VN-Index giảm kỷ lục hơn 73 điểm trong phiên nhiều cổ phiếu lớn trắng bên mua
Kết thúc phiên giao dịch, VN-Index giảm 73,23 điểm (-6,67%) xuống còn 1.023,94 điểm, đây là mức giảm kỷ lục về mặt tuyệt đối của chỉ số này. Toàn sàn chỉ có vỏn vẹn 20 mã tăng và 12 mã đứng giá trong khi có đến 478 mã giảm.
Tương tự, HNX-Index cũng giảm đến 17,74 điểm (-8,03%) xuống 203,05 điểm. HNX-Inde cũng có phiên giảm mạnh nhất về mặt phần trăm trong vòng gần 14 năm qua kể từ phiên 2/7/2007 với mức giảm 9,98%. UPCoM-Index giảm 5,41 điểm (-7,27%) xuống 69,05 điểm.
NVL về cuối phiên thoát khỏi mức giá sàn và còn giảm 6,7% xuống 75.800 đồng/cp. EIB cũng bất ngờ lộn ngược dòng vào cuối phiên khi tăng 2,3% lên 18.100 đồng/cp.
Thanh khoản thị trường ở mức rất cao với tổng khối lượng giao dịch đạt 955,5 triệu cổ phiếu, trị giá 21.040 tỷ đồng, trong đó, giao dịch thỏa thuận chiếm 2.862 tỷ đồng.
13h20
Toàn bộ các cổ phiếu trong nhóm VN30 đều bị kéo xuống mức giá sàn, thậm chí chỉ có duy nhất NVL còn bên mua giá sàn, trong khi toàn bộ 29 mã còn lại đều trắng bên mua. VN30-Index có thời điểm giảm kịch biên độ với 6,93% với mức giảm tuyệt đối là 75,1 điểm xuống còn 1.008,53 điểm.
VN-Index hiện tại giảm 74,3 điểm (6,77%) xuống 1.022,87 điểm. HNX-Index giảm 19,4 điểm (-8,79%) xuống 201,39 điểm. UPCoM-Index giảm 5,98 điểm (-8,03%) xuống 68,48 điểm.
Về cuối phiên sáng, áp lực bán tiếp tục dâng cao đã đẩy hàng loạt cổ phiếu vốn hóa lớn giảm sàn. Toàn bộ 30 cổ phiếu trong nhóm VN30 đều giảm giá sâu trong phiên sáng nay, trong đó có đến 20 mã giảm sàn.
Tạm dừng phiên sáng, VN-Index giảm 70,9 điểm (-6,46%) xuống 1.026,27 điểm. Toàn sàn có 18 mã tăng, 475 mã giảm và 4 mã đứng giá. HNX-Index giảm 15,81 điểm (-7,16%) xuống 204,98 điểm. Toàn sàn có 17 mã tăng, 185 mã giảm và 19 mã đứng giá. UPCoM-Index giảm 4,53 điểm (-6,08%) xuống 69,93 điểm. Khối ngoại bất ngờ mua ròng đến hơn 410 tỷ đồng trên sàn HoSE.
Thanh khoản thị trường ở mức rất cao với tổng khối lượng giao dịch đạt 815 triệu cổ phiếu, trị giá 16.617 tỷ đồng, trong đó, giao dịch thỏa thuận chiếm chỉ 614 tỷ đồng.
Số cổ phiếu lớn giảm sàn xuất hiện nhiều hơn. Trong nhóm VN-Index hiện có 8 mã giảm sàn là ROS, TCH, VRE, KDH, MSN, VHM, SBT và MWG.
VN-Index hiện giảm 62,72 điểm (-5,72%) xuống 1.034,45 điểm. HNX-Index giảm 10,09 điểm (4,57%) xuống 210,7 điểm. UPCoM-Index giảm 3,05 điểm (-4,1%) xuống 71,41 điểm.
9h16
Thông tin Việt Nam ghi nhận một số ca bệnh Covid-19 mới ngay lập tức ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư. Áp lực bán tháo xuất hiện ngay khi mở cửa phiên giao dịch ngày 28/1. Các cổ phiếu vốn hóa lớn như VRE, BVM, GVR… đều bị kéo xuống mức giá sàn, bên cạnh đó, SHB cũng giảm đến 7,7%, ACV giảm 7,5%, VCS giảm 7,7%, PNJ giảm 6,3%, MSN giảm 6,2%, TPB giảm 6,2%, HPG giảm 5,7%.
Toàn sàn HoSE hiện tại chỉ có 10 mã giữ được sắc xanh là VPS, LAF, LBM, SGT, VMD, RIC và SRF.
VN-Index giảm 51,24 điểm (-4,67%) xuống 1.045,93 điểm. Tổng khối lượng giao dịch đạt 96,8 triệu cổ phiếu, trị giá 1.943 tỷ đồng. HNX-Index giảm 11,07 điểm (-5,01%) xuống 209,72 điểm. Tổng khối lượng giao dịch đạt 26 triệu cổ phiếu, trị giá 298 tỷ đồng. UPCoM-Index giảm 2,62 điểm (-3,52%) xuống 71,84 điểm.
Thị trường chứng khoán bị bán tháo trong phiên 27/1 với việc nhiều cổ phiếu lớn lao dốc. VN-Index có thời điểm giảm đến gần 47 điểm. Điểm tích cực hiếm hoi trong phiên hôm qua đó là khối ngoại mua ròng trở lại hơn 25 tỷ đồng.
Theo Chứng khoán BIDV (BSC), VN-Index có thể giảm tiếp về quanh ngưỡng 1.080 và lực cầu có thể trở lại tại khu vực này.
Chứng khoán Yuanta Việt Nam (YSVN) cho rằng thị trường có thể sẽ tiếp tục đà giảm trong phiên kế tiếp và VN-Index có thể sẽ sớm cân bằng tại mức 1.070 điểm.
Một số thông tin quốc tế đáng chú ý:
Chốt phiên 27/1, Dow Jones, Nasdaq và S&P 500 đều giảm. Dow Jones giảm 633,87 điểm, tương đương 2,05%, xuống 30.303,17 điểm. S&P 500 giảm 98,85 điểm, tương đương 2,57%, xuống 3.750,77 điểm. Nasdaq giảm 355,47 điểm, tương đương 2,61%, xuống 13.270,6 điểm. Đây là phiên giảm sâu nhất của cả ba chỉ số kể từ ngày 28/10/2020. Kể từ đầu năm, Dow Jones giảm 0,99%, S&P 500 giảm 0,14% còn Nasdaq tăng 2,97%.
Thị trường chứng khoán châu Á – Thái Bình Dương trái chiều trong phiên 27/1. Chỉ số MSCI châu Á – Thái Bình Dương không gồm Nhật Bản giảm 0,4%. Tại Nhật Bản, Nikkei 225 tăng 0,31% còn Topix tăng 0,65%. Chỉ số Kospi của Hàn Quốc giảm 0,57%. Thị trường Trung Quốc đi lên với Shanghai Composite tăng 0,11% còn Shenzhen Component tăng 0,4%. Hang Seng của Hong Kong giảm 0,32%. Thị trường Australia đi xuống với ASX 200 giảm 0,65%.
Chốt phiên 27/1, giá dầu Brent giảm, WTI tăng. Giá dầu Brent tương lai giảm 10 cent xuống 55,81 USD/thùng. Giá dầu WTI tương lai tăng 25 cent lên 52,85 USD/thùng.
Bình An / NDH
5 điểm nhà đầu tư nhất định phải lưu ý trong bối cảnh thị trường chứng khoán hiện tại
Phiên giao dịch hôm nay đã cho thấy thị trường chứng khoán đang đối mặt với áp lực call margin lớn. Lực cầu cân giá khá tốt khi thanh khoản vẫn ở mức cao nhưng áp lực call mạnh đi kèm với sự sợ hãi dây chuyền đã khiến thị trường chứng khoán chìm trong sắc xám.
Trong nửa tháng trở lại đây, VnIndex đã rơi một mạch từ ngưỡng 1.200 điểm về 1.026 điểm tính đến hết phiên sáng nay. Tức, VnIndex đã “đi tong” 15% chỉ trong 2 tuần giao dịch ngắn ngủi. Nhiều nhà đầu tư đối diện cú sốc bất ngờ nên đã bị thua lỗ nặng nề. Đặc biệt, phần thua lỗ dành cho những nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm quản lý danh mục, sử dụng quá đà đòn bẩy tài chính.
Chúng tôi xin điểm nhanh 5 yếu tố lớn đang hiện hữu, nhà đầu tư cần bình tĩnh, cân nhắc và hành động phù hợp cho danh mục đầu tư của mình.
Thứ nhất: Trạng thái call margin đang gây áp lực lên thị trường chứng khoán. Theo số liệu thu thập tính tới cuối năm 2020, dư nợ cho vay tại các CTCK hiện vào khoảng 90.000 tỷ đồng (trong đó dư nợ cho vay margin khoảng 81.000 tỷ đồng), tăng 40% so với cuối quý 3 và tăng 84% so với thời điểm thị trường tạo đáy tại vùng 660 điểm vào cuối quý 1/2020. Đây cũng là con số kỷ lục về dư nợ cho vay trên TTCK Việt Nam từ trước tới nay.
Dù dư nợ margin trên thị trường đang lập kỷ lục, tuy nhiên con số này đang khá thấp so với quy mô TTCK Việt Nam hiện nay. Tỷ lệ dư nợ cho vay margin/Giá trị giao dịch trung bình quý 4/2020 chỉ đạt khoảng 7,4 lần, thấp hơn so với thời điểm VN-Index lập đỉnh lịch sử 1.204 điểm (đầu quý 2/2018) là 12,2 lần và thấp hơn nhiều so với giai đoạn quý 4/2019 khi tỷ lệ dư nợ cho vay margin/Giá trị giao dịch trung bình lên tới 22,5 lần. Chính vì lý do này, nhiều ý kiến cho rằng dư nợ margin cao không phải là vấn đề lớn của thị trường.
Tuy nhiên, đó là nhận định đưa ra khoảng 2 tuần trước. Phiên giao dịch hôm nay đã cho thấy thị trường chứng khoán đang đối mặt với áp lực call margin lớn. Lực cầu cân giá khá tốt khi thanh khoản vẫn ở mức cao nhưng áp lực call mạnh đi kèm với sự sợ hãi dây chuyền đã khiến thị trường chứng khoán chìm trong sắc xám.
Thứ hai: Mùa báo cáo tài chính năm Covid-19 thứ nhất đang diễn ra. Và, chúng ta nhận thấy rằng rất nhiều công ty đã tận dụng cơ hội để bứt phá mạnh mẽ, nhiều công ty đạt lợi nhuận cao, tăng trưởng rất cao. Trong khi đó, những mảng xám của doanh nghiệp cũng dần xuất hiện. Những doanh nghiệp không có lợi thế trong đại dịch cũng đang bắt đầu ngấm đòn.
Chúng tôi khuyến nghị nhà đầu tư-hơn bao giờ hết-cần đọc kỹ báo cáo tài chính của doanh nghiệp để tìm ra cho mình những cổ phiếu sáng giá. Nói nôm na như thế này, nếu cả tốt lẫn xấu đều bị thị trường chứng khoán “cá mè một lứa” đem bán sàn vô tội vạ thì đương nhiên, những cổ phiếu tốt đã bị đánh giá không phù hợp. Trong nhịp hồi của thị trường, những cổ phiếu tốt sẽ hồi nhanh hơn.
Thứ ba: Kế hoạch rút tiền tiêu tết của nhiều nhà đầu tư bị vỡ bởi 2 tuần thảm khốc của thị trường. Năm 2020, nhiều nhà đầu tư đương nhiên thắng lớn, nhiều người đã nhân đôi, nhân ba tài khoản và họ cũng lên kế hoạch chọn thời điểm để hiện thực hóa lợi nhuận, tạm rời thị trường chứng khoán trước kỳ nghỉ dài.
Tuy nhiêm, chẳng ai có thể ngờ thị trường chứng khoán “đang vui thì đứt dây đàn”. Nhà đầu tư đa phần không kịp trở tay với diễn biến quay ngoắt 180 độ của thị trường chứng khoán nên đã chưa kịp thực hiện kế hoạch. Vì “vỡ” kế hoạch, nhà đầu tư có vẻ cũng không cam lòng về tay không nên nhiều người đã ở lại thị trường chứng khoán. Dù gì, đây cũng là một điểm tốt cho thị trường.
Thứ tư: Dịch bệnh Covid-19 một lần nữa bùng phát ở Việt Nam. Thông tin này đang khiến nhiều nhà đầu tư lo sợ. Nhưng, trải qua một năm Covid, nhìn những lần xử lý kiểm soát dịch bệnh hết sức tài ba của Chính phủ, Nhà nước, người dân hoàn toàn có thể tin rằng có thể lần này chúng ta vẫn có thể vượt qua lần nữa.
Nhà đầu tư nên bình tĩnh đón đọc những thông tin chính xác từ sở ban ngành để hành động đúng. Sự hoảng loạn sẽ khiến bản thân mắc sai lầm.
Thứ năm: Bối cảnh kinh tế vĩ mô vẫn ổn định.Hàng loạt dự báo cho thấy Việt Nam vẫn đang là ngôi sao đang lên. Tăng trưởng kinh tế 2021 dự kiến vẫn ở mức cao so với thế giới.
Việc nháo nhào bán, mua của nhà đầu tư có thể sẽ khiến nhà đầu tư phải trả giá rất đắt. Nhà đầu tư cần cẩn trọng suy xét để có thể cho mình lựa chọn tốt nhất.
Phương Chi – Theo Doanh nghiệp & Tiếp thị
Sự tăng giảm đột ngột của thị trường chứng khoán phiên 28/1/2021 được ví như câu truyện lịch sử bong bóng giá Hoa Tulip như bên dưới bài viết.
Hội chứng hoa tulip
Hội chứng hoa tulip, hay là bong bóng Uất kim hương (tên tiếng Hà Lan còn có: tulpenmanie, tulpomanie, tulpenwoede, tulpengekte và bollengekte) là một giai đoạn trong Thời kỳ hoàng kim của Hà Lan, giá thỏa thuận của một củ tulip (uất kim hương) khi ấy mới xuất hiện tăng vọt tới mức bất thường rồi đột ngột sụp đổ.[2] Khi cơn sốt hoa tulip lên tới đỉnh điểm vào tháng 2 năm 1637, một số củ tulip được bán với giá gấp hơn 10 lần thu nhập hàng năm của một thợ thủ công lành nghề. Đây nhìn chung được coi là bong bóng đầu cơ đầu tiên được ghi lại trong lịch sử (hay là bong bóng kinh tế),[3] mặc dù một số nhà nghiên cứu lưu ý rằng Kipper- und Wipperzeit trong giai đoạn 1619-22, một chuỗi các vụ phá giá đồng tiền kim loại tại châu Âu để lấy chiến phí cũng có những đặc điểm tương tự với một bong bóng.[4] Thuật ngữ “Hội chứng hoa tulip” nay được dùng như một ẩn dụng để chỉ bất kỳ một bong bóng kinh tế lớn nào (khi giá tài sản tách rời giá trị nội tại).[5]
Một bông hoa tulip, còn gọi là “Phó Vương”, trong một mục lục tại Hà Lan năm 1637. Củ của nó có giá từ 3000 tới 4200 florin tùy vào kích cỡ. Một thợ thủ công lành nghề khi ấy kiếm được khoảng 300 florin mỗi năm.[1]
Sự kiện này trở nên nổi tiếng sau cuốn sách “Những ảo giác nổi tiếng và sự điên loạn của đám đông” xuất bản năm 1841 của nhà báo Anh Charles Mackay. Theo Mackay, đã có lúc người ta sẵn sàng trả 5 ha đất để có một củ tulip loại Semper Augustus.[6] Mackay cho rằng những nhà đầu tư như thế phá sản khi giá giảm và thương mại Hà Lan phải chịu một cú sốc nặng nề. Mặc dù cuốn sách của Mackay ngày nay vẫn được in lại rộng rãi, nhưng ghi chép của ông còn gây nhiều tranh cãi. Nhiều học giả hiện đại tin rằng cơn sốt này không bất thường như những gì Mackay miêu tả, một số thậm chí còn cho rằng biến động về giá thậm chí còn chưa tới mức của một bong bóng.[7][8]
Lịch sử hoa tulip tại Hà Lan
Tranh phóng dụ về cơn sốt hoa tulip của Hendrik Gerritsz Pot, khoảng năm 1640. Xe của nữ thần hoa Flora lăn bánh nhờ sức gió, trên xe còn có một kẻ nghiện rượu, người đổi tiền và một phụ nữ hai mặt. Theo sau họ là những người thợ dệt phóng đãng khu Haarlem. Tất cả đang đi trên con đường tới biển cả diệt vong.
Persiflage auf die Tulpomanie (Châm biếm về cơn sốt uất kim hương), tranh vẽ của họa sĩ Hà Lan Jan Breughel (II) vào khoảng năm 1640
Hoa tulip được đưa từ Đế quốc Ottoman vào châu Âu vào giữa thế kỷ XVI và rất được ưa chuộng tại Các tỉnh thống nhất.[9] Việc trồng hoa tulip tại Các tỉnh thống nhất nhìn chung được cho là đã bắt đầu từ khoảng năm 1593 khi nhà thực vật học người Flander Charles de l’Écluse được bổ nhiệm vào một vị trí tại trường Đại học Leiden và xây dựng nên vườn thực vật hortus academicus.[10] Ở đây, ông trồng bộ sưu tập củ tulip của mình do Đại sứ của Hoàng đế Ferdinand I (Đế quốc La Mã Thần thánh) tại Thổ Nhĩ Kỳ, ông Ogier de Busbecq. Loại cây này có thể chịu đựng được điều kiện khắc nghiệt của Vùng đất thấp,[11] và ngay sau đó trở nên rất được ưa chuộng.[12]
Loại hoa này nhanh chóng trở thành một xa xỉ phẩm, một biểu tượng cho địa vị. Chúng được phân thành các nhóm; tulip đơn sắc như đỏ, vàng hay trắng được gọi là Couleren, ngoài ra còn có các loại Rosen (đỏ hoặc hồng trên nền trắng) và Violetten (tím hoặc hoa cà trên nền trắng) và ít gặp hơn và được ưa chuộng nhất là Bizarden (đỏ, nâu hay tím trên nền vàng).[13]Những củ tulip kỳ lạ và rất được săn đón này sẽ cho ra những bông hoa có màu sắc sặc sỡ với sọc và ánh hồng trên cánh hoa. Ngày nay người ta biết rằng loại hoa này đã bị nhiễm một loại virus riêng của hoa tulip còn gọi là “virus ăn hoa tulip“, một loại virus khảm.[14][15]
Đỉnh cao đầu cơ hoa tulip
Hình vẽ phụ lục số 10 của Emanuel Sweerts trong sách Florilegium(1647), cuốn sách dựa trên doanh số bán hàng của ông và catalog đặt hàng
Mùa thu năm 1636, thời điểm mà điều thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tại Hà Lankhông phải là chỉ số chứng khoán Dow hay Nasdaq mà chính là giá của những bông hoa tulip. Loài hoa này đã làm say mê của những nhà làm vườn và lượng cầu về hoa tulip đã vượt hơn hẳn lượng cung.
Hà Lan vừa mới phục hồi sau cơn khủng hoảng kinh tế và người nông dân nơi đây đã có tiền để mạnh tay tiêu pha. Việc mua bán củ hoa tulip trở thành cách đầu cơ điên cuồng vì họ tin là giá loại “cổ phiếu” này sẽ tăng lên trong tương lai. Có những tuần giá có thể tăng gấp đôi. Doanh nhân, thợ nề, mục sư và cả luật sư đều trở thành những thương nhân đổ mạnh dòng vốn ra thị trường.
Giá cả tăng nhanh đến chóng mặt. Cho đến đỉnh điểm, một số củ tulip hiếm nhất được bán với giá tương đương 100.000 USD ngày nay. Một người yêu hoa tulip và muốn đầu cơ nó, bỏ ra 3000 guđơ (tiền Hà Lan) không phải là quá đắt để sở hữu một củ tulip có giá trị. Năm 1637, một nhà văn đã chỉ ra rằng lượng tiền để mua củ tulip có thể mua được những thứ sau:
- tám con lợn
- bốn con bò
- 12 con cừu
- 24 tấn lúa mì
- một con tàu
- 1 chiếc giường ngủ
- 48 tấn lúa mạch đen
- 2 thùng rượu lớn (loại 240 lít)
- 4 thùng bia
- 2 tấn bơ
- 453 kg phomat
- 1 tách bạc
Bong bóng hoa tulip tan vỡ
Sự tuột giá của tulip
Sau khoảng một thời gian tăng giá chóng mặt, đến tháng 2 năm 1637 giá đột nhiên rơi xuống mức không ngờ. Các nhà buôn hoảng hốt khi giá của củ tulip giảm xuống chỉ còn 1% so với trước và đôi khi còn giảm hơn. Lợi nhuận ảo trên giấy tờ bị xoá sạch. Tulipomania (hội chứng hoa tulip) đã kết thức nhanh chóng giống hệt như là lúc nó bắt đầu.
Nguyên nhân có Hội chứng hoa tulip
Nghiên cứu về cơn sốt hoa tulip rất khó khăn vì dữ liệu từ những năm 1630 rất hạn chế, đa phần trong số đó lại đến từ những nguồn thiên lệch và khắt khe với giới đầu cơ.[16] Mặc dù những lời giải thích này nhìn chung không được chấp nhận nhưng một số nhà kinh tế hiện đại đã đề xuất những lời giải thích hợp lý cho sự lên xuống của giá cả thay vì đổ lỗi cho cơn sốt đầu cơ. Ví dụ như các loại hoa khác như lan dạ hương cũng rất đắt khi mới xuất hiện nhưng rồi cũng hạ rất nhanh. Giá cũng có thể bị đẩy lên cao vì hy vọng vào một sắc lệnh của Quốc hội cho phép hủy bỏ hợp đồng chi phí nhỏ, nhờ đó mà giảm thiểu rủi ro về phía người mua.
Xem thêm
- Thời kỳ hoa tulip của Đế chế Ottoman.
- Bong bóng Công ty South Sea – một bong bóng đầu cơ khổng lồ khác.
Chú thích
- ^ Nusteling, H. (1985). Welvaart en Werkgelegenheid in Amsterdam 1540–1860. tr. 114, 252, 254, 258.
- ^ Mike Dash (2001). Tulipomania: The Story of the World’s Most Coveted Flower & the Extraordinary Passions It Aroused..
- ^ Shiller 2005, tr. 85 Lời bàn về vai trò của nó vơi tư cách bong bóng đầu tiên có thể tìm thấy tại trang.
- ^ Kindleberger, Charles P. và Aliber, Robert. Manias, Panics and Crashes. A History of Financial Crises. New York. tr. 16. ISBN 0-465-04380-1..
- ^ French 2006, tr. 3
- ^ “The Tulipomania”, Chương 3, in Mackay 1841.
- ^ Thompson 2007, tr. 99
- ^ Kindleberger 2005, tr. 115
- ^ Garber 1989, tr. 537
- ^ Dash 1999, tr. 59–60
- ^ Goldgar 2007, tr. 32
- ^ Goldgar 2007, tr. 33
- ^ Dash 1999, tr. 66
- ^ Phillips, S. Brunt, A.A., Crabtree, K., Dallwitz, M.J., Gibbs, A.J., Watson, L. and Zurcher, E.J. (20 tháng 8 năm 1996). “Plant Viruses Online: Descriptions and Lists from the VIDE Database.”. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 2 năm 2009. Truy cập 15 tháng 8 năm 2008..
- ^ Garber 1989, tr. 542
- ^ “Một cuốn sách mỏng về cơn sốt hoa tulip ở Hà Lan”. Thư viện số Wageningen. 14 tháng 7 năm 2006. Truy cập 19 tháng 6 năm 2010..
Tham khảo
- (tiếng Hà Lan) P.Cos (1637) – Verzameling van een meenigte tulipaanen, naar het leven geteekend met hunne naamen, en swaarte der bollen, zoo als die publicq verkogt zijn, te Haarlem in den jaare A. 1637, door P. Cos, bloemist te Haarlem. – Haarlem: [s.n.], 1637. – có thể xem trực tuyến tại Cổng thông tin hoa tulip Wageningen. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2008.
- Dash, Mike (1999). Cơn sốt hoa tulip: Câu chuyện về loài hoa đáng ham muốn nhất thế giới và những đam mê phi thường với nó. Luân Đôn: Gollancz. ISBN 0-575-06723-3.French, Doug (2006). Tình hình tiền tệ Hà Lan trong Cơn sốt hoa tulip (PDF). Tạp chí Kinh tế học Áo 9 (1). tr. 3–14. doi:10.1007/s12113-006-1000-6.. Truy cập lần cuối ngày 24 tháng 6 năm 2008.Galbraith, J. K. (1990). Lược sử khủng hoảng tài chính. New York: Penguin Books. ISBN 0-670-85028-4.Garber, Peter M. (1989). Cơn sốt hoa tulip. Tạp chí kinh tế chính trị 97 (3). tr. 535–560. doi:10.1086/261615.Garber, Peter M. (1990). Famous First Bubbles. Tạp chí Góc nhìn kinh tế 4 (2). tr. 35–54. Truy cập 15 tháng 8 năm 2008.(yêu cầu đặt mua)Garber, Peter M. (2000). Những bong bóng nổi tiếng đầu tiên: Vấn đề cơ bản của những bong bóng thời xưa. Cambridge: MIT Press. ISBN 0-262-07204-1.Goldgar, Anne (2007). Cơn sốt hoa tulip: Tiền bạc, Sợ hãi và Tri thức về Thời kỳ hoàng kim của Hà Lan. Chicago: Nhà xuất bản ĐH Chicago. ISBN 978-0-226-30125-9.Hooper, William R. (tháng 4 1876). Cơn sốt hoa tulip 52 (340). tr. 743–746. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:
|date=(trợ giúp)Krelage, E.H. (1942). Bloemenspeculatie in Nederland. Amsterdam: P.N. van Kampen & Zoon.Kindleberger, Charles P.; Aliber, Robert (2005). Cơn sốt, Hoảng loạn và Sụp đổ: Lịch sử các cuộc khủng hoảng tài chính (ấn bản 5). Hoboken: Wiley. ISBN 0-471-46714-6.Mackay, Charles (1841). Hồi ký về ảo giác bất thường và sự điên loạn của đám đông. Luân Đôn: Richard Bentley. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2008.Malkiel, Burton G. (2007). Phố Wall dao động tự do (ấn bản 9). New York: W. W. Norton. ISBN 0-393-06245-7.Pavord, Anna (2007). Tulip. Luân Đôn: Bloomsbury. ISBN 0-7475-7190-2.Pollan, Michael (2002). Loài cây của đam mê. New York: Random House. ISBN 0-375-76039-3.Schama, Simon (1987). Sự xấu hổ của anh nhà giàu: luận giải văn hóa Hà Lan trong thời hoàng kim. New York: Alfred Knopf. ISBN 0-394-51075-5.Shiller, Robert J. (2005). Sự đầy đủ phi lý (ấn bản 2). Princeton: Nhà xuất bản ĐH Princeton. ISBN 0-691-12335-7.Thompson, Earl (2007). Cơn sốt hoa tulip: sự thực hay giả tạo? (PDF). Lựa chọn công cộng 130 (1–2). tr. 99–114. doi:10.1007/s11127-006-9074-4. Bản gốc(PDF) lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2008. Truy cập 15 tháng 8 năm 2008.Liên kết ngoàiSửa đổiWikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hội chứng hoa tulip.Wikisource tiếng Việt có toàn văn tác phẩm về:The Tulip Mania- Cổng về hoa tulip tại Wageningen, bộ sưu tập sử liệu, bao gồm hình ảnh từ thế kỷ XVII các sách và sách mỏng về hoa tulip tại Hà Lan từ Thư việc Wageningen UR
- Ghi chép của Charles McKay về Cơn sốt hoa tulip viết bằng tiếng Anh hiện đại
- Cuốn “Cơn điên của đám đông” của Charles Mackay
- Cơn sốt hoa tulip, một phần trong Encyclopædia Romana của James Grout.
(1).jpg "Môi giới chứng khoán là gì?")
(1).jpg "Ưu điểm của môi giới chứng khoán")
.png "Nhân viên môi giới chứng khoán")
(2).png "Kĩ năng cần có của môi giới chứng khoán")
.jpg "Tuyển dụng môi giới chứng khoán")
(1).png "Các công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam")
.jpg)
Người Đến Từ Bình Dương 