Tag: Viet Nam

Một vài tìm tòi về ngôn ngữ

Posted in General Posts, Poetry-Story, SharingTagged , , , Leave a comment

Bài viết giải đáp được phần nào các câu hỏi: Vì sao cùng là ngôn ngữ đơn lập mà tiếng Việt làm được chữ biểu âm còn tiếng Hán thì không; vì sao tiếng Nhật rất nghèo âm tiết lại làm được chữ biểu âm; vì sao phần lớn các nước đều dùng ngôn ngữ đa lập và chữ biểu âm.

Tuy không còn nhiều người tìm hiểu về ngôn ngữ của cha ông trong quá khứ nhưng những lớp học chữ Nho như thế này vẫn có lượng “học trò” nhất định, bao gồm cả người già và người trẻ. Trong ảnh: Lớp học tại chùa Mễ Trì Thượng (Nam Từ Liêm, Hà Nội). Nguồn: Zing.


Tiếng Việt kỳ diệu

Hai dân tộc Kinh Việt Nam và Hán Trung Quốc (TQ) có nhiều điểm giống và khác nhau. Trong 1000 năm Bắc thuộc, nước ta bị Hán hóa toàn diện, các khác biệt bị xói mòn rất nhiều. May sao tổ tiên ta vẫn giữ được một khác biệt căn bản nhất – ngôn ngữ. Giữ được thế cũng là nhờ tiếng Việt tiềm ẩn những tính năng kỳ lạ, chẳng hạn ngữ âm cực kỳ phong phú, có thể ghi âm hầu như mọi ngữ âm ngoại ngữ.

Với hai ưu điểm quý giá – biểu âm và Latin hóa – chữ Quốc ngữ đã làm thay đổi hẳn đời sống ngôn ngữ, văn hóa, xã hội nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới cho nền văn minh Việt.

Sau 1000 năm bị Hán hóa, ngôn ngữ Việt chấp nhận chữ Hán nhưng cấm cửa tiếng Hán. Tổ tiên ta đã nghĩ ra cách đọc chữ Hán bằng tiếng Việt (gọi là từ Hán-Việt) mà không đọc bằng tiếng Hán, tức Việt Nam hóa phần ngữ âm của chữ Hán, biến thành chữ của mình, gọi là chữ Nho với ý nghĩa “Chữ của người có học”. Chữ Nho chính là chữ Hán được phiên âm ra tiếng Việt, vì thế dễ học hơn. Tổ tiên ta có thể dùng chữ Nho bút đàm giao dịch với quan chức chính quyền chiếm đóng, đạt được yêu cầu bắt dân ta học chữ của chúng. Rốt cuộc người Việt có chữ để ghi chép và giao tiếp nhưng vẫn đời đời nói tiếng mẹ đẻ, không ai nói tiếng Hán. Mưu toan Hán hóa ngôn ngữ hoàn toàn thất bại1.


Giữ được nguyên vẹn tiếng mẹ đẻ và nhờ đó giữ được nòi giống và đất nước mình – đây là thắng lợi vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Nói theo ngôn ngữ học hiện đại, là tổ tiên ta đã biết lợi dụng đặc điểm ghi ý không ghi âm của chữ Hán để đọc chữ Hán bằng bản ngữ. Chữ Nho đã thầm lặng vô hiệu hóa quá trình Hán hóa ngôn ngữ. Từ Hán-Việt đã giúp kho tàng từ vựng tiếng Việt phong phú thêm nhiều lần cả về số lượng và mỹ cảm. Cho dù khoảng 60% từ vựng tiếng Việt hiện nay có gốc Hán ngữ nhưng đó chỉ là hiện tượng giao thoa ngôn ngữ bình thường. Tại TQ, khoảng 70% từ ngữ tiếng Hán hiện dùng có gốc tiếng Nhật2.


Để sửa nhược điểm chữ Nho không ghi được tiếng Việt, thế kỷ XII tổ tiên ta làm một thử nghiệm ngôn ngữ táo bạo: sáng tạo chữ Nôm có yếu tố biểu âm, ghi được tiếng Việt. Chữ Nôm cấu tạo trên nền tảng chữ Hán, biết chữ Hán mới học được chữ Nôm, vì vậy phụ thuộc Hán ngữ và khó phổ cập, lại chưa được nhà nước công nhận, thời gian tồn tại quá ngắn. Tuy vậy, do chữ Nôm thể hiện được tiếng nói và nỗi lòng của số đông bình dân nên đã tạo dựng được một nền văn học mới trội hơn hẳn văn học chữ Nho, mở ra một giai đoạn phát triển rực rỡ nền văn hóa Việt. Thử nghiệm này còn hé lộ một tính năng tiềm tàng cực kỳ quý giá của tiếng Việt –thích hợp chữ biểu âm(phonograph). Đây là điều kiện tất yếu về ngôn ngữ học để 5 thế kỷ sau các giáo sĩ Francesco de Pina, Cristoforo Borri, Alexandre de Rhodes,…làm được chữ biểu âm Latin hóa cho tiếng Việt. Giả thử các giáo sĩ-bậc thầy ngôn ngữ học ấy đến TQ làm chữ biểu âm cho tiếng Hán thì chắc chắn cực kỳ khó khăn bởi lẽ tiếng Hán không thích hợp chữ biểu âm.

Nghiên cứu về di sản chữ Viết ở Việt Nam là một trọng tâm được các Viện nghiên cứu về KHXH quan tâm trong nhiều năm qua. Gần đây nhất, dự án hợp tác Pháp – Việt Vietnamica sẽ số hóa nhiều di sản Hán Nôm. Trong ảnh: Ông Gaudemar (Tổng giám đốc Tổ chức Đại học Pháp ngữ) và Ông Verdier (Chủ tịch Viện Khảo cứu cao cấp Pháp) đi in rập thác bản văn bia cùng Viện Nghiên cứu Hán Nôm và đoàn Dự án Vietnamica tại chùa Nôm, Hưng Yên, 6/11/2019. Ảnh: Fb Nguyễn Tuấn Cường.

Với hai ưu điểm quý giá – biểu âm và Latin hóa – chữ Quốc ngữ đã làm thay đổi hẳn đời sống ngôn ngữ, văn hóa, xã hội nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới cho nền văn minh Việt. Loại chữ này ghi âm được 100% tiếng Việt, thực hiện nói/nghĩ thế nào viết thế ấy, viết thế nào đọc thế ấy, lại dễ học dễ dùng chưa từng thấy. Giới tinh hoa nước ta ca ngợi Chữ Quốc ngữ là hồn đất nước. Trên thế giới đã có chữ viết nào được đánh giá cao như thế?


Nói chữ biểu âm Latin hóa là loại chữ viết tiên tiến chắc sẽ bị những người theo “Thuyết chữ Hán ưu việt” phủ định, nhưng lại được hai sự việc sau khẳng định: 1- Người TQ từng bỏ ra ngót 100 năm thực thi cải cách chữ viết theo hướng làm chữ biểu âm Latin hóa thay cho chữ Hán. 2- Toàn bộ 14 phương án chữ viết do Nhà nước TQ làm sau năm 1949 cho 10 dân tộc thiểu số chưa có chữ đều dùng chữ biểu âm Latin hóa. Dân tộc Tráng từ xưa đã có chữ vuông kiểu chữ Nôm, Nhà nước vẫn làm chữ mới biểu âm Latin hóa cho họ.

Việt Nam nhờ dùng chữ Quốc ngữ mà từ năm 1919 chính thức bỏ chữ Hán. Quá trình “Thoát Hán -Thoát Khổng” này nhanh gọn, không gây ra sự đứt gãy văn hóa, là một thắng lợi văn hóa-tư tưởng cực kỳ quan trọng.

Cùng với những chuyển biến của lịch sử đầu thế kỷ XX, chữ Quốc ngữ góp phần thúc đẩy nền văn minh Việt phát triển với tốc độ gấp trăm lần quá khứ. Thứ chữ này nhanh chóng được toàn dân hân hoan chào đón và học tập, vừa nâng cao dân trí vừa có tác dụng thống nhất âm tiếng Việt trong cả nước, qua đó góp phần thống nhất dân tộc. Dùng chữ Quốc ngữ có thể dịch các từ ngữ Hán-Nôm và ngoại văn ra tiếng Việt, nhờ thế dân ta được tiếp xúc với kho tàng văn hóa của tổ tiên, các trào lưu tư tưởng mới và khoa học kỹ thuật phương Tây. Các lĩnh vực văn học, giáo dục, nghệ thuật, báo chí, xuất bản nhanh chóng hình thành và phát triển, vượt xa mấy nghìn năm cũ. Cây văn hóa Việt Nam vươn cao, thoát khỏi nguy cơ còi cọc vì cớm nắng do ở cạnh đại thụ văn hóa Trung Hoa. Phạm Quỳnh nói chữ Quốc ngữ là công cụ kỳ diệu giải phóng trí tuệ người Việt. Đúng thế, dùng chữ Quốc ngữ có thể ghi lại mọi ý nghĩ, không bị gián đoạn do phải tra tìm chữ như khi dùng chữ Hán, chữ Nôm, nhờ thế trí tuệ được giải phóng, dẫn đến sự hình thành một tầng lớp trí thức tân tiến. Do chữ cái Latin dùng được kỹ thuật in chữ rời, các sách báo, ấn phẩm đua nhau xuất bản. Các tổ chức cách mạng đều dùng chữ Quốc ngữ để tuyên truyền tư tưởng yêu nước chống thực dân phong kiến.


Chữ Quốc ngữ làm cho tiếng Việt trở thành ngôn ngữ độc lập với chữ Hán. Thời xưa Việt Nam, Nhật, bán đảo Triều Tiên đều dùng chữ Hán; khi thấy mặt hạn chế của nó, cả ba đều cố “Thoát Hán” về ngôn ngữ. Bán đảo Triều Tiên thế kỷ XV làm chữ biểu âm Hangul, nhưng Hàn Quốc hiện vẫn phải dùng chữ Hán để chú giải các từ ngữ cần chính xác (như về pháp lý). Người Nhật thế kỷ IX làm chữ biểu âm Kana, nhưng hiện vẫn dùng gần 2000 chữ Hán. Riêng Việt Nam nhờ dùng chữ Quốc ngữ mà từ năm 1919 chính thức bỏ chữ Hán. Quá trình “Thoát Hán -Thoát Khổng” này nhanh gọn, không gây ra sự đứt gãy văn hóa, là một thắng lợi văn hóa-tư tưởng cực kỳ quan trọng.

Hán ngữ nhìn từ tiếng Việt

Sau khi tiếp xúc phương Tây, giới tinh hoa TQ nhận ra các nhược điểm nghiêm trọng của chữ Hán. Từ cuối thế kỷ XIX, họ bắt đầu nghiên cứu cải cách Hán ngữ theo hướng phiên âm hóa chữ Hán do nhà truyền giáo người Ý Matteo Ricci đề ra năm 1605. Đầu tiên họ làm ra chữ thiết âm (1892), đến 1911 đã đề ra 28 phương án chữ phiên âm. Thời Ngũ Tứ, nhiều học giả đòi bỏ chữ Hán, dùng chữ phiên âm. Năm 1918, TQ ban hành phương án “Chú âm Tự mẫu” dùng 39 chữ cái ghi âm Hán ngữ, là công cụ để nghiên cứu phần ngữ âm tiếng Hán. Phương án này hiện vẫn dùng ở Đài Loan và trong các tự điển của TQ.


Năm 1952, Mao Trạch Đông chỉ thị cải cách chữ Hán phải theo xu hướng phiên âm chung của thế giới. Năm 1954 TQ lập Ủy ban Cải cách chữ viết, tiến hành cải cách chữ Hán với quy mô lớn chưa từng có. Ngô Ngọc Chương Chủ nhiệm Ủy ban nói: TQ sau này sớm muộn sẽ phải chuyển sang dùng chữ phiên âm (tức chữ biểu âm), đây là quy luật khách quan phát triển chữ viết của thế giới; nhưng TQ không chủ trương bỏ chữ Hán…

Một số ví dụ về hiện tượng từ đồng âm khiến người Trung Quốc thường phải giải thích cách viết của những từ đồng âm để tránh gây hiểu lầm.

Cải cách chữ viết đã đạt được thành tựu quan trọng: – Đơn giản hóa (bớt nét) được vài nghìn chữ Hán để chữ trở nên dễ học dễ nhớ; – Làm ra Phương án Pinyin Hán ngữ dùng chữ cái Latin có thể ghi chú âm (phiên âm) cho chữ Hán, mã hóa chữ Hán đưa vào máy tính, đánh chữ trên máy tính và smartphone, quốc tế hóa chữ Hán; – Chuẩn hóa chữ Hán, xác định tiếng Phổ thông (Standard Mandarin) là tiếng nói của toàn dân. Các thành tựu trên đã được luật hóa và áp dụng trong cả nước, giúp nâng cao tỷ lệ biết chữ, thống nhất ngôn ngữ. Hiện nay TQ đã áp dụng rộng rãi chế độ “Nhất ngữ Song văn”(Một tiếng nói, hai chữ viết): Toàn dân nói một thứ tiếng Phổ thông; chữ Hán là chữ viết pháp định, vẫn dùng như cũ, kèm theo dùng chữ Pinyin Hán ngữ để ghi âm chữ Hán.


Từ 1986, Nhà nước TQ ngừng đặt vấn đề làm chữ biểu âm thay chữ Hán, và nói tương lai chữ Hán sẽ do các thế hệ sau quyết định. Nghĩa là rốt cuộc TQ đã không đạt được mục tiêu tạo loại chữ biểu âm thay cho chữ Hán.


Ở đây có hai vấn đề: có nên bỏ chữ Hán không và có thể làm được chữ biểu âm cho Hán ngữ không. Hiển nhiên, bỏ chữ Hán sẽ gây thảm họa bỏ mất di sản vĩ đại của nền văn minh Trung Hoa 5000 năm; 1,4 tỷ người Hoa khó có thể chấp nhận. Việc làm chữ biểu âm có nhiều khó khăn, chủ yếu là Hán ngữ có quá nhiều chữ hoặc từ đồng âm.

Chấp nhận quan điểm Chữ Hán là báu vật thời xưa lại là gánh nặng thời nay nhưng người Trung Quốc sẽ không vì mang gánh nặng ấy mà tiến chậm trên con đường hiện đại hóa, bởi lẽ họ nổi tiếng cần cù, chịu khó, chịu khổ lại được tiếp nguồn sức mạnh to lớn của nền văn minh Trung Hoa 5000 năm.


Chữ/từ đồng âm (homophonic words) là những chữ/từ khác nhau về tự hình và ý nghĩa nhưng đọc cùng âm, do đó mỗi chữ/từ có nhiều ý nghĩa khác nhau, khi nghe đọc hoặc khi dùng chữ biểu âm sẽ không phân biệt được, gây hiểu lầm. Chữ đồng âm dẫn tới cụm từ đồng âm, làm cho ngôn ngữ kém chính xác. Đây là vấn đề của Hán ngữ chứ không phải của chữ Hán. Một ngôn ngữ chính xác thì không nên có chữ/từ đồng âm, nhưng thực tế ngôn ngữ nào cũng ít nhiều có hiện tượng này. Khi có nhiều chữ/từ đồng âm thì không thể dùng chữ biểu âm – vì nhìn chữ sẽ chẳng hiểu gì. Như câu 他 叫 她 跟 它 走 khi nhìn chữ Hán (chữ biểu ý, ideograph) thì có thể hiểu ý nghĩa, nhưng nhìn chữ biểu âm Ta jiao ta gen ta zou thì chẳng thể hiểu, vì ba chữ 他, 她, 它 (he, she, it) cùng đọc [ta]. Đoạn văn 施氏食狮史3 cho thấy rõ nạn đồng âm đã giết chết chữ biểu âm.


Tổ tiên người TQ hiểu lẽ đó nên đã làm chữ viết có tính biểu ý (tức chữ Hán) mà không làm chữ biểu âm. Thế nhưng hiện nay một số học giả TQ vẫn hy vọng giải quyết được vấn đề chữ đồng âm và do đó làm được chữ biểu âm cho Hán ngữ 4.


Qua nghiên cứu tiếng Hán từ trên nền tảng tiếng Việt, chúng tôi cho rằng hy vọng nói trên là không hiện thực. Ngay từ năm 1954 Ủy ban Cải cách chữ viết TQ đã đặt nhiệm vụ tham khảo chữ Quốc ngữ Việt Nam. Nhưng năm 2009 một học giả hàng đầu TQ chê bai: “Chữ viết của Việt Nam sau khi phiên âm hóa, đầu đội mũ, chân đi giày, rất nực cười.”5 Do nhìn chữ Quốc ngữ với con mắt trọng tự hình, nhẹ ngữ âm nên họ chỉ thấy “giày, mũ” mà chưa thấy một điều quan trọng: tiếng Việt giàu âm tiết, tiếng Hán nghèo âm tiết, do đó Hán ngữ có quá nhiều chữ đồng âm, hậu quả là không làm được chữ biểu âm.


“Nghèo âm tiết” là nói số âm tiết ngôn ngữ đó sở hữu nhỏ hơn số đơn từ thông dụng.


Để xác minh Hán ngữ nghèo âm tiết, chúng tôi đã dùng “Tự điển Tân Hoa” bản thứ 10 (có 8700 đơn tự) để thống kê số âm tiết có trong tự điển, kết quả được 415 âm tiết không xét thanh điệu, gồm 22 âm tiết có một chữ, 393 âm tiết có 2 chữ trở lên (tức có chữ đồng âm); đổ đồng mỗi âm tiết có 22 chữ đồng âm. Một số âm tiết có quá nhiều chữ đồng âm: [yi] có 135, [ji] – 123, [yu] – 118, [xi] – 103,…. So với 8105 chữ thông dụng Nhà nước TQ quy định thì 415 âm tiết rõ ràng là nghèo âm tiết


Số liệu trên không khác mấy số liệu của TQ 4. Li Gong-Yi dựa “Hán tự Tin tức tự điển” (7785 đơn tự) thống kê, được 414 âm tiết không xét thanh điệu, gồm 22 âm tiết có một chữ, 392 âm tiết có chữ đồng âm; [yi] có 131, [ji] – 121, [yu] – 115, [xi] – 102, [fu] – 99 chữ. Khi thống kê theo “Từ Hải” (19485 đơn tự), âm [yì] (khứ thanh) có 195 chữ! Thống kê âm tiết có xét thanh điệu thì tiếng Hán có khoảng 1400 âm tiết – so với 8105 chữ thông dụng thì vẫn là quá nghèo âm tiết. Nếu xét toàn kho chữ Hán 100 nghìn chữ (và không ngừng tăng) thì số chữ đồng âm quá nhiều.


Dễ thấy tiếng Việt giàu âm tiết: có 11 âm ă, â, b, đ, gh, ô, ơ, ư, v, ng, nh mà tiếng Hán không có; về thanh điệu tiếng ta có 6, tiếng Hán 4. Thống kê âm tiết (không xét thanh điệu) bắt đầu bằng nguyên âm A: tiếng ta có 27, tiếng Hán có 5 âm tiết6. Dễ thấy tiếng ta có nhiều âm tiết chưa dùng, như đỉu, đĩu, bỉa, bĩa… Hiện chưa có số liệu âm tiết tiếng Việt do Nhà nước công bố. Một công bố trên mạng cho biết tiếng Việt có 17.974 âm tiết, trong đó quá nửa chưa dùng7. Một công bố khác nói có hơn 6000 âm tiết đã dùng8.


Tiếng Hán và tiếng Việt thuộc loại ngôn ngữ đơn âm tiết (đơn lập, monosyllabic), mỗi tiếng một âm tiết, do đó cần dùng rất nhiều âm tiết, vì thế dễ xảy ra nạn lắm chữ/từ đồng âm. Như đã nói, tiếng Việt giàu âm tiết nên không có nạn đồng âm, do đó làm được chữ biểu âm; tiếng Hán nghèo âm tiết nên có nạn đồng âm nghiêm trọng, do đó không làm được chữ biểu âm. Theo chúng tôi, chừng nào Hán ngữ còn là ngôn ngữ đơn lập và nghèo âm tiết thì còn chưa thể làm chữ biểu âm, suy ra không thể thay được chữ Hán. Kết luận này dường như không hợp với quan điểm của học giả TQ, hy vọng vào việc làm được chữ biểu âm (viết trong tài liệu số 4).

Ngôn ngữ đa âm tiết

Có một sự thực: tiếng Nhật ít âm tiết hơn tiếng Hán (100 so với 415)9mà vẫn làm được chữ biểu âm Kana – điều đó chứng tỏ tiếng Nhật có số đơn từ khác âm nhiều hơn số đơn từ cần dùng. Như đã biết, tiếng Nhật thuộc loại ngôn ngữ đa âm tiết(đa lập, polysyllabic, multisyllabic), ví dụ từ samurai và Hiroshima có 3 và 4 âm tiết.


Trong ngôn ngữ đa lập, mỗi đơn từ có thể là một chỉnh hợp (arrangement, tổ hợp có phân biệt thứ tự) gồm ít nhất 2 âm tiết khác nhau. Sau đây sẽ dùng toán học để chứng minh kết cấu chỉnh hợp tạo ra tổng số đơn từ lớn hơn tổng số âm tiết của ngôn ngữ. Khi ấy được bài toán tính số chỉnh hợp chập kcủa một tập hợp chứa n phần tử. nlà lượng âm tiết của ngôn ngữ; k là số âm tiết khác nhau trong một đơn từ, A là số lượng các chỉnh hợp (đơn từ) tạo ra từ n âm tiết. Kết quả A bằng n giai thừa (factorial) chia cho (n – k) giai thừa:


A (n, k) =  n! / (n-k)! 


Rõ ràng A lớn hơn n rất nhiều; kcàng lớn thì A càng lớn. Khi k=2 thì A= (n-1) n ; khi k=3 thì A=(n-2) (n-1) n…Tóm lại, kết cấu chỉnh hợp có ưu điểm tạo ra số lượng đơn từ rất lớn, khiến cho ngôn ngữ dù nghèo âm tiết vẫn làm được chữ biểu âm.


Ví dụ một ngôn ngữ có 415 âm tiết (n = 415), khi mỗi đơn từ là một chỉnh hợp 2 âm tiết (k = 2, như city,семья), tổng số đơn từ A sẽ bằng (415-1)(415), tức 171810 đơn từ, quá nhiều so với 415 âm tiết. Khi k= 3 (như minister, привычка) được 70957530 đơn từ.


Giả thử Hán ngữ là ngôn ngữ đa lập, mỗi từ 2 âm tiết, thì do có 171810 đơn từ nên không thể có chữ đồng âm. Tiếc rằng không thể cải tạo Hán ngữ từ đơn lập thành đa lập. Tiếng Nhật có thể chỉ dùng chữ biểu âm Kana nhưng vì để thừa kế di sản văn hóa mà Nhật hiện vẫn dùng gần 2000 chữ Hán kết hợp với chữ Kana.

Kết luận

Các trình bày nói trên đã chứng minh hai luận điểm của tác giả:


1– Ngôn ngữ đơn lập nếu nghèo âm tiết thì không thể làm được chữ biểu âm, nếu giàu âm tiết thì làm được chữ biểu âm. 


2– Ngôn ngữ đa lập dù nghèo âm tiết vẫn có thể làm được chữ biểu âm.


Từ đó giải đáp được các câu hỏi vì sao cùng là ngôn ngữ đơn lập mà tiếng Việt làm được chữ biểu âm còn tiếng Hán thì không; vì sao tiếng Nhật rất nghèo âm tiết lại làm được chữ biểu âm; vì sao phần lớn các nước đều dùng ngôn ngữ đa lập và chữ biểu âm.


Xin nói thêm: cho dù hiện nay chữ Hán vẫn bị phê phán, song cần thấy rằng chữ Hán là lựa chọn hợp lý của người TQ. Chữ Hán có tính biểu ý thích hợp với một đất nước quá rộng và đông dân, nói hàng trăm phương ngữ khác nhau, hơn nữa ngôn ngữ nói có quá nhiều chữ/từ đồng âm, nếu chỉ dựa vào thính giác thì rất khó phân biệt (nhưng không thể tránh được tình trạng này, bởi lẽ Hán ngữ nghèo âm tiết). Những lý do ấy không cho phép Hán ngữ dùng chữ biểu âm; từ đó suy ra chữ Hán sẽ không thể bị thay thế, – nghĩa là chữ Hán sẽ không bao giờ bị từ bỏ. Chấp nhận quan điểm Chữ Hán là báu vật thời xưa lại là gánh nặng thời nay nhưng người Trung Quốc sẽ không vì mang gánh nặng ấy mà tiến chậm trên con đường hiện đại hóa, bởi lẽ họ nổi tiếng cần cù, chịu khó, chịu khổ lại được tiếp nguồn sức mạnh to lớn của nền văn minh Trung Hoa 5000 năm.

—–

Ghi chú:

1Nguyễn Hải Hoành: “Tại sao Việt Nam không bị đồng hóa sau 1000 năm Bắc thuộc”  http://nghiencuuquocte.org/2015/09/07/viet-nam-khong-bi-dong-hoa-1000-nam-bac-thuoc/

2Nguyễn Hải Hoành: “Người Nhật phát triển Hán ngữ hiện đại ”.

http://nghiencuuquocte.org/2017/02/07/nguoi-nhat-phat-trien-han-ngu-hien-dai/

3 Nguyễn Hải Hoành : “Lạm bàn về tính ghi ý của chữ Hán ”.

https ://tiasang.com.vn/-van-hoa/Lam-ban-ve-tinh–ghi-y-cua-chu-Han-Nhan-doc-”Nghien-cuu-chu-Han-hien-dai-cua-the-ky-XX”-17438

4 苏培成著 “二十世纪的现代汉语研究”, 书海出版社2001版.

5 Nguyễn Hải Hoành : “ Sao lại nói chữ Quốc ngữ Việt Nam rất nực cười ”   http ://vanhoanghean.com.vn/component/k2/35-dien-dan/12220-sao-lai-noi-chu-quoc-ngu-viet-nam-rat-nuc-cuoi

6 Tiếng Việt : a, ac, ach, ai, am, an, ang, anh, ao, ap, at, au, ay ; ăc, ăm, ăn, ăng, ăp, ăt ; âc, âm, ân, âng, âp, ât, âu, ây (27 âm tiết). Tiếng Hán : a, ai, an, ang, ao (5 âm tiết).

7  All syllables in Vietnamese language.  (http://www.hieuthi.com/blog/2017/03/21/all-vietnamese-syllables.html).

8  http ://luom.tv/2015/11/01/danh-sach-am-tiet-tieng-viet-xep-theo-van/

9http://afe.easia.columbia.edu/japan/japanworkbook/language/lsp.htm

Nguồn: Tạp Chí Tia Sáng

Người hay nhầm lẫn giữa bên trái và phải nên đọc

Posted in General Posts, Natural-Animals-Human, Science-CyberSec, SharingTagged , , , , Leave a comment

Hiện tượng “nhầm lẫn loạn xạ” giữa trái và phải: Cảm giác quen thuộc của dân mù phương hướng hay căn bệnh huyền bí?

ảnh minh hoạ

Giống như IQ và EQ, trí tuệ không gian không phải là món quà trời ban cho tất cả mọi người. Một số người rất giỏi trong việc xác định phương hướng và hiếm đi lạc, một số người lại là “dân chơi hệ mù đường”.

Phân biệt trái-phải là một quá trình thần kinh-tâm lý phức tạp liên quan đến một số chức năng thần kinh cao hơn như khả năng tích hợp thông tin cảm giác và thị giác, chức năng ngôn ngữ và trí nhớ. Đối với một số người, đó là bản chất thứ hai nhưng đối với những người khác lại là một thách thức đáng kể.

Bên cạnh đó, sự nhầm lẫn trái-phải thực sự khá thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày và xảy ra với rất nhiều người. Có nhiều trường hợp khiến bạn bị “lú” đến mức hồ đồ. Chẳng hạn như: người chỉ đường ngồi sau bảo bạn quẹo trái thì bạn lại quẹo phải, quay ngược hướng với cả lớp trong tiết học thể dục, hay “đứng như trời trồng” giữa ngã tư, không biết quẹo trái hay phải dù đi qua biết bao nhiêu lần con đường đó. 

Hiện tượng nhầm lẫn loạn xạ giữa trái và phải: Cảm giác quen thuộc của dân mù phương hướng hay căn bệnh huyền bí? - Ảnh 1.

Vậy tại sao chúng ta luôn nhầm lẫn giữa trái và phải, nhưng lại hoàn toàn không gặp vấn đề gì khi phân biệt từ trên xuống dưới hay từ trước ra sau? 

Một mặt, phân biệt giữa trái và phải phức tạp hơn phân biệt giữa trên và dưới. Vì bên trái và bên phải thay đổi tùy thuộc vào vị trí. Hầu hết chúng ta phân biệt trái và phải theo quan điểm của riêng mình, nhưng nếu chúng ta phải phân biệt chúng từ góc độ của một người đối diện, thì bên cánh tay trái của chúng ta là bên cánh tay phải của họ – thật khó hiểu, phải không? 

Mặt khác, sự phân biệt này hoàn toàn tùy ý và không có quy luật vật lý nào làm cơ sở cho nó. Nếu bạn muốn phân biệt trên dưới thì hãy nhặt một quả táo, và sau đó thả nó xuống. Nơi nó “hạ cánh” thường là xuống. Còn bên trái bên phải thì thường không dễ để xác định như thế. 

Có bao nhiêu người thường xuyên nhầm lẫn giữa trái và phải?

Có số lượng lớn người thường xuyên bị “lú” giữa trái và phải trong cuộc sống hàng ngày. Vì vậy nếu điều này xảy ra với bạn, thì cũng không lấy làm ngạc nhiên. 

Một nghiên cứu, được xuất bản vào những năm 1970, cho thấy có khoảng 9% nam giới và 17% nữ giới nói rằng họ thường xuyên nhầm lẫn trái phải trong cuộc sống hàng ngày. Một số nghiên cứu gần đây ước tính con số thậm chí còn cao hơn. 

Bị loạn trái phải có thực sự vô hại không?

Mặc dù hầu hết những nhầm lẫn trái- phải trong cuộc sống hàng ngày đều vô hại, nhưng có một số công việc nhất định mà bạn thực sự không được nhầm lẫn. Đó chính là bác sĩ phẫu thuật. Thật đáng lo ngại, sự nhầm lẫn trái- phải trong một môi trường y tế vẫn xảy ra thường xuyên hơn người ta có thể nghĩ. Ví dụ, vào tháng 1/2000, hai bác sĩ tại một bệnh viện ở Nam Wales đã vô tình cắt bỏ thận trái đang hoạt động thay vì thận phải, điều này cuối cùng dẫn đến cái chết của bệnh nhân (Dyer, 2004). 

Nguyên nhân một phần cũng là do các chuyên gia y tế thường phải chịu áp lực rất lớn về thời gian. Điều này có thể làm tăng nguy cơ nhầm lẫn trái-phải và các lỗi khác. 

Vì vậy, người ta khuyên bác sĩ nên sử dụng phương pháp đánh dấu bên trước khi phẫu thuật, xác định rõ ràng cho phẫu thuật viên xem nên cắt bỏ chi hoặc cơ quan bên trái hay bên phải. Tầm quan trọng của biện pháp này đã được tiết lộ trong một nghiên cứu năm 2014 về các bác sĩ phẫu thuật mắt từ Israel.

Loạn trái phải khi não bị “lag” do phải xử lý cùng lúc nhiều thứ 

Hiện tượng nhầm lẫn loạn xạ giữa trái và phải: Cảm giác quen thuộc của dân mù phương hướng hay căn bệnh huyền bí? - Ảnh 2.

Angular Gyrus (tạm dịch: hồi nếp cong) nằm ở thùy đỉnh của não bộ là khu vực chịu trách nhiệm cho sự phân biệt trái phải. Tổn thương ở vùng này có thể dẫn đến Hội chứng Gerstmann (một tình trạng thần kinh hiếm gặp) và ảnh hưởng đến khả năng: 

Gọi tên và phân biệt các ngón tay 

Agraphia (không có khả năng viết) 

Acalculia (khó tính toán, dù là những bài toán cộng đơn giản) 

Xác định trái phải 

Điều này là do khu vực angular gyrus có liên quan đến chức năng ngôn ngữ, trí nhớ và nhận thức về không gian. Nó giống như trung tâm đa chức năng xử lý các quy trình khác nhau để hướng dẫn hoạt động của chúng ta. 

Ngoài ra, stress, áp lực thời gian hoặc mất tập trung cũng ảnh hưởng đến khả năng xử lý của “trung tâm đa chức năng” này. Ví dụ, bạn đi trên một đoạn đường đông và ai cũng thi nhau nhấn còi khiến cho bạn phát hoảng, hoặc người ngồi sau chỉ đường cho bạn bất thình lình kêu bạn rẽ phải mà không báo trước. 

Phần lớn trường hợp, nhầm lẫn trái phải tương đối vô hại, tuy nhiên đối với một số ngành nghề thì điều này có thể dẫn đến sai lầm vô cùng tai hại, chẳng hạn như bác sĩ. Bạn hoàn toàn có thể quẹo lại nếu nhỡ quẹo nhầm, những bác sĩ thì không thể nào làm lại nếu chẳng may cắt bỏ nhầm bên thận của bệnh nhân. 

Những mẹo thường dùng để phân biệt trái- phải 

Sự nhầm lẫn trái-phải dường như xảy ra thường xuyên hơn khi chúng ta bị căng thẳng hoặc áp lực về thời gian. Vì vậy, chậm lại một chút có lẽ là một ý kiến ​​hay. 

• Đeo trang sức lên một bên tay để đánh dấu 

• Sử dụng vết chai trên ngón giữa để nhận biết tay phải 

• Giơ ngón cái và ngón trỏ ở hai tay lên, bên nào thành hình chữ “L” thì đó là bên trái 

• Nếu bạn phải chỉ hướng cho người mắc chứng nhầm trái phải thì có thể giơ tay ra hiệu thay vì nói “trái phải” hoặc dùng một cột mốc cụ thể làm hệ quy chiếu. Chẳng hạn, “cuốn sách năm kế lọ hoa” hay “rẽ vào hướng có nhà màu vàng” Và nhớ là đừng giục họ, lo âu không tốt cho phương hướng. 

Theo Psychologytoday

Lâm Ngọc /Theo Trí Thức Trẻ

Mẹo đơn giản để kiểm soát căng thẳng trong dịch COVID-19

Posted in Children, General Posts, Sharing, WomanTagged , , , , , , , , , Leave a comment

Giảm căng thẳng mùa dịch covid

Dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn đến cuộc sống mỗi người, nỗi lo về dịch bệnh, công việc, tài chính đi xuống… cùng với giãn cách xã hội khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng, bị cô lập…

Mẹo đơn giản để kiểm soát căng thẳng trong dịch COVID-19 - Ảnh 1.
Người dân tìm đến các bác sĩ tâm lý để điều trị các bệnh liên quan đến stress, lo lắng trong mùa dịch COVID-19 – Ảnh: H.N.

Bác sĩ Nguyễn An Pháp – đơn vị điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược cơ sở 3 – cho biết biểu hiện của căng thẳng như: cảm giác sợ hãi, tức giận, buồn bã, lo lắng hoặc thất vọng; thay đổi về cảm giác thèm ăn, mong muốn và sở thích; khó tập trung và đưa ra quyết định; khó ngủ hoặc gặp ác mộng…

Dưới đây là những cách bạn có thể giúp bản thân, những người khác và cộng đồng của bạn kiểm soát căng thẳng.

Tập thể dục đều đặn

Trong khi các phòng tập thể dục, tập gym đóng cửa và giãn cách xã hội được áp dụng, vẫn có thể tham gia các bài tập thể dục nhịp điệu tại nhà, có thể giúp giảm hormone căng thẳng của cơ thể và duy trì sức khỏe, thái độ tích cực và hoạt động như là thuốc giảm đau tự nhiên. 

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh

Nên ăn nhiều các thực phẩm có hàm lượng đạm dễ hấp thụ như: tôm, cua, cá… đặc biệt là đạm có nguồn gốc thực vật như đậu nành. Các loại thực phẩm này giàu chất kẽm, vitamin B, selen, acid béo, acid amino, trytophan.

Bổ sung các loại hoa quả, rau xanh, củ như: quả mâm xôi, khoai tây, chuối, quả bơ, cam, quýt, kiwi. Những loại quả này giàu vitamin C, vitamin B, kali, axit amino… giúp làm dịu hệ thần kinh.

Quan tâm, chăm sóc người thân, thăm hỏi bạn bè

Thường xuyên liên hệ với các thành viên gia đình, bạn bè và đồng nghiệp qua điện thoại, tin nhắn, FaceTime hoặc các nền tảng ứng dụng khác. Trong thời gian giãn cách xã hội, hãy dành thời gian chăm sóc nhiều hơn cho ông bà, cha mẹ và con cái. 

Ngủ và nghỉ ngơi

Tin tức cập nhật về tình hình COVID-19 thay đổi liên tục, có thể gây căng thẳng. Căng thẳng sẽ tăng lên khi bạn ngủ không đủ giấc. Ngủ đủ giấc theo khuyến cáo giúp bạn tập trung vào công việc và kiểm soát căng thẳng. Tránh các chất kích thích như rượu, caffeine và nicotine trước khi đi ngủ.

Tập thở 

Đây là một trong những cách giảm căng thẳng đơn giản nhất vì bạn chỉ cần tập trung vào hơi thở của mình. Ngồi hoặc nằm ở một nơi yên tĩnh, hít thở sâu bằng mũi và thở ra từ từ bằng miệng hoặc mũi nếu cảm thấy dễ chịu hơn. Hít thở sâu có thể giúp bạn bình tĩnh và thư giãn. 

Dành thời gian trong thiên nhiên 

Cố gắng dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên vì chỉ dành 20 phút để kết nối với thiên nhiên, có thể giúp giảm mức độ hormone căng thẳng. 

Ngoài ra, có thể sử dụng các loại thảo dược giúp giảm căng thẳng như: tía tô đất, trà xanh, hoa cúc trắng, lạc tiên, xông tinh dầu…

Cười

Cười tốt cho sức khỏe và giảm phản ứng căng thẳng, giúp thư giãn cơ bắp. Về lâu dài, tiếng cười còn có thể giúp cải thiện hệ thống miễn dịch và tâm trạng.

Nghe nhạc nhẹ

Nghe nhạc có thể có tác dụng thư giãn rất tốt cho cơ thể. Nhạc cụ nhịp độ chậm có thể tạo ra phản ứng thư giãn bằng cách giúp giảm huyết áp và nhịp tim cũng như các kích thích tố gây căng thẳng. 

Dành thời gian cho thú cưng

Tương tác với vật nuôi có thể giúp giải phóng oxytocin, một chất hóa học trong não giúp thúc đẩy tâm trạng tích cực.

Theo TTO

Phải làm sao khi người già say YouTube?

Posted in General Posts, Poetry-Story, Sharing, ThoughtsTagged , , , , , Leave a comment

Công nghệ có thể là trợ thủ tuyệt vời cho người già. Nhưng sẽ ra sao nếu thế giới của những thuật toán thao túng tâm trí ấy khiến cha mẹ ta thay đổi theo chiều hướng làm ta lo ngại? Việc đầu tiên là hãy giải thích cho các cụ nghe về sự thông minh của thuật toán.

 Ảnh: livemaster.ru

SẮC SẢO LÊN CŨNG LÀ MỘT VẤN ĐỀ

Trong cuộc gặp gỡ của các bậc trung niên, sau câu chuyện đầy hài lòng vì con cái đã yên ổn đi học xa hoặc đã lấy chồng lấy vợ là bắt đầu những lời than vãn về bố mẹ già, thường là do bố mẹ lẫn cẫn, lạc hậu, bố mẹ phụ thuộc mình hơn… Có người ngán ngẩm thấy cuộc đời như xoay vòng quanh cái trục con cái-bố mẹ-con cái, khi về già thì bố mẹ lại như một lứa con nhỏ khác.

Cũng như với con mình, ai cũng muốn bố mẹ mình độc lập, minh mẫn, không quá cần đến mình. Và cũng như với con, nếu bố mẹ đang vững chãi hiền hòa như núi Thái Sơn với nước trong nguồn “bỗng nhiên” trở nên gay gắt, sắc bén, thậm chí dám… chống lại mình, thì sao?

Việc đó đôi khi cũng phiền lắm đấy, như một độc giả giấu tên đã hỏi The New York Times, rằng bố anh đã 80 hơn, gần như cả đời sống lặng lẽ, hiền hòa, chủ nhật đi lễ chăm chỉ, còn ngày ngày đọc kinh lần tràng hạt, luôn luôn tin vào lòng tử tế, tốt bụng. 

Từ hồi COVID-19 bùng nổ, ông cụ ít giao du bên ngoài, chỉ còn ngày ngày điện thoại cho con ở xa, thỉnh thoảng đi mua thực phẩm. Ông cụ góa vợ đã nhiều năm, bạn trung thành vẫn là iPad và YouTube, nay càng thêm khắng khít… 

Người con bỗng dưng nhận thấy bố mình ngày càng hay xem các kênh cực đoan, nói chuyện chính trị hung hăng hơn, kịch liệt chống vắc xin COVID-19. Câu chuyện qua điện thoại với ông cụ ngày càng khó nghe do bố con quan điểm ngược, cũng không giải thích được với cụ vì cụ rất hiếu thắng.

Người con băn khoăn hỏi bổn báo rằng anh nắm mật khẩu tài khoản YouTube của bố, và do biết quan điểm bố mình thay đổi là vì các thuật toán đề xuất nội dung nó dẫn dắt, nên anh hỏi: “Để bảo toàn mối quan hệ bố con, tôi đang nghĩ nên chăng vào tài khoản bố, xóa hết lịch sử xem của bố, và cài cắm những đường dẫn tới các trang thuần giải trí vui tươi với thể thao, làm vườn. Tôi cho rằng nếu thuật toán đã tẩy não bố thì tôi cũng có thể dùng thuật toán để đưa bố quay trở lại với con người cũ của bố, đặng ít nhất chúng tôi còn nói chuyện bình thường được với nhau. Nên chăng?”.

KẺ LÀM BẠN VỚI BỐ MẸ THAY TA

Những ai từng sống xa bố mẹ hẳn đều nhớ cái cảm giác biết ơn trào lên khi nghe có người thay mình chăm sóc bố mẹ mình. Internet (và cụ thể là YouTube) đã nhanh chân đóng vai trò như thế. 

Còn gì yên tâm hơn khi gọi điện về nghe bố mẹ hào hứng kể hôm nay xem được những gì trên mạng: một tiểu phẩm vui, một thông tin hữu ích, hoặc một bản tin mà ta nghe thì biết ngay là… tin vịt. 

Internet quả là một người thầy lại như một người bạn sinh động, muốn học thì nó dạy, muốn hư thì nó chiều; nó lại đón ý bằng các thuật toán đề xuất nội dung, khiến các cụ nếu mắt không mỏi thì có thể mê mệt cả ngày trên đó, ăn uống vớ vẩn gì cũng được.

… Câu hỏi của độc giả trên quả là một chiếc chìa khóa mở bung kho tạp hóa bình luận với các giải pháp rất đa dạng. Có vẻ như ai cũng thông cảm vì từng gặp thế. 

Người khuyên phải nhanh tay ngăn lại, can thiệp mạnh; cứ để thuật toán đưa đẩy rồi các cụ sẽ sa lầy, không biết phân biệt tin thật tin giả. Nếu YouTube đã dùng thuật toán để “dìu” cụ vào con đường nó muốn thì ta, với trách nhiệm của người con, phải “dìu” bố ra lại. 

Người lại can nếu đã làm con cần biết thương bố mẹ, hãy hiền hòa gần gũi các cụ hơn, nhất là vào lúc dịch giã này, rủ các cụ cùng xem với mình những điều tươi sáng rồi các cụ sẽ “vỡ” ra.

Ý kiến nào cũng có cái “phản ý kiến” đi kèm. Nếu như có người khuyên là cứ để cụ yên với thế giới của cụ, nghe cụ nói thôi chứ đừng tranh luận làm gì cho mất vui… thì lại có ngay người bảo phải tranh luận chứ, thế mới là coi bố mẹ còn sống; cứ tranh luận rồi cụ hiểu ra được tới đâu thì hiểu. 

Hay nếu như có người bảo hãy thẳng thừng đặt ra trước mặt ông cụ lựa chọn “sinh tử”: nếu còn nói những chuyện cực đoan tiêu cực thì thôi, bố con không cần dành thời gian cho nhau nữa… thì ngay lập tức có người vào can ngăn, làm gì có chuyện “con không dành thời gian cho bố nữa” chỉ vì trái ngược chính kiến, hãy tìm cách mà “nói phải” vì “nói phải củ cải cũng nghe”, nữa là bố.

 Ảnh: gograph.com

KẺ LỪA MỊ TRONG NHÀ

Dù giải pháp có là thế nào, ai cũng nhìn ra đây chính là sự loay hoay của con người trong trận đấu không cân sức giữa người với máy. Tuy các thuật toán là do con người nghĩ ra, nhưng giống như các bộ phim viễn tưởng với con quái vật bị sổng khỏi phòng thí nghiệm và tác oai tác quái mãi không bắt nhốt lại được, thuật toán cũng thế nhưng mềm dẻo hơn, len lỏi vào ngóc ngách mỗi cử động của ta trên bàn phím, làm ta bị nghiện máy, ta quấn lấy nó, trở thành xa lạ với người thân.

Chính vì thế, trong số các giải pháp đưa ra sau lời cầu cứu trên, giải pháp của một độc giả vốn là giảng viên điện toán có lẽ hợp lý và căn cơ nhất, do độc giả này nhìn rõ “thủ phạm”. Theo cô, ông cụ nên được nghe giải thích về cách vận hành của thuật toán, rằng nó đã làm gì để cụ cứ càng ngày càng xem mê mải, cuốn hút về một loại nội dung, một luồng quan điểm; và cho rằng nó thu được gì từ việc xem mê mải một chiều đó của cụ…

Trong một bài viết, Paige Cooper cho biết thuật toán (chứ không phải ý chí ta) quyết định đến 70% thời gian những gì người ta đang xem trên YouTube. Một khảo sát cho thấy có đến 81% người xem YouTube ở Mỹ nói họ thường xuyên xem các video do thuật toán này đề nghị. Có nghĩa là thuật toán tạo ra một sức hấp dẫn rất lớn, người ta trong vô thức buông tay để nó quyết định hộ món ăn tinh thần cho mình.

YouTube ra đời vào năm 2005. Theo Paiger Cooper, ngày nay cứ mỗi phút lại có 500 giờ video (chứ không phải 500 video nhé) được tải lên YouTube. Ai cũng có thể làm các video và đưa lên đó, từ những bài học và chia sẻ thú vị, tới những clip đánh ghen và hài rẻ tiền. Theo YouTube, thuật toán của họ là một “vòng lặp phản hồi” ngay tức thì, “đo ni đóng giày” được luôn video nào trong hàng tỉ video của họ sẽ thích hợp với sở thích của người đang xem kia. Người ta chỉ cần gõ lệnh đặt nội dung cần xem, danh sách các video đề xuất đã lù lù hiện ra ngay bên cạnh. Giữa một đại dương bát ngát và bát nháo ấy, tài tình thay thuật toán của YouTube vẫn tìm ra được các cọc hợp ý trâu. Tài tình nữa, hai người khác nhau gõ cùng một lệnh tìm kiếm, thí dụ “cây ăn thịt” thì danh sách đề nghị sẽ không giống hệt nhau, đó là do thuật toán đã biết người gõ lệnh là ai, cùng một cây ăn thịt nhưng mỗi người sẽ muốn tìm hiểu ở những góc độ hơi khác.

Theo Paiger Cooper, thuật toán YouTube không chỉ tìm video thích hợp mà còn giữ cho người dùng miên man không rời được mắt; nên trong lúc người dùng xem video, thuật toán quan sát người dùng như xem một video khác, chăm chú theo dõi và phân tích nhất cử nhất động của người dùng, cùng lúc đối chiếu với lịch sử xem trong quá khứ của người này: đã từng xem gì, xem cái gì được lâu, từng bình luận gì, “like” và “dislike” những video loại gì… để lọc luôn được một thực đơn tiếp theo cho đôi mắt là kẻ luôn đói khát.

Ai xem YouTuber nhiều hẳn cũng để ý, thực đơn gợi ý là những video cùng chủ đề hay na ná, luôn xen kẽ với những chủ đề hợp thời, mới mẻ khác để tránh nhàm chán và giữ cho người dùng được “thức thời”. Thực đơn ấy hấp dẫn vì đa dạng và “như” ngẫu nhiên mà vẫn không chệch khỏi khẩu vị gốc, và thế là người dùng có được cảm giác an toàn, cứ thế mê man khám phá, bước theo lộ trình đã vạch sẵn mà cứ tưởng do mình tự vạch ra.

Không ai phủ nhận được vai trò của “mạng” đối với người già. Nó giúp các cụ thấy thời giờ trôi nhanh, thấy mình bớt lạc hậu và tự tin miễn phí nghênh ngang bước vào một chốn lâu nay tưởng chỉ có con mình mới vào được. Các cụ là những “đứa trẻ” khám phá ra một thế giới hấp dẫn, phong phú; sau khi từ đó ra, các cuộc điện thoại với con cái ở xa cũng có thêm điều để nói (và thậm chí nó có ít gọi về cũng không sao). Các cụ rõ là có thay đổi, nhưng tâm lý con người rất lạ: ai cũng muốn bản thân mình là người dám thay đổi và biết thay đổi, cập nhật “san sát” với thời đại, nhưng lại không muốn người xung quanh mình thay đổi nhiều, đặc biệt là con mình, bố mẹ mình. Người xung quanh là “môi trường sống” bình ổn của ta. Con hãy cứ non nớt thế, bố mẹ hãy cứ hiền hòa thế để cuộc sống ta không bị đảo lộn.

LUÔN LUÔN LÀ CHUYỆN MỨC ĐỘ

Ta hãy tưởng tượng một người già được con mình ôn tồn giải thích cho nghe về sự thông minh của thuật toán. Cho dù cái thuật toán ấy có khéo nịnh người tới đâu, sau khi được hiểu rõ cũng không cụ nào muốn mình bị “xỏ mũi” nữa, muốn vùng lên lấy lại sự độc lập cho mình.

Nhưng thuật toán ấy có gì sai không? Chẳng có gì sai, vì quyền từ chối vẫn nằm trong tay người dùng, ngang với quyền chủ động gõ một dòng lệnh khác, chỉ xem những thứ cần xem. Việc các cụ xem nhiều rồi sa đà vào quan điểm tiêu cực, tin theo tin vịt cũng một phần do các cụ và con cụ.  

Các cụ “đói” thông tin, thích nghe ngóng xã hội bên ngoài, lại ít được con cái nói chuyện cùng đến nơi đến chốn. Một lần xem ngấu nghiến các nội dung kiểu ấy là một lần được thuật toán của YouTube ghi nhớ, và kẻ lanh lợi chu đáo ấy cứ thế mà mang những món tương tự dâng các cụ.

Vì thế, nếu có một bố mẹ đã tin vào YouTube hơn là thực tế của cuộc sống, việc đầu tiên là hãy giải thích cho các cụ nghe về sự thông minh của thuật toán. Kế là hãy rủ các cụ chơi trò “lẩn thuật toán”, không dễ dãi ăn những món dọn sẵn của nó nữa, khám phá những nội dung mới, quan điểm mới, quyết không để thuật toán nào “tẩy não” mình.

Và quan trọng nhất, bố mẹ già tin nhất vào con mình. Nếu bạn là người tích cực, trọng sự thực và “chịu khó” truyền những thứ đó cho bố mẹ thì bố mẹ cũng sẽ như thế. Còn nếu bạn bận lắm và ngại lắm chuyện rủ rỉ với người già? Thì hãy để cho YouTube bầu bạn suốt ngày cùng bố mẹ, kết quả ra sao chớ có đem ra làm món “tráng miệng” đãi bạn bè.

PHẠM PHONG / TTCT

Chứng khoán tăng trưởng cao gấp nhiều lần nền kinh tế thực có thực sự đáng ngại?

Posted in Economy-Finance, General PostsTagged , , , , , , , , Leave a comment

Hiện tượng thị trường chứng khoán bùng nổ, tăng trưởng cao hơn gấp nhiều lần, thậm chí đi ngược tăng trưởng kinh tế đang xảy ra ở nhiều nền kinh tế trên toàn thế giới. Có những ý kiến tỏ ra e ngại, nhưng cũng có chuyên gia cho rằng đó chưa hẳn đã là điều tiêu cực đối với nền kinh tế.

Chứng khoán tăng trưởng cao gấp nhiều lần nền kinh tế thực có thực sự đáng ngại?
Xem bảng giá tại công ty chứng khoán

Quý I/2021, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 4,48% (theo Tổng cục Thống kê), trong khi Vn Index tăng tới 60,3% so với cùng kỳ (theo Tradingeconomics), cao gấp nhiều lần tăng trưởng kinh tế.

Chứng khoán tăng trưởng cao gấp nhiều lần nền kinh tế thực có thực sự đáng ngại? - Ảnh 1.
Dữ liệu tăng trưởng kinh tế: OECD – Dữ liệu TTCK: Tradingeconomics

Trong 5 tháng đầu năm 2021, trên cả nước xuất hiện 480.490 tài khoản chứng khoán mới, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2020. Trong nước có tất cả hơn 3,25 triệu tài khoản chứng khoán.

Đột biến này, cùng với sự tăng giá của các loại tài sản khác, không tránh khỏi sẽ làm nảy sinh ra nhiều lo ngại về nguy cơ “bong bóng”. Song, không chỉ ở Việt Nam, mà nhiều quốc gia trên thế giới đã chứng kiến thị trường chứng khoán tăng trưởng cao gấp nhiều lần, thậm chí ngược chiều nền kinh tế thực.

Kinh tế Trung Quốc quý I/2021 tăng trưởng tới 18,3% so với quý I/2020 và đồng thời, thị trường chứng khoán của họ cũng chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Có thời điểm, thị trường chứng khoán Trung quốc lên cao nhất 13 năm với vốn hóa đạt 11 nghìn tỷ USD và chỉ số CSI 300 tăng lên trên 5.700 điểm. Kết thúc quý I/2021 chỉ số CSI300 tăng 65,1% so với quý I/2020, gấp 3,5 lần tăng trưởng của nền kinh tế. Chỉ số Sanghai cũng tăng trưởng 32,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Kinh tế Mỹ quý I, dù chỉ tăng trưởng 0,4% so với cùng kỳ năm 2020, nhưng thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, nhờ một loạt các chính sách bơm tiền ra nền kinh tế. Chỉ số DJ của Mỹ tăng trưởng 39,14% so với cùng kỳ, chỉ số SP500 tăng trưởng 57,42% so với cùng kỳ.

Cũng trong quý I/2021, tuy rằng kinh tế Nhật Bản giảm 1,8% so với cùng kỳ, song thị trường chứng khoán liên tục thiết lập những kỷ lục mới, chỉ số Nikkei 225 Nhật Bản lập đỉnh 30 năm vượt mốc 29.000 điểm lần đầu tiên kể từ năm 1990. Tăng trưởng quý I/2020 so với quý I/2020 là 60,15%. P/E dự phòng của Topix cho thị trường Nhật Bản hiện là 18 trong khi mức trung bình 5 năm là 14.

Nền kinh tế Anh tăng trưởng -6,1% trong quý I năm nay, sau khi trải qua 2 lần lock-down vì Covid-19. Tuy không tăng trưởng bùng nổ như thị trường chứng khoán châu Á hay Mỹ, nhưng thị trường chứng khoán Anh cũng đã dần hồi phục trở về trước thời điểm đại dịch Covid-19 xảy ra, Chỉ số GB100 của Anh đã tăng trưởng 37,7% so với thời điểm cuối quý I/2020.

Không chỉ riêng với Việt Nam, mà đang là tình hình chung trên thế giới, vậy chứng khoán tăng trưởng cao gấp nhiều lần nền kinh tế thực có thực sự đáng ngại?

Ông Joseph V. Amato, Chủ tịch kiêm Giám đốc đầu tư của Neuberger Berman đánh giá, thị trường chứng khoán không hẳn lúc nào cũng phải tăng trưởng sát với nền kinh tế. Thị trường chứng khoán là nơi mà kỳ vọng dựa trên những dấu hiệu và các chính sách chính là chìa khóa tăng trưởng. Song, để phát triển bền vững, thì thị trường chứng khoán và nền kinh tế nên có sự kết nối với nhau.

Với những kỳ vọng về hiệu quả triển khai vaccine Covid-19 trong thời gian tới, các nhà đầu tư trên toàn thế giới hoàn toàn có cơ sở hợp lý để kỳ vọng rằng, nền kinh tế và nhiều ngành thiệt hại bởi Covid-19 sẽ tăng trưởng cao trở lại. Do đó, cũng là dễ hiểu khi giá cổ phiếu của nhiều doanh nghiệp có thể sẽ biến động trước kỳ vọng của nhà đầu tư.

Masashi Samizo, nhà phân tích thị trường cấp cao của SMBC Trust Bank Ltd. ở Tokyo đánh giá về tác động của chiến dịch tiêm chủng tại Nhật đến thị trường chứng khoán khi trao đổi với Japan Times: “Nhìn sang châu Âu, kỳ vọng vào chứng khoán đang tăng cao, khi tỷ lệ tiêm chủng đạt khoảng 20% ​​đến 30%. Thị trường Nhật Bản tuy tăng chậm hơn, nhưng xu hướng này rõ ràng đang tăng tốc”.

Naoki Fujiwara, Giám đốc quỹ đầu tư Shinkin Asset Management ở Tokyo kỳ vọng: “Nếu việc tiêm chủng tại Nhật mở rộng trong tháng tới hoặc lâu hơn, chứng khoán Nhật Bản có thể phục hồi mạnh mẽ trở lại”.

Ông Jeff Buchbinder, chiến lược gia cổ phiếu tại LPL Financial, nói với USA Today: “Sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ đang ở ngay phía trước khi việc mở cửa trở lại nền kinh tế tiếp tục, củng cố triển vọng thu nhập tốt”.

Tuy nhiên, trong nửa cuối năm, khi áp lực lạm phát gia tăng, lãi suất có khả năng tăng hơn nữa và sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán có thể sẽ chậm lại và đi kèm với nhiều biến động hơn, ông Buchbinder nói thêm.

Ngoài ra, khi nền kinh tế đang được cải thiện, với các gói hỗ trợ lớn và tỷ lệ tiêm chủng Covid-19 tăng, nếu có sự sụt giảm nào xảy trên thị trường, đó cũng sẽ là cơ hội cho các nhà đầu tư mua vào cổ phiếu với giá rẻ hơn, Buchbinder nói. Nên nhìn chung, cho dù có những biến động nhưng xu hướng tăng thì sẽ không thay đổi.

Quan trọng là, khi dịch bệnh qua đi, thế giới sẽ cần khôi phục nền kinh tế. Khi đó, thị trường chứng khoán chính là một kênh huy động vốn nhàn rỗi hiệu quả, an toàn để phát triển bền vững cho nền kinh tế.

Theo Buchbinder, các nhà đầu tư đang chuyển hướng dòng vốn từ các cổ phiếu tăng trưởng cao trong đại dịch (như các công ty công nghệ, vốn phát triển mạnh trong thời kỳ giãn cách xã hội), sang các công ty có cơ hội hưởng lợi lớn khi nền kinh tế hồi sinh. Do đó, tạo ra một thị trường chứng khoán phát tiển toàn diện, an toàn sẽ góp phần không nhỏ, giúp phát triển kinh tế sau đại dịch.

Thái Quỳnh /Theo Nhịp sống kinh tế

[Covid19: Đọc] Muôn Kiếp Nhân Sinh – Phần 1 và 2

Posted in Books, Exemplary, General Posts, Natural-Animals-Human, Science-CyberSec, Sharing, ThoughtsTagged , , , , , , , , , , , , Leave a comment

Sách Muôn Kiếp Nhân Sinh – Tác Giả Nguyên Phong (ảnh Firstnews)

Hôm nay là ngày tôi nghe review sách trên youtube kênh VoizFM và mua hai quyển của bộ sách này trên tiki, lý do vì sao tôi mới nghe review sơ sơ đã chọn mua vì tôi thích người viết sách là chú Nguyên Phong, tôi đã đọc và nghe audio book nhiều sách của chú. Thời gian này hằng ngày tin tức thường đăng các ca bệnh covid19 mới nên việc giãn cách ở nhà là cần thiết, đọc sách lại là sở thích riêng, vậy nên tôi viết bài này để chia sẻ cho các bạn một tựa sách hay nếu bạn đang tìm gì đó để đọc lúc này, tôi không pr hay review sách, bạn cứ tìm hiểu các thông tin trên mạng và đọc thử , nghe thử rồi chiêm nghiệm, ngấm từng lời trong sách nhé.

Cám ơn bạn đã đọc bài viết. Nguoidentubinhduong.

Bình Dương là địa phương có thu nhập bình quân đầu người cao nhất cả nước

Posted in Economy-Finance, General Posts, Đất và Người Bình DươngTagged , , , , , , Leave a comment

Lộ diện top 10 tỉnh thành có thu nhập bình quân đầu người cao nhất năm 2020: Cả TP. HCM và Hà Nội đều không dẫn đầu

Trong bảng xếp hạng thu nhập bình quân đầu người năm 2020, TP. HCM đứng thứ hai với 6,537 triệu đồng/người/tháng. Hà Nội ở vị trí thứ ba với 5,981 triệu đồng/người/ tháng.
Lộ diện top 10 tỉnh thành có thu nhập bình quân đầu người cao nhất năm 2020: Cả TP. HCM và Hà Nội đều không dẫn đầu
Thành phố mới Bình Dương

Theo kết quả công bố sơ bộ của Khảo sát mức sống dân cư năm 2020 của Tổng cục Thống kê, Bình Dương là địa phương có thu nhập bình quân đầu người cao nhất cả nước, đạt 7,019 triệu đồng/người/tháng.

TP. HCM đứng thứ hai với 6,537 triệu đồng/người/tháng. Hà Nội ở vị trí thứ ba với 5,981 triệu đồng/người/ tháng. Theo sau là các tỉnh có thu nhập trên 5 triệu đồng/người/tháng là Đồng Nai, Bắc Ninh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ. Bà Rịa Vũng Tàu và Quảng Ninh đứng ở hai vị trí cuối cùng trong top 10, với thu nhập khoảng hơn 4,5 triệu đồng/người/tháng.

Nhìn chung, thu nhập bình quân một người một tháng chung cả nước năm 2020 theo giá hiện hành đạt khoảng 4,230 triệu đồng, giảm khoảng 2% so với năm 2019.

Lộ diện top 10 tỉnh thành có thu nhập bình quân đầu người cao nhất năm 2020: Cả TP. HCM và Hà Nội đều không dẫn đầu - Ảnh 1.

Bình quân mỗi năm trong thời kỳ 2016-2020, thu nhập bình quân đầu người một tháng chung cả nước tăng bình quân 8,1%. Thu nhập bình quân một người một tháng năm 2020 ở khu vực thành thị đạt 5,538 triệu đồng, cao gấp gần 1,6 lần khu vực nông thôn (3,480 triệu đồng).

Nhóm hộ giàu nhất (nhóm gồm 20% dân số giàu nhất – nhóm 5) có thu nhập bình quân một người một tháng tháng năm 2020 đạt 9,108 triệu đồng cao gấp hơn 8 lần so với nhóm hộ nghèo nhất (nhóm gồm 20% dân số nghèo nhất – nhóm 1), với mức thu nhập đạt 1,139 triệu đồng. 

Vùng có thu nhập bình quân đầu người cao nhất là vùng Đông Nam Bộ (6,023 triệu đồng một người một tháng), cao gấp 2,2 lần vùng có thu nhập bình quân đầu người thấp nhất là vùng Trung du và miền núi phía Bắc (2,745 triệu đồng một người một tháng).

Lộ diện top 10 tỉnh thành có thu nhập bình quân đầu người cao nhất năm 2020: Cả TP. HCM và Hà Nội đều không dẫn đầu - Ảnh 2.
Nguồn: Tính toán từ dữ liệu Khảo sát mức sống dân cư

Trong tổng thu nhập năm 2020, tỷ trọng thu từ tiền lương, tiền công chiếm 55,3%, thu từ hoạt động tự làm nông, lâm nghiệp, thuỷ sản chiếm 11,2%, thu từ hoạt động tự làm phi nông, lâm nghiệp, thủy sản chiếm 22,9%, thu khác chiếm 10,6%. Cơ cấu thu nhập qua các năm đã có sự chuyển biến theo hướng tiến bộ hơn, trong đó tỷ trọng thu từ tiền lương, tiền công ngày càng tăng, ngược lại tỷ trọng thu từ hoạt động tự làm nông, lâm nghiệp, thuỷ sản ngày càng giảm, kết quả này phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu trong việc làm.

Khảo sát mức sống dân cư năm 2020 (viết gọn là KSMS 2020) được tiến hành theo Quyết định số 1261/QĐ-TCTK ngày 19 tháng 8 năm 2019 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê. KSMS 2020 là cuộc điều tra chọn mẫu nhằm thu thập thông tin để tổng hợp, biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia về mức sống hộ dân cư, đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê cho các cấp, các ngành để đánh giá mức sống, tình trạng nghèo đói và phân hoá giàu nghèo của dân cư theo hướng tiếp cận đa chiều. 

KSMS 2020 được tiến hành trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm 46.995 hộ đại diện cho toàn quốc, khu vực thành thị, nông thôn, 6 vùng địa lý, tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương. Riêng thông tin về chi tiêu chỉ đại diện đến cấp toàn quốc và 6 vùng địa lý. Các thông tin được thu thập trong KSMS 2020 gồm: thu nhập, chi tiêu, nhân khẩu học, giáo dục, y tế, việc làm, đồ dùng lâu bền, nhà ở, điện, nước, điều kiện vệ sinh, tham gia các chương trình trợ giúp của hộ dân cư và các thành viên trong hộ và một số đặc điểm của xã.

Thái Quỳnh / Theo Nhịp sống kinh tế

Cảnh giác cú sốc lạm phát

Posted in Economy-Finance, General PostsTagged , , , , , , , , , , , , , , , Leave a comment

Không thể chủ quan trước nguy cơ lạm phát ngóc đầu dậy trong năm nay, gây bất ổn cho đà phục hồi của nền kinh tế và đời sống người dân.

Giá cả nhiều loại hàng hóa phục vụ cho sản xuất kinh doanh và đời sống sinh hoạt của người dân đang tăng khá mạnh từ đầu năm đến nay. 

Ảnh: hl.co.uk

Cụ thể giá sắt thép, xi măng đã tăng 35 – 40%, bắp, đậu, cám gạo tăng mạnh 20 – 70%. Bên cạnh đó, giá các loại vật liệu thiết yếu như xăng dầu, điện, nước hay giá bất động sản, chi phí vận chuyển container cũng đồng loạt tăng theo, gây nguy cơ lạm phát trên diện rộng rất khó kiểm soát trong phần còn lại của năm.

Doanh nghiệp khóc ròng 
vì chi phí

Thép và các loại vật liệu xây dựng khác đang là nỗi lo lớn nhất của các nhà thầu xây dựng và doanh nghiệp phát triển bất động sản hiện nay. Theo ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, trong chi phí xây dựng thì chi phí vật liệu chiếm khoảng 60%. 

Do đó, khi giá vật liệu xây dựng tăng thì giá bất động sản đương nhiên sẽ tăng theo. Điều này có thể ảnh hưởng đến ngân sách mua nhà của người dân.

Các nhà thầu xây dựng đang đối mặt với nguy cơ thua lỗ nếu triển khai các hợp đồng thi công đã chốt giá trước đó với khách. 

Đơn cử như trong quý 1-2021, Công ty xây dựng Hưng Thịnh Incons ghi nhận doanh thu tăng lên 1.160 tỉ đồng, nhưng lợi nhuận gộp giảm mạnh chỉ còn 103 tỉ đồng, do biên lợi nhuận rớt 22,1% xuống chỉ còn 8,9%. Sau khi trừ đi tất cả chi phí, lãi trước thuế của công ty giảm tới 58%, xuống mức 48 tỉ đồng.

Theo Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), các nhà thầu xây dựng cả nước đang đứng trước nguy cơ vỡ trận, phá sản do giá thép tăng phi mã từ đầu năm đến nay. 

Còn Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) dự báo giá thép có thể tăng đến tận hết quý 3-2021 khi nhìn vào những gì đang diễn ra ở Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ, EU và nhiều thị trường lớn khác.

Ở ngành chăn nuôi, áp lực tăng giá cũng đang lớn dần không kém. Giá thức ăn chăn nuôi thành phẩm trong nước đã tăng trung bình 5 – 6 đợt với mức tăng 200 – 300 đồng/kg/lần.

Tổng mức tăng chung là 10 – 15%. Trong sản xuất thức ăn chăn nuôi công nghiệp, giá nguyên liệu thông thường chiếm khoảng 80 – 85% so với giá thành sản xuất. 

Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến mùa vụ chăn nuôi mới của các hộ nông dân và kế hoạch kinh doanh của các doanh nghiệp chế biến trong ngành.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 giảm 0,04% so với tháng trước. Tuy nhiên nếu so với tháng 12-2020 và cùng kỳ năm ngoái, CPI lại tăng lần lượt 1,27% và 2,7%.

“Như vậy, chỉ số CPI tính theo năm của tháng 4 đã tiếp tục đà tăng từ tháng trước đó. Mặc dù chỉ số CPI trung bình 4 tháng đầu năm hiện tại vẫn đang ở mức thấp, chúng tôi cho rằng chỉ số sẽ tăng mạnh hơn trong những tháng tiếp theo và là yếu tố cần theo dõi sát trong năm nay”, chứng khoán BVSC cảnh báo.

Hệ quả của chính sách 
bơm tiền

Không chỉ có Việt Nam, thế giới cũng đang cẩn trọng trước nguy cơ lạm phát. Ngay tại Mỹ, lãi suất thực của thị trường trái phiếu đã giảm xuống mức thấp kỷ lục vì giới đầu tư lo ngại lạm phát tăng mạnh trong các năm tới do các gói kích thích khổng lồ mà Chính phủ Mỹ và cả thế giới đang triển khai rầm rộ. 

Theo tờ Wall Street Journal, các ngân hàng trung ương, dẫn đầu là Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED), hiện ít lo lắng về lạm phát.

Kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, các nhà hoạch định chính sách đã lo rằng lạm phát mãi ì ạch ở dưới, chứ không phải trên mức mục tiêu. 

Tuy nhiên phải gần đây, họ mới có những động thái dứt khoát để tạm gạt mục tiêu lạm phát sang một bên. FED áp dụng chỉ tiêu mới mềm mỏng hơn gọi là mục tiêu lạm phát trung bình 2%, có nghĩa là lạm phát có thể vượt quá 2% trong vài năm để bù đắp cho sự ì ạch suốt cả thập kỷ vừa qua.

Dưới thời Janet Yellen (giờ là bộ trưởng tài chính Mỹ) và cả chủ tịch FED hiện nay là Jerome Powell, FED đều nhấn mạnh điều trước đây được coi là mục tiêu thứ cấp: trạng thái toàn dụng lao động. 

Bên cạnh đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu hay Nhật đều thống nhất sẽ tiếp tục chương trình nới lỏng định lượng, kích thích kinh tế cho tới khi dịch COVID-19 được kiểm soát hoàn toàn. 

Điều này có nghĩa có thể phải tới sớm nhất là năm 2022, các ngân hàng trung ương mới cân nhắc khả năng tăng lãi suất và đưa thị trường tài chính quay về trạng thái bình thường.

Tương tự như những năm 2011 – 2012, các quốc gia đồng loạt gia tăng kích thích kinh tế, bơm một lượng tiền khổng lồ vào nền kinh tế thì giá cả hàng hóa, từ dầu mỏ, đậu nành, ngô, ngũ cốc, bột mì đến các loại khoáng sản như quặng sắt, than… đều tăng chóng mặt.

Nhu cầu chi tiêu và đầu tư gia tăng đột biến sau đại dịch tại Trung Quốc cũng là động lực đẩy mặt bằng giá lên cao.

Trong đánh giá mới nhất, Ngân hàng JPMorgan Chase cho rằng giá hàng hóa sẽ tiếp tục tăng và các giao dịch đặt cược vào việc tái mở cửa và nền kinh tế phục hồi sẽ tiếp tục sôi nổi, trong khi Ngân hàng UBS dự báo giá hàng hóa sẽ tăng khoảng 10% trong năm tới.

Là một quốc gia có độ mở kinh tế lớn, Việt Nam khó tránh khỏi nguy cơ một cú sốc giá cả. Đặc biệt với khả năng bất ổn do làn sóng lây nhiễm thứ tư gây ra. 

Theo chứng khoán Vndirect, tình hình dịch COVID-19 trong khu vực Đông Nam Á diễn biến khó lường. Nếu dịch bùng phát trở lại sẽ ảnh hưởng lớn đến đà phục hồi kinh tế. 

Cũng theo Vndirect, lạm phát dự báo tăng mạnh trong quý 2-2021 do giá xăng dầu tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Trước thách thức lạm phát, Ngân hàng Nhà nước sẽ phải thận trọng hơn trong việc nới lỏng thêm chính sách tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh lạm phát, nền kinh tế có thể còn đối mặt với nguy cơ đình đốn, do các biệt pháp phong tỏa, giãn cách xã hội quyết liệt vì đợt dịch lần này có dấu hiệu lan rộng quá nhanh trên khắp cả nước.

Các nhà đầu tư cần bình tĩnh hơn và nên chuẩn bị sẵn một kịch bản đối phó phù hợp nhất. Ông Hiếu Đỗ, phó chủ tịch cao cấp của Quỹ Vina Capital, cho rằng lựa chọn triển khai “cash-out” (bán tài sản lấy tiền mặt) vào thời điểm này có thể là quyết định tồi vì lạm phát sẽ nhấn chìm giá trị tiền mặt. 

Lời khuyên cho các doanh nghiệp và giới đầu tư là nên giảm đòn bẩy tài chính, cô lập các nguy cơ rủi ro và tăng thanh khoản, tức giảm dần thu nhập đầu cơ và thay vào đó lựa chọn những tài sản có sinh ra dòng tiền.

NAM MINH / TTCT