Không chỉ tìm những cuốn sách, tạp chí đã chìm vào thời gian, bạn còn có thể khám phá vẻ đẹp kiến trúc, văn hóa của miền Bắc nước Pháp và nghệ thuật châu Âu ở thành phố Lille.
Vielle Bourse, nơi bán sách cũ là tòa nhà nằm bên tay trái trong hình, đối diện là trung nhà hát lớn thành phố
Góc riêng cho người mê sách cũ
Lille nằm ở miền Bắc nước Pháp, cách thủ đô Paris chừng 250 km. Với số dân 232.741 người (số liệu năm 2015), Lille là thành phố lớn thứ tư tại Pháp, đứng sau Paris, Lyon và Marseille. Đây được cho là thành phố học thuật và là miền đất giao lưu văn hóa tại châu Âu.
Đặt chân tới Lille, bạn sẽ bị ‘lạc trôi’ giữa những tòa nhà theo lối kiến trúc ở Pháp nhưng không thực là Pháp. Trước khi là một phần lãnh thổ của Pháp, Lille là miền đất của người Flemish, Burgundy và người Habsburg của Tây Ban Nha. Nơi đây cũng là cửa ngõ giao thương và giao lưu văn hóa của các vùng đất châu Âu vì Lille giáp với Bỉ, Anh.
Giữa trung tâm của Lille, Vielle Bourse với bốn cửa về phía quảng trường lớn là điểm bán sách cũ của người Lillois hay còn gọi là người bản địa. Tòa nhà Vieille Bourse trong tiếng Anh là Old Stock Exchange, được hiểu nơi giao thương xưa tại miền Bắc của Pháp.
Góc chợ sách cũ từ phía cửa nhà hát lớn thành phố AN DUYÊN
Cửa vào Vielle Bourse là những mái vòm mang kiến trúc Phục hưng AN DUYÊN
Trên những phiến đá điêu khắc tỉ mỉ là tên bộ của những bộ môn khoa học khác nhau AN DUYÊN
Tạp chí thời trang Vogue hay như Le petit journal được bày bán với nhiều số xuất bản khác nhau theo từng niên đại AN DUYÊN
Được xây dựng vào năm 1623, tòa nhà tọa lạc ở trung tâm thành phố Lille này từng là nơi buôn bán nhộn nhịp của giới thương gia. Nó được thể hiện qua lối kiến trúc văn hoa tỉ mỉ với màu vàng – đỏ biểu thị sự thịnh vượng. Lối vào sân giữa là những cánh cửa mái vòm được đặt ở bốn hướng khác nhau.
Hầu hết số sách tại chợ là sách tiếng Pháp. Ngoài ra, bạn có thể bị ‘lạc lối’ giữa những chồng báo cũ nổi tiếng ‘muôn thưở’. Những tấm bưu thiếp cũ, với giá 2 euro, đồng tiền franc cũng là một món đồ lưu niệm tuyệt vời dành cho du khách. Hơn thế, tại đây bạn có thể tìm hàng thấy hàng ngàn đầu đĩa phim nhạc, đĩa nhạc than và một số đồ cổ khác nhau.
Trong tuần, khuôn viên tòa nhà là những hiệu sách cũ nhỏ mở từ 13 giờ đến 19 giờ, từ thứ ba đến chủ nhật. Tuy nhiên, vào mùa hè, từ tháng 7 đến tháng 9, sảnh của tòa nhà sẽ là sân diễn điệu nhảy tango vào mỗi tối chủ nhật.
Truyện tranh, tiểu thuyết, sách khoa học hay những cuốn sách cũ trong bìa đỏ vàng cổ điển đều có thể tìm được ở chợ sách này AN DUYÊN
Du khách có thể tìm các tấm poster cũ hay mới, lớn hay nhỏ khác nhau AN DUYÊN
Du khách có thể tìm các tấm poster cũ hay mới, lớn hay nhỏ khác nhau AN DUYÊN
Giữa khoảng sân luôn có bàn cờ vua đấu trí dành cho người dân bản địa hay du khách AN DUYÊN
Lille cũng là nơi đào tạo báo chí lâu đời tại Pháp và trên thế giới với trường ESJ de Lille (thành lập năm 1924) AN DUYÊN
Đến Lille như thế nào?
Nếu bạn có thời gian để lang thang ở Pháp, sau chuyến thăm Paris ắt phải có, bạn có thể mua vé xe buýt như Filxbus, Ouibus với giá chỉ khoảng 1 – 5 euro (tùy thuộc vào thời gian mua vé). Sau khoảng 3 tiếng từ Paris, xe buýt sẽ dừng tại Gare de Flandres – trung tâm thành phố Lille. Ngoài ra, đi carsharing (dịch vụ thuê xe theo giờ hay phút) cũng không phải là một chọn lựa tồi.
Đến Lille, bạn cũng đừng quên ghé thăm bảo tàng nghệ thuật (Palais des Beaux-Arts de Lille) và bảo tàng thiên nhiên; phố cổ Lille; nơi sinh của nguyên Tổng thống Charles de Gaulle; nhà thờ chính tòa Lille… Và đặc biệt, tháng 9 hàng năm, tại Lille có hội chợ đồ cổ ngoài trời lớn nhất châu Âu.
Phần vì những hào quang rực rỡ của quá khứ ngày cũ chưa bao giờ bị suy suyển bởi lớp bụi thời gian, phần vì biết bao tấm lòng hăm hở nhiệt tình đón nhận của đông đảo độc giả gần xa, dòng chảy của sách xưa tái bản dường như ngày thêm có sức lan tỏa.
Từ tái bản nguyên bản
Năm qua, loạt sách trong Tủ sách học làm người của tác giả Hoàng Xuân Việt vừa trở lại với bạn đọc cả nước trong dáng hình mới. Tuy tái xuất cùng độc giả thế kỷ XIX hiện đại, nhưng các tác phẩm này vẫn giữ trọn vẹn phong khí, bối cảnh xã hội của giai đoạn thế kỷ trước, bởi văn phong của người viết. Bộ sách đề cập nhiều ngõ ngách của câu chuyện làm người tử tế, sống an bằng và nhơn đức.
Nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường: “Mỗi người đều có lý do riêng để tìm đến sách cũ. Bản thân tôi là người say mê lịch sử và văn hóa nên tôi tìm đến với sách cũ để nghiên cứu về lịch sử, văn hóa. Tuy nhiên, có một điểm chung mà nhiều người đều thích thú là mỗi quyển sách cũ là một thân phận ẩn chứa một giai đoạn lịch sử của ngành sách và cả của đất nước. Ngay như thời kỳ đầu tiên của ngành in ấn Việt Nam, sách được xuất bản bằng chữ rất thô sơ. Sách giai đoạn 1930-1945 tuy bằng giấy dó là chủ yếu vì kinh tế khó khăn, nhưng lại bền”.
Đáng chú ý nhất là quyển Thinh lặng cũng là hùng biện. Một tác phẩm xưa cũ, nhưng thật “hợp thời, hợp mốt” với hoàn cảnh của hiện tại, trong lúc chúng ta đang than phiền, sao xã hội hiện nay, ở ngoài đời thực lẫn trên thế giới mạng ảo, mọi người dễ thường nóng nảy manh động đến vậy. Với lối diễn đạt súc tích, câu chữ gọn gàng, dễ hiểu, không hề khuôn sáo, tác giả sẽ chinh phục ngay cả những bạn đọc khó tính nhất, giúp bạn đọc thêm hiểu về giá trị của đức thinh lặng – một phẩm hạnh mà chúng ta có thể có được thông qua nhận thức và chăm chỉ luyện rèn trong phát ngôn, ứng xử hàng ngày.
Trước đó, hàng loạt đầu sách nghiên cứu, biên khảo, cảo luận, tiểu phẩm, dịch thuật, bình chú… của nhà văn – nhà giáo – học giả Nguyễn Hiến Lê cũng được tái bản. Có thể kể đến như các quyển Các cuộc đời ngoại hạng – Những bài học thành công; 33 câu chuyện với các bà mẹ – Cùng con phát triển bản thân; Tìm hiểu con chúng ta…, đặc biệt là hai tác phẩm từng là sách gối đầu giường của nhiều thế hệ là Đắc nhân tâm – Bí quyết để thành công và Quẳng gánh lo đi và vui sống.
Đây là cơ hội để độc giả hôm nay biết đến những giá trị tri thức xưa – điều từng nâng đỡ tâm hồn các thế hệ trước bước vào cuộc đời.
Trong câu chuyện sách xưa in lại, tất nhiên cũng không thể vắng bóng các tác phẩm văn học. Các bộ sách của nữ văn sĩ Nguyễn Thị Thụy Vũ, bộ truyện thiếu nhi (gồm 18 cuốn) của nhà văn Vũ Hùng, tủ sách Tuổi hoa, tiểu thuyết Hà Hương phong nguyệt… được ra mắt với lớp áo mới, giúp cho bạn đọc yêu văn chương hiện nay được thoả sức tìm về khung trời ngôn ngữ người xưa.
… đến chọn lọc công phu
Nhằm mang lại tiện ích cao nhất cho người đọc hiện đại, việc tái bản cũng lắm công phu. Không dừng lại ở công tác sưu tầm những đầu sách xưa rồi đơn thuần in lại, nhiều tấm lòng tâm huyết còn bỏ sức dày công biên tập, tỉ mẩn chọn lọc có chủ ý để ra mắt những “bổn cũ soạn lại” vừa chuyên chở phong vị hồn cốt của dĩ vãng vừa thấm đẫm dáng dấp hơi thở của hiện tại. Điều đó cho thấy sự dung hòa trong ý thức bảo tồn lưu giữ vốn liếng xưa cũ và phù hợp thích ứng với nhịp điệu phát triển của hôm nay.
Gần đây, Bổn cũ soạn lại – Những bài học thuộc lòng tân quốc văn giáo khoa thư của tác giả Trần Văn Chánh là một quyển sách được thực hiện theo hướng đi như vậy. Điều thú vị ở quyển sách này là đã đồng thời chủ đích hướng đến cả hai đối tượng độc giả, mà hai đối tượng này cách nhau đến mấy chục năm có lẻ. Đó là những thế hệ học trò ngày xưa từng đọc, từng học những bài học trong sách giáo khoa Quốc văn, trong Tiểu học nguyệt san và những độc giả tuổi nhỏ của hôm nay.
Có thể nói, dù là sách xưa, được ra đời ở những giai đoan lịch sử của thế kỷ trước, nhưng những ý nghĩa nội dung, những giá trị mà sách xưa chứa đựng vẫn còn nguyên vẹn tính thời sự cho đến tận ngày hôm nay, khi mà nhà nhà người người, ai ai cũng một lần từng nghe đến hoặc nhắc đến chủ đề cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Sách xưa in lại, vẫn vẹn nguyên giá trị thời đại, thật đáng trân trọng và đáng suy ngẫm lắm thay.
Nhà văn, nhà báo Trần Nhật Vy: “Những cuốn sách cũ cũng giống như cuộc đời của chúng ta. Có những thứ bây giờ đổi mới rất nhiều, nhưng chúng ta vẫn nhớ về kỷ niệm xa xưa nào đó, ở một nơi nào đó. Đam mê sách cũ thì ít tốn kém, không sợ bị lừa hàng giả như chơi đồ cổ. Chơi sách cũ an toàn, lành mạnh hơn những thú vui khác”.
Bạn có thích thú với trải nghiệm được đắm mình trong một cuốn sách cũ? Câu hỏi này theo đúng nghĩa đen.
Nếu ai thích đọc sách và thường xuyên đọc sách, đôi khi có dịp cầm lên một cuốn sách cũ sẽ cảm thấy mùi sách cũ có gì đó khiến ta thấy xao xuyến lạ thường. Hóa ra, đó không phải một cảm xúc mơ hồ khó lý giải.
Thực tế, có lý do khoa học đằng sau hiện tượng này, giúp lý giải tại sao những trang sách cũ luôn có hương vị ngọt ngào đến vậy.
Mùi của những cuốn sách cũ là một dạng hợp chất hữu cơ bay hơi, nó tỏa ra từ những cuốn sách lâu năm, thực tế đây chính là quá trình… phân hủy của sách cùng với thời gian.
Những chuyên gia nghiên cứu của trường Đại học College London (London, Anh) đã thử trích xuất hợp chất hữu cơ này từ một cuốn tiểu thuyết cũ xuất bản hồi năm 1928 mà họ mua tại một hiệu sách cũ.
Những người tham gia thử nghiệm sẽ bị bịt mắt, rồi được yêu cầu ngửi những mùi trích xuất từ sách cũ cùng 7 thứ mùi khác, như mùi sôcôla, mùi cà phê, mùi chợ cá, mùi đồ vải để lâu… Các mùi này đều không được thông tin tới người tham gia thử nghiệm.
Sau đó, những người này được yêu cầu miêu tả lại mùi của những cuốn sách cũ. Không hề biết họ thực ra đang được ngửi những mùi gì, có tới hơn 1/3 trong số 79 người tham gia thử nghiệm miêu tả mùi sách cũ giống mùi sôcôla.
Mùi cà phê chính là sự liên tưởng thứ hai được liên hệ với mùi sách cũ. Nghiên cứu này đã vừa được trình bày trên chuyên san khoa học “Heritage Science”.
Người đứng đầu nghiên cứu – bà Cecilia Bembibre cho biết: “Bạn thường sử dụng những sự liên hệ thân thuộc để miêu tả những mùi mà bạn không thể gọi tên. Và mùi sôcôla hay mùi cà phê đều khá gần gũi với mùi sách cũ. Thực tế, hai mùi này đều có chứa những hợp chất vốn cũng xuất hiện trên những trang giấy cũ”.
Trong một thử nghiệm khác của nghiên cứu, các tình nguyện viên được yêu cầu miêu tả mùi của thư viện nằm trong nhà thờ chính tòa Thánh Paul (London, Anh). Lúc này, mùi của thư viện lâu đời được miêu tả khác với mùi của riêng một cuốn sách cũ. Những người tham gia thử nghiệm miêu tả mùi của thư viện giống như mùi gỗ hay mùi đất, gợi nhớ về thiên nhiên.
Như vậy, mùi sách cũ gợi nhắc tới những thức ẩm thực ngọt ngào, được ưa chuộng; mùi thư viện lâu năm gợi nhắc tới thiên nhiên; tất cả đều là những cảm nhận và trải nghiệm đẹp. Đó là lý do tại sao ngửi mùi sách cũ, ta lại thấy thích thú đến thế.
Trong tâm lý học, cảm nhận khứu giác vốn đã được biết tới như một cách để chạm tới những miền ký ức xa xăm. Vùng não cảm nhận khứu giác rất gần với trung khu ký ức, và vì vậy, chúng ta thường có những ký ức liên hệ với những mùi quen thuộc, đó là những ký ức rất mạnh mẽ trong mỗi chúng ta.
Thường khi ta ngửi thấy một mùi thân quen nào đó, thì đồng thời những ký ức cũng được đánh thức dậy. Giờ thì chúng ta đã có thể hiểu lý do tại sao mình thích được lật giở những trang sách cũ đến thế.
Bởi nó gợi tới mùi sôcôla ngọt ngào, mùi cà phê thơm nồng, những giây phút thảnh thơi đắm chìm trong trang sách, hay những lần được hòa mình vào thiên nhiên, với mùi rừng, mùi đất…
Và khi mùi sách cũ gợi liên tưởng như vậy, thì ta càng hiểu tại sao nếu được đọc một cuốn sách hay bên tách cà phê hay thanh sôcôla, trải nghiệm ấy lại tuyệt vời đến thế. Và sẽ càng tuyệt vời hơn nếu bạn được ngồi trong một căn nhà gỗ bên trong một cảnh rừng, phải không?
Theo Dân Trí / VTV.vn
Cầm cuốn sách cũ, đầy vết mực loang…
Khi viết những dòng này, tôi không còn nhớ quyển sách cũ đầu tiên mà tôi đã đọc. Bởi đã quá lâu rồi, gần bốn chục năm về trước. Nhưng tôi vẫn nhớ như in những dòng đề tặng trên các cuốn sách cả cũ, cả mới mà cha tôi đã mang về sau những chuyến công tác.
Bao giờ cũng là địa điểm cha mua sách, ngày tháng năm, sau đó là: “Tặng con gái yêu quý, đọc hết con nhé!”. Lời đề tặng đó, đã bao năm qua, như một lời nhắn nhủ, một mệnh lệnh từ đấng sinh thành để tôi nuôi dưỡng trong mình tình yêu với sách. Cho đến giờ tôi vẫn có một giấc mơ, giá như được có những ngày, vứt mọi bộn bề, lo toan cuộc sống sang một bên, để đắm mình vào một kho sách cũ…
Sách cũ thôi mà, sao mà yêu đến vậy? Câu hỏi này để trả lời thật khó, chi bằng chúng ta hãy làm một cuộc hành trình bằng ký ức.
Những ai yêu sách và yêu các tiệm sách cũ hẳn còn nhớ, cách đây 4 năm, năm 2015, đã từng có sự kiện “giải cứu sách cũ có nguy cơ bị bán thành phế liệu” tại tiệm sách cũ Bách Hợp ở TP HCM của ông Lê Huỳnh Trí. Số là ông Trí bị người chủ ngôi nhà đột ngột ra thời hạn 1 tháng để lấy lại nhà khiến ông như người thất thần, bởi số lượng sách còn quá nhiều, nếu bán không kịp hết thì chỉ có nước bán giấy vụn mà thôi.
Không biết làm sao, ông Trí đành ngậm ngùi treo biển “bán rẻ sách để sang tiệm” những mong vớt vát được chừng nào hay chừng ấy. Thế rồi thật bất ngờ, thông tin đó được một bạn trẻ đưa lên mạng xã hội và cộng đồng đã cùng chung tay mua sách giúp ông Trí.
Thậm chí, có khách hàng ở rất xa tận huyện Bình Chánh (TP HCM) cũng lặn lội xuống tận cửa hàng để mua ủng hộ. Những ngày cuối cùng trước khi trao trả mặt bằng, dòng người càng ùn ùn kéo về tiệm sách nhiều hơn. Vì không còn chỗ đứng, ông Trí phải đứng ngoài vừa bán vừa trông xe cho khách. Mệt mà vui, mà cảm động!
Nhờ những tấm lòng như vậy, sau 3 tuần thanh lý, hàng tấn sách cũ của ông Trí đã không bị bỏ đi vô ích.
Về phần mình, ông Trí bùi ngùi tiếc nuối phải chia tay với công việc hơn 30 năm đã gầy dựng. Đó là công việc làm cầu nối cho những người yêu sách. Có thể nói, mỗi một cuốn sách là một kỉ niệm đẹp với cuộc đời ông. Ngắm nhìn lần nữa tiệm sách trước khi đóng cửa, chia tay, ông Trí đã ngậm ngùi mà thốt lên rằng: “Tôi tiếc nhưng không buồn vì tiệm sách cũ đã có một cái kết có hậu khi văn hóa đọc đã được khơi dậy trong giới trẻ”.
Sở dĩ ông Trí nói vậy vì ở tiệm sách của ông Trí, có cô gái sinh viên lúc đầu chủ yếu đến là để mua ủng hộ, sau đó đã quay lại lần nữa và cho biết: “Trước đó cháu rất ít đọc, sau khi mua về thử đọc và thấy sách thật thú vị. Khi đọc sách tâm hồn cháu cảm thấy thanh thản lắm”.
Đọc sách thấy tâm hồn thanh thản lắm – điều đó hẳn không một công cụ tìm kiếm, không một tin tức tra nhanh trên mạng nào mà có thể mang lại được. Thế nên, tác giả Nguyễn Thái mới có những câu thơ về sách cũ thật cảm động trong bài thơ “Cuốn sách cũ” của mình. “Cầm cuốn sách cũ/Đầy vết mực loang/Tôi đọc từng chữ/Tôi giở từng trang/Giở trang ký ức/Tìm lại tuổi thơ/Tuổi thơ đã khuất/Vào trong giấc mơ/Đọc trang tuổi trẻ/Hồn nhiên một thời/Ngày tháng vui vẻ/Tuổi trẻ tuyệt vời/Tìm trang tình yêu/Vui buồn kỷ niệm/Của những buổi chiều/Bên nhau âu yếm/…Ngậm ngùi từng trang/Luyến lưu từng chữ/Rưng rưng hai hàng/Nhòa trang sách cũ…”.
Sách cũ đáng yêu là thế!
Chẳng thế mà, ngày 12/12/2018 Nhà xuất bản Trẻ đã cho ra mắt trung tâm sách cũ được bán giá rẻ đầu tiên ở Việt Nam tại TP HCM. Đây cũng là nhà xuất bản đầu tiên ở Việt Nam thành lập trung tâm sách cũ. Chẳng thế mà. phố Trần Nhân Tôn, quận 5 ở TP HCM, giống như Đường Láng của Hà Nội, không biết từ bao giờ được người ta đặt tên là phố sách cũ. Như nhau, dọc hai con phố là hàng chục cửa hàng gần nhau, bán đủ các loại sách, báo, tạp chí, truyện tranh, đều là cũ. Ở nơi đây, không chỉ là bán mua, mà đã trở thành nơi tâm sự, chuyện trò giữa người bán và người mua, là nơi nuôi dưỡng sở thích đặc biệt của một nhóm người – sở thích đi tìm ký ức.
Còn với tôi, những quyển sách mà cha tôi tặng ngày nào, tôi vẫn giữ, dù rằng chúng đang cũ cùng tôi theo thời gian. Cha đã đi xa, nhưng di sản cha để lại qua những quyển sách tặng con gái, qua lời đề tặng đầy yêu thương, nhắn nhủ đã giúp tôi, dù sớm vắng cha vẫn có thể đứng vững trên đôi chân của chính mình.
Bởi ngày qua ngày, những quyển sách cũ ấy, vẫn thay cha tiếp tục “tặng” cho tôi những món quà mà nhờ sách tôi đã có từ cuộc sống và công việc.
Khi mọi người chen nhau nói về những trò chơi ngày xưa, thì tôi chỉ có mỗi một chút ký ức kết nối với Lan, và những cuốn sách cũ.
Lúc bắt đầu biết đọc, tôi vẫn nhớ cuốn sách đầu tiên tôi đọc là Truyện cổ Grim được bà nội mua cho ở tiệm sách cũ. Tôi vừa đánh vần vừa đọc, nhưng đã cảm thấy vô cùng hạnh phúc khi được bước vào một thế giới xa xôi rực rỡ phép màu như thế. Tôi đã yêu việc đọc sách từ khi ấy, mỗi buổi chiều học xong tôi đều lên thư viện trường để mượn sách về nhà đọc. Thư viện hồi ấy còn nghèo nàn, chỉ có những cuốn truyện cũ được quyên góp từ học sinh, phần lớn nhiều sách giáo khoa, sách tham khảo nên tôi tìm được khá ít sách để đọc.
Lúc ấy tôi tôi chỉ thích cầm sách về nhà, ngồi ở gốc cây trong vườn, hay nằm võng ngoài hè, nằm ườn trong phòng đọc sách hơn chạy ra kia chơi. Ảnh: doanhnhansaigon.
Cho đến khi bước vào năm cuối tiểu học, khi đã thân thiết với Lan, tôi đã khám phá ra một tủ sách cũ, và bước vào thế giới sửng sốt với vô vàn điều diệu kỳ.
Đó là tủ sách của ông nội Lan, với hàng trăm cuốn sách cũ mà tôi chưa từng nhìn thấy. Tôi còn nhớ khoảnh khắc ấy mình đã hét lên sung sướng ra sao. Ông mắt đã mờ nên không còn đọc được sách nữa, Lan thường đọc sách cho ông nghe. Còn tôi bắt đầu bước vào một giai đoạn đọc “sung sướng” nhất đời mình. Tôi thề là sung sướng nhất, cho đến tận hai mươi năm sau, khi vô số sách đã được đọc thì cũng chưa bao giờ tôi có được cảm giác sung sướng ấy thêm một lần nữa.
Ban đầu, tôi đã chọn đại một cuốn trong tủ sách, chỉ vì cái tên, Trà hoa nữ. Thế mà đọc ngấu nghiến, hết cả ngày hôm ấy. Về sau ông nội Lan bảo, trẻ con sao lại đi đọc cái cuốn sách ảm đạm bi đát ấy. Đúng là nàng Marguerite Gautier đã khiến tôi bị sốc, khóc đến sưng húp mắt. Thời ấy là bị sốc thật, dù tôi không thể hiểu được nhiều. Tôi cứ tự hỏi, trên thế giới có những người sống như thế, và có những người có thể viết được câu chuyện như thế sao.
Chính cụ Dumas (con) đã dắt dắt tôi vào thế giới của văn học cổ điển, mà sau này tôi dai dẳng đeo đuổi, say đắm. Pháp là đất nước tôi được biết đến đầu tiên sau thị xã lặng lẽ nơi tôi sinh ra, bằng cách đi chu du cùng với cặp đôi Marguerite và Armand, tại ngôi nhà ở vùng ngoại ô Paris. Chưa từng được thấy nơi nào lại mang một vẻ đẹp thấm đẫm không khí ngọt ngào đến thế.
Tôi vốn thể trạng yếu, từ nhỏ cũng không được tham gia những trò chơi của lũ trẻ trong xóm. Lúc đầu tôi cũng có phần buồn, nhưng khi được ông cho mượn sách đọc thì nỗi buồn đã hết hẳn. Lúc ấy tôi chỉ thích mang sách về nhà, ngồi dưới gốc cây trong vườn, hay nằm võng ngoài hè, rồi nằm ườn trong phòng đọc sách. Chúng bạn bây giờ gặp lại, vẫn trêu là ngày xưa của tôi nhạt nhẽo quá, chả có gì thú vị để kể. Mà đúng thật, khi mọi người chen nhau nói về những trò chơi ngày xưa, thì tôi chỉ có mỗi một chút chút ký ức kết nối với Lan, và những cuốn sách cũ.
Sau Trà hoa nữ, tôi đọc một mạch đến Con hủi, Jane Eyre, Kiêu hãnh & Định kiến, Đồi gió hú, Bá tước Monte Cristo, Cuốn theo chiều gió, Ba chàng lính ngự lâm, Thằng gù nhà thờ Đức Bà, Những người khốn khổ… Có nhiều cuốn đã nát, chữ bị nhòe hết, chẳng còn nhìn thấy gì nhưng tôi cũng soi cho bằng được, rồi khi bất lực, cảm thấy khổ sở vô cùng. Nhưng thỉnh thoảng vì vậy mà tôi suy đoán và tưởng tượng, cũng đôi khi ra lắm điều thú vị, mãi sau này được đọc trọn vẹn tôi mới cảm thấy.
Những cuốn sách tiểu thuyết cổ điển ngày ấy, vẫn luôn được gìn giữ cẩn thận ở nhà tôi, và trong ký ức thơ bé giấu kín của tôi. Ảnh: Internet.
Tôi đã đọc hết cả tủ sách của ông trong mấy năm học cấp một, lên cấp hai, nhưng hồi đó tôi lại không được giỏi giang lắm khi học văn ở trường. Tôi “toàn viết nhảm nhí”, cô Ngọc dạy văn lớp tám đã từng phê như thế trong bài kiểm tra hàng tháng của tôi. Thì cũng tại tôi suốt ngày mơ mộng đến những mối tình lâm ly bi đát của thế giới.
Những tiểu thuyết thuở ấy đã đọc, tôi say mê nhất Đồi gió hú. Hồi ấy thích nàng Catherine vì nàng tự do, thẳng thắn, và hơi điên loạn nữa, chứ thực ra chưa thấm được vì sao tình yêu luẩn quẩn hận thù triền miên đến thế. Nhưng sau này lớn, đọc thêm vài lần nữa, rồi nhiều lần nữa, thành thói quen của mỗi dịp lễ 14/2, tôi càng buồn và càng mê mẩn Đồi gió hú. Sở thích trèo lên sân thượng vào ban đêm, ngồi hàng giờ đồng hồ cũng là từ Đồi gió hú mà ra.
Hơn chục năm trước, khi ông nội Lan mất, tủ sách của ông được ông căn dặn tặng hết cho tôi, vì nhà ông cũng không ai cần giữ sách để đọc. Đó là món quà lớn nhất trong cuộc đời cho đến bây giờ tôi được nhận. Sau này, tôi tích thêm rất nhiều sách vở, đủ các thể loại, lịch sử đọc của tôi cũng trở thành một nồi lẩu “thập cẩm” nhưng những tiểu thuyết cổ điển ngày ấy, vẫn luôn được gìn giữ cẩn thận ở nhà tôi, và trong ký ức thơ bé giấu kín của tôi. Đó là giấc mơ đẹp nhất về hạnh phúc mà tôi sở hữu.
Thủy Nguyệt
Người trẻ chơi sách xưa
Nhiều người trẻ hiện nay có sở thích sưu tầm sách cũ, sách xưa. Mỗi người một nghề nhưng niềm đam mê sách của họ lại rất chung.
Thú sưu tầm sách cũ, sách xưa không phải quá mới mẻ ở Việt Nam. Nhưng với sự phát triển của mạng xã hội cũng như ý thức về văn hóa đọc, mấy năm gần đây nét văn hóa này đang phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, đối tượng theo đuổi sưu tầm không còn là người lớn tuổi mà rất nhiều người trẻ thậm chí ở thế hệ 8X.
Một trong những minh chứng của trào lưu người trẻ sưu tầm sách xưa, sách cũ là các hội chợ sách cũ được tổ chức đều đặn trong khoảng 2 năm nay tại Hà Nội.
Một sở thích định mệnh
Luật sư Phạm Quang Huy sinh năm 1983 tại Hà Nội, hiện sở hữu khoảng 3000 đầu sách luật, văn và sử với cuốn sách xưa nhất xuất bản năm 1936 – cuốn Sử ký thanh hoa do học giả Nguyễn Văn Vĩnh dịch.
Bộ sưu tập sách luật Sài Gòn của anh Huy cũng gần đủ bộ sách giáo khoa của Đại học Luật khoa Sài Gòn trước năm 1975. Trong bộ sưu tập này, anh rất tâm đắc với các tác phẩm của Vũ Văn Mẫu, Nguyễn Mạnh Bách, Nguyễn Quang Quýnh, Nguyễn Cao Hách, Vũ Quốc Thông… “Các vị này tinh thông luật học, có thực tế (làm chính trị, hành nghề luật sư, thẩm phán), thông thạo Anh-Pháp-Hán nên sách luật của họ rất hay và được các tác giả ngày nay trích dẫn nhiều”.
Anh Huy chia sẻ về thú vui chơi sách cũ của mình: “Thập niên 1990, sách cũ là giải pháp tài chính tốt cho hai chị em tôi. Chị tôi học xong sẽ chuyển lại sách cho tôi học. Có lẽ thú chơi sách xưa đã phôi thai nơi tôi từ thuở gian khó ấy”.
Nhà sưu tập trẻ Phạm Quang Huy bên tủ sách cá nhân của mình.
Nếu như Phạm Quang Huy yêu thích sách xưa và sử dụng để trích dẫn trong các bài báo khoa học thì với nhà báo Kiều Mai Sơn, sự yêu quý sách cũ, tài liệu cũ từ giá trị thực tế của văn bản học. Nhờ duyên của nghề báo, anh được gặp và phỏng vấn rất nhiều nhân vật nổi tiếng cũng như sở hữu những tư liệu quý của các nhân vật này.
Kiều Mai Sơn chia sẻ: “Tôi không phải người chơi sách cũ song có sưu tầm được một số đầu sách quý hiếm. Những cuốn sách ấy đến với tôi thật tình cờ, có thể lý giải rằng đó là có duyên với nhau. Đọc sách cũ, tuy chất lượng giấy có thể không tốt, giấy xấu nhưng tôi thấy trong đó là cả nét đẹp văn hoá của người làm sách. Sách cũ rất hiếm gặp những lỗi sai chính tả hoặc những lỗi về nội dung – điều thường gặp như cơm bữa hiện nay. Đó là điều tôi thấy quý sách cũ mà phiền lòng về sách mới”.
Sách xưa không bao giờ cũ
Kiến trúc sư trẻ Từ Xuân Minh là người có sở thích sưu tầm các sách văn, sử và có một bộ sưu tập đáng nể những sách hiếm tuyệt bản. Anh Minh kể: “Đằng sau một cuốn sách cũ, bao giờ cũng có một câu chuyện, và câu chuyện đó, bao giờ cũng hay hơn câu chuyện trong cuốn sách”. Cuốn sách gợi nhớ đến con người với kỷ niệm như những vật báu thời gian.
Đúng như câu slogan của một người có thâm niên bán sách cũ gần 20 năm là anh Trần Văn Thiện: “Sách xưa không bao giờ cũ – Sách cũ không bao giờ xưa”. Sách xưa có những giá trị tinh thần vượt thời gian. Những cuốn sách xưa có những hành trình riêng trong đời sống mỗi con người và tự thân nó cũng có một đời sống riêng giàu cảm xúc.
Có lẽ vì thế mà gần đây rất nhiều cuốn sách xưa đã được tái bản. Như bộ sách triết lý an vi của Kim Định, sách về âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy, một số sách được làm lại bản xưa sách cũ của các tác giả Lương Duy Thiệp, Phan Du…
Nhà báo Kiều Mai Sơn chia sẻ thêm về sự không cũ của sách xưa: “Đối với tư liệu, qua thực tế công việc của mình, tôi thấy rằng nguồn sách cũ giúp tôi nhiều điều. Có những tư liệu khi tái bản vì nhiều nguyên nhân mà người sau đã cắt bỏ. Tìm thấy chúng trong sách cũ nó cho thấy hơi thở của cả một thời. Dù đúng dù sai thì thời đại nào có sự sống của thời đại đó, thời trước và thời sau không thể thay thế hay phủ nhận được”.
Nhà sưu tập trẻ Phạm Quang Huy chia sẻ thêm về ước mong với sách xưa: “Qua trải nghiệm nghiên cứu của riêng mình, tôi những mong phong trào làm mới sách cũ sẽ đến với những sách xưa chuyên ngành (như luật học chẳng hạn) để những nhà nghiên cứu, sinh viên thời nay sẽ tiếp cận được những học thuyết, triết lý có giá trị vượt thời gian của người xưa.”
Những giá trị trường tồn của sách xưa thể hiện qua sự tìm đọc của người nay. Trước đây, các bộ sách xưa quý hiếm thường chỉ lưu hành hạn chế trong giới sưu tầm. Theo đó, các nhà sưu tầm sách xưa thường thực hiện giao dịch thông qua Internet hoặc tìm kiếm trực tiếp ở các hiệu sách cũ tại phố Nguyễn Thị Minh Khai, Trần Nhân Tôn… (Sài Gòn), đường Láng, Trần Quốc Hoàn, Giải Phóng…(Hà Nội). Thời mạng xã hội lên ngôi, các nhà sưu tầm này chuyển sang giao lưu, mua bán trên facebook…Nhóm chơi sách xưa có rất nhiều người trẻ với nhiều nghề khác nhau như luật sư, kiến trúc sư, nhà báo, doanh nhân…
Cầm Minh
Sự hồi sinh của thú chơi sách cũ
Dù nền xuất bản và xu hướng đọc có sự thay đổi và phát triển nhưng không thể phủ nhận được sách cũ vẫn có chỗ đứng nhất định với một lượng độc giả riêng.
Với sự ra đời của sách điện tử, cửa hàng sách tiện lợi những con phố bán sách cũ đang dần bị thu hẹp và biến mất. Những quyển sách cũ, nhàu nát chỉ bằng tiền vài cân giấy vụn nhưng được lưu giữ bởi những người đam mê với chúng. Sách càng cũ càng có giá trị bởi từng được thực hiện bởi những dịch giả danh tiếng hoặc những đầu sách quý hiếm. Điều này khiến không ít bạn trẻ quay lại săn đón, tìm kiếm sách không thua các nhà sưu tầm lành nghề.
Sách cũ chưa bao giờ cũ
Sách không bao giờ bị gò bó trong những con số nhất định. Độc giả từ định giá, tự suy nghĩ xem nên trả bao nhiêu để có được thứ mình cần, đó là cái thú của việc người ta bỏ cả ngày dài đi lang thang lựa chọn trên những con phố sách cũ. Sách cũ trong các gian hàng được khai thác từ nhiều nguồn: được tặng, mua đi bán lại, được trao đổi, ký gửi… giữa người có nhu cầu mua và người có nhu cầu bán, của cá nhân, tập thể- thư viện, trường học… thậm chí là từ những gánh hàng đồng nát.
Dù nền xuất bản và xu hướng đọc có sự thay đổi và phát triển nhưng không thể phủ nhận được sách cũ vẫn có chỗ đứng nhất định với một lượng độc giả riêng.
Đi dọc trên đường Láng hay con phố Khương Trung nằm ẩn mình trong góc nhỏ, chúng ta không quá khó để tìm được những cửa hàng sách cũ nhưng không phải ai trong số những người kinh doanh sách cũ cũng hiểu ngọn ngành về chúng. Có rất nhiều lý do để một người bắt đầu tìm đến những cuốn sách nhưng không phải ai cũng chọn cho mình con đường về với sách cũ, nhất là trong cuộc sống hiện đại, thời buổi công nghệ bùng phát như hiện nay.
Thời gian gần đây dòng sách cũ thu hút được sự chú ý với giới trẻ bởi những hoạt động lớn như Ngày sách và di sản, ngày hội trao đổi sách cũ… Tiêu biểu nhất là những nhà xuất bản như Nhã Nam hay Alphabook đã có những ngày hội sách cũ đông kín người. Bạn đọc ưa thích sách cũ bởi lẽ nguồn cung sách cũ thường chỉ là những cá nhân say mê sách, từng bỏ rất nhiều tâm sức để tìm kiếm những cuốn sách cũ cho mình, với nhiều người giá sách ở nhà không khác nào một kho tàng và đây cũng là sự thèm muốn của không ít người.
Giới trẻ không thờ ơ
Như tại Chợ phiên sách cũ vừa qua, rất nhiều bạn đọc trẻ là học sinh, sinh viên đã quan tâm, tìm mua các đầu sách văn học Xô Viết trước đây. Những bản dịch cũ được thực hiện bởi những dịch giả chuyên nghiệp, lối văn phong lạ lẫm cuốn hút dễ dàng có thể đánh bật được những người anh em tái bản cùng tên đương thời được dịch bằng những lớp người trẻ hơn.
Những người dịch trước đây cùng từng là nhà văn, nhà thơ, bên trong họ là cái máu nghệ sĩ nên cách dịch, cách thể hiện cũng khoáng đạt, giàu cảm xúc hơn các thợ dịch bây giờ. Câu chữ không bị bó hẹp trong tư duy lối mòn. Và những bộ sách là công trình nghiên cứu, khảo cứu của các học giả xưa vẫn còn nguyên giá trị, làm quy chuẩn so sánh cho người học, người nghiên cứu hiện nay.
Một cuốn sách giá trị, cần thiết nhưng không còn in ấn, không còn tái bản… tức là cung không đủ cầu cộng thêm vài lý do khác nữa là từ cuốn sách cũ bình dị có thể dễ dàng trở thành cuốn sách quý hiếm. Trong khi hệ thống sách mới đồ sộ và đang dạng hiện nay tưởng chừng thừa sức đáp ứng được tất cả nhu cầu cuộc sống của con người thì chỗ đứng của sách cũ chênh vênh.
Song thực tế không phải vậy, có những cuốn độc giả chỉ tìm được thông qua nguồn sách cũ. Được săn lùng, trân trọng, nâng niu… Văn hóa đọc cũng dần từ đây được định hướng và nâng tầm hơn giữa một biển sách hỗn độn.
Nhiều bạn trẻ đã biết nắm bắt cơ hội khi nhận ra dòng chảy của thị trường sách cũ đang có dấu hiệu khởi sắc trở lại. Từ những người sưu tập bình thường như bao sinh viên khác thấy tiềm tàng khả năng kinh doanh thì đứng ra lập những cửa hàng sách cũ lưu động nhỏ trên mạng hoặc cửa hàng bán trực tiếp cho những người có nhu cầu.
Hoạt động kinh doanh sách cũ đa phần có tính bột phát, không đứng dưới sự quản lý của một doanh nghiệp hoặc cơ quan chủ quản nào. Bạn Nguyễn Đức Anh, sinh viên học báo chí tuyên truyền Hà Nội tự hào khoe về quán cà phê sách của mình đầy hứng khởi. “Lúc đầu mình chỉ lưu giữ vài quyển sách, nhưng mê quá mua càng ngày càng nhiều mà nhà lại không có chỗ chứa nữa nên quyết định mở quán café sách để thêm chỗ để vừa giao lưu được với mọi người cùng chung đam mê. Thấy nhiều người cũng thích sách cũ mình vui lắm”.
Dòng sách cũ đang quay trở lại. Những ngày hội sách cũ nên được tổ chức thường xuyên hơn để đây trở thành dịp kết nối, trao đổi, giao lưu giữa những người đam mê sách cũ và giúp cho giá trị của sách nói chung luôn bền vững với thời gian.
Hoa Khang
‘Với tôi, sách cũ quý hơn vàng!’
Sách cũ không có giá trị, như đồ bỏ đi với khá nhiều người nhưng nó lại như món đồ quý cần phải gìn giữ, bảo vệ với những ai trân trọng chúng.
Nhiều người có tuổi luôn tìm kiếm các cuốn sách cũ mà ngày trước đã đọc nhưng bị thất lạc. Với họ, đó là những cuốn sách có giá trị cao, trong đó lưu giữ những dấu ấn, kỷ niệm đáng quý.Người giữ hồn sách cũ Nhà nghiên cứu, phê bình văn học Lại Nguyên Ân chia sẻ những khó khăn khi tìm kiếm sách cũ.
Khó khăn khi tìm lại sách cũ
Tại buổi tọa đàm “Những người giữ hồn sách cũ” tổ chức tại sân Hồ Văn thuộc Văn Miếu, Quốc Tử Giám vào ngày 21/4, nhà nghiên cứu văn học Lại Nguyên Ân chia sẻ việc tìm lại sách cũ rất khó khăn.
Cách đây 10 năm, khi nghiên cứu về tiểu thuyết Giông tố của nhà văn Vũ Trọng Phụng, ông không tìm thấy bản in của nhà xuất bản Vân Thanh. Ông tìm kiếm rất nhiều nơi nhưng không thể tìm thấy. Sau đó, ông được một số bạn trên diễn đàn sách xưa giới thiệu cho biết một vị linh mục trong Sài Gòn còn giữ. Nhờ đó, ông tiếp cận được tư liệu và nghiên cứu chọn vẹn về tiểu thuyết này.
Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân nghĩ rằng sách cũ cần có thêm nhiều kênh tiếp cận và phổ biến hơn nữa. Bởi nhiều người mong muốn tìm lại những cuốn sách họ từng đọc và bị thất lạc lại mà không biết phải tìm ở đâu.
Cùng quan điểm, ông Điền – người bán sách cũ có tiếng ở Thụy Khuê, Hà Nội cũng cho rằng việc tìm kiếm sách cũ, sách xưa không hề đơn giản.
“Sách cũ tôi tìm kiếm chủ yếu trong Sài Gòn. Có đợt, tôi mua sách mấy chục cân của ông đại tá, ông phải xé hết bìa. Vì hồi đó, chỉ cần nhìn bìa là người ta đã tịch thu rồi”, ông chia sẻ.
Ông cho biết thêm, trước đây rất ít người đọc sách, kể cả những cuốn về lịch sử, văn học cũng không có ai đọc. Họ phải mang vài tấn sách mang sang Bắc Ninh để nghiền làm giấy. Vì lẽ đó, ngày nay sách cũ không còn nhiều.
Muốn sách cũ bày bán nhiều hơn
Trong buổi tọa đàm, nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân kể năm 1958, sách phải được phân loại thành sách được lưu hành và sách cấm. Vì thế, hoạt động trao đổi sách bị hạn chế. Nên khi chứng kiến hội sách cũ, ông thấy vui khi sách cũ được bày bán công khai như vậy.
Ông cho rằng tại các hội sách cũ đã có sự đa dạng hơn về thể loại, tác giả, nhà xuất bản… nhưng vẫn có nhiều cuốn sách chưa có. Theo ông, chắc chắn có một số người vẫn chưa tìm thấy cuốn sách bản thân muốn tìm.
Vì lẽ đó, ông Ân rất mong muốn các cửa hàng bán sách cũ phổ biến hơn để giúp nhiều người tìm lại được cuốn sách tìm kiếm bấy lâu.
Ông Điền, một người bán sách cũ lâu năm ở Hà Nội, chia sẻ những cuốn sách ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời mình. Ảnh: Anh Thư.
Chia sẻ quan điểm của mình, ông Điền cho hay: “Xã hội phát triển, chúng ta gìn giữ được sách cũ. Những người tuổi cao như tôi sẽ tìm lại được cuốn sách trước đây từng đọc. Hơn hết, chi phí mua sách cũng không cao. Điều này phần nào giúp các bạn trẻ hiện nay có thể tiếp cận được với sách cũ”.
Với ông, cuốn sách cũ nào cũng quý như vàng về cả giá trị về tri thức và những kỷ niệm. “Tôi thích sách đến mức đi làm về mệt nhìn thấy cuốn sách có giấy gió người khỏe khoắn hẳn lên. Nhiều người nghĩ có thể vứt đi vì giấy cũ, rách nhưng tôi lại rất trân quý chúng”, ông nói.
Ông Điền cũng tâm sự, cuốn sách cũ Hồn bướm mơ tiên để lại cho ông nhiều ấn tượng nhất. Ông đọc cuốn này từ khi còn là cậu bé 8 tuổi mà giờ khi đọc lại vẫn khóc rưng rức. Ông cho biết, đây cũng là cuốn sách ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của mình.
Anh Thư -Nguyên Phương
Nguoidentubinhduong tổng hợp các bài viết trên tại Zing.vn
Trong nhận thức của tôi ngày trước, sách cũ là giấy vụn, là thứ chẳng đụng đến nữa. Nhưng khi lên thành phố học đại học, tôi mới biết sách cũ vẫn có thế giới riêng của nó.
Người ta xây hẳn một tòa nhà khang trang ở vị trí đắc địa rồi trưng những kệ giá bóng loáng chỉ để kinh doanh sách cũ. Tuy vậy, mấy tiệm sách cũ hay náu mình trong con hẻm gần trường học hay xuất hiện ở ki-ốt chật chội bên vệ đường. Trong một buổi chiều đi học về còn mải miết đạp xe, tôi chợt bắt gặp những chiếu sách cũ bày bán trên vỉa hè bởi vài tiểu thương buôn bán đồng nát. Tôi đã ghé vào và mê sách cũ từ đó.
Mê là bởi nơi đây từ “thượng vàng hạ cám” sách gì cũng có; rồi giá cả lại cực kỳ “phải chăng”; còn nữa, những người bán sách, họ chân chất, niềm nở và không thể bình dân hơn. Các bao tải cũ được họ tận dụng để đựng sách, còn sách được bày bán trên những tấm bạt nhựa bạc màu. Góc này họ để những chồng truyện tranh dành cho trẻ nhỏ, góc kia bày ra nào là tạp chí, giáo trình, báo ảnh. Sách từ cuốn mỏng mảnh đến cuốn dày cộm đều có hết. Bởi thế, hễ dừng xe để vào xem sách là tôi đã biết sách mình cần xem nằm ở góc nào. Sướng hơn hết là có khi mua được những cuốn vừa ý mà giá chỉ mấy ngàn đồng.
Trở thành thói quen, gần như chiều nào tan trường tôi đều ghé qua chỗ bán sách cũ đó. Ngay cả khi trong túi không còn tiền tôi vẫn lui tới, có lúc chỉ để “đặt hàng” trước cuốn sách mà mình tâm đắc. Nhờ vậy, trong thời gian học đại học tôi đã sưu tập cho mình một bộ tạp chí lịch sử lên đến hàng trăm cuốn. Nhiều lúc đam mê quá nên không biết cuốn mình mới mua về trùng với cuốn hôm trước đã mua nhưng cũng chả sao, rẻ quá mà. Những cuốn sách được tôi mua từ việc dành dụm tiền ăn sáng, bớt xén chi tiêu hằng ngày số lượng ngày một nhiều thêm. Tôi lấy đó làm niềm vui sống và hãnh diện.
Họ, những người bán buôn trên hè phố, một buổi mang theo chiếc cân đĩa lục lọi khắp ngõ hẻm mua lại sách cũ để buổi kia có mà bày bán. Họ đã trở thành thân quen cả những chiều tà gấp gáp gom sách vào bao bì vì trời đổ mưa. Trong cái guồng mưu sinh không khoan nhượng ấy, lắm lúc họ còn tất tả thu dọn không kịp hàng quán của mình khi những người làm công tác trật tự ngang qua. Nhưng rồi họ vẫn cứ phải sống, bằng chính lề đường và những cuốn sách cũ trông rẻ rúng, nhưng với tôi, nó quý giá biết nhường nào!
Bùi Tuấn Anh – Chủ hiệu sách Solomon , Hiệu sách Solomon
4 kinh nghiệm của tôi trong nghề kinh doanh sách
1. Người bán là người đọc
Tôi luôn thấm nhuần câu nói trong bài giảng từ một người thầy mà tôi ngưỡng mộ cách đây 7 năm: “Bạn không thể bán một chiếc áo lành trong khi mặc áo rách … Bạn không thể bạn mỹ phẩm nếu nhìn mặt bạn như nữ hoàng Ê-li-da-cóc”
Và tôi cho rằng: bạn không thể bán được sách nếu chính bạn không đọc. Khách hàng đầu tiên cho bất kỳ sản phẩm nào bạn bán cũng đều là bản thân. Bạn là người tin tưởng sản phẩm nhất, vậy tại sao bạn không mua và thử?
Nếu bạn ngần ngại, bạn có những khách hàng ngần ngại.
Nếu bạn nói không, bạn có những khách hàng nói không.
Bản thân tôi cũng từng mua sách cũ, đọc sách lậu để tiết kiệm tiền. Nhưng rồi khi bán sách, tôi nhận thấy mình đang “nghèo hóa” bản thân. Tôi không muốn tự coi rẻ mình thêm nữa, và tôi nghĩ mình xứng đáng với những cuốn sách chất lượng hơn cũng như một phong cách sống đẳng cấp hơn. Tôi cho toàn bộ kho sách cũ. Đến giờ tôi chỉ mua sách thật, đọc sách mới, và tôi thuyết phục khách hàng đơn giản hơn rất nhiều.
Mỗi tuần tôi đọc hơn 1000 trang sách, tính ra tối thiểu 4 cuốn. Đọc để mở mang đầu óc. Để nâng cấp mình. Để tư vấn khách hàng những lựa chọn tốt nhất. 90% thời gian ở hiệu sách tôi dành cho việc đọc. Nếu tôi không làm vậy, khách hàng sẽ không làm. Và khi lời nói không nhất quán với việc làm, chuyện kinh doanh của tôi sẽ dính vào phạm trù đạo đức. Nên tôi đọc và cập nhật sách mới nhiều hơn bất kỳ khách hàng nào của mình.
Hiện nay sách ra mới nhiều hơn bao giờ hết, và có xu hướng ngày càng nhiều hơn. Khi chúng ta có số lượng lựa chọn lớn, bộ não sẽ bị tê liệt. Khách hàng trước đây có thể mua sách qua NXB uy tín, tác giả; thì nay hầu hết mua sách qua những lời giới thiệu, trích dẫn, review từ người đã đọc. Việc đọc sách giúp bạn trở thành một người bán hàng có kiến thức, giúp bạn tìm ra lý do mua của sản phẩm để từ đó giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn hơn.
Sách không phải là một sản phẩm, chúng là tập hợp một loạt những sản phẩm cùng những USP riêng biệt. Nhiệm vụ của người bán, theo tôi, là đọc và tìm ra điểm hấp dẫn nhất của cuốn sách, tư vấn giúp người đọc chọn ra cuốn phù hợp và thu lợi nhuận.
2. Sách: có cần bán rẻ?
Trước khi bạn dự định lao vào cuộc chiến giá cả, chúng ta cùng làm rõ về chuyện đắt rẻ.
Khi vợ chồng tôi đi hưởng tuần trăng mật Đà Lạt, phải nói tại một địa điểm du lịch như vậy món ăn rất mắc. Một đĩa hải sản chợ đêm giá lên 150.000đ, bát cơm bình dân có miếng trứng miếng thịt giá 30.000đ. Ăn xong vẫn đói. Như chưa ăn.
Duy nhất có lần hai vợ chồng ăn suất cơm tiệm, đúng lúc bụng đói, đánh chén no nê ra thanh toán 130.000đ. Những 130 nghìn cho một suất cơm bình dân hai người sao?
Nhưng tôi lại hài lòng.
Nếu so với giá cả nơi tôi sống, nó đắt.
Nếu so với giá cả xung quanh, nó tương đương. Vậy sao tôi lại có cảm giác hài lòng? Vì đáng tiền.
Vợ chồng tôi đang đói. Và đây là bữa ăn duy nhất khiến chúng tôi thấy no.
Và tôi hiểu thế nào mới thật sự là định nghĩa của rẻ qua câu nói của anh Lý Quý Trung trong cuốn Chỉ có niềm đam mê:
Khách hàng dù sang trọng cách mấy cũng thích rẻ. Rẻ ở đây không hẳn là rẻ tiền, rẻ hơn đối thủ cạnh tranh hay thị trường một hai đồng, mà rẻ hơn so với những gì họ bỏ tiền ra để mua. Khách hàng phải thấy đáng đồng tiền.
Nhiều bạn trẻ mới bước đầu tập tành kinh doanh đã bắt đầu nghĩ đến chuyện bán giảm giá, bán rẻ để thu hút khách hàng. Tôi thấy họ chẳng hiểu thế nào là kinh doanh. Chữ rẻ chỉ thu hút khi mặt hàng có giá khoảng 2 triệu (100$) trở lên, như vậy khi nói giảm 200k, 500k … thì khách hàng mới cảm nhận được. Với sản phẩm dưới 2 triệu như sách, mỗi cuốn phổ thông giá vào khoảng 70.000đ – 120.000đ, rẻ có ý nghĩa gì?
Thế nên một cuốn sách giá 100.000đ, giảm 15.000đ không có ý nghĩa (tôi nói thật, trừ khi bạn mua vài trăm nghìn tiền sách), người ta nghiên cứu lại và chuyển sang đơn vị phần trăm để tạo cảm giác rẻ là thế. Thay vì nói cuốn sách giảm 15.000đ, nay thành giảm 15% để kích thích mua.
Còn muốn bán được nhiều sách hơn, thay vì giảm phần trăm, chúng ta hoàn toàn có thể free ship. Phí ship là khoản phí gây ức chế nhất ở nhiều người, ngay cả chính bản thân tôi, mặc dù nó khá chính đáng. Tại sao tôi lại phải chịu phí vận chuyển hàng, tại sao những người khác ở gần công ty của bạn lại có lợi thế không mất phí ship hay chịu phí rẻ hơn tôi? v.v.. Tôi nghĩ đây là sự bất công. Bài toán phí ship có 2 cách: (1) Cộng phí này vào giá bán và tuyên bố free ship (2) Free ship nếu khách hàng mua với một lượng tiền nhất định (trích một phần lợi nhuận ra thanh toán phí này cho khách hàng)
Ngay từ khi hiệu sách Solomon bắt đầu hoạt động, tôi xác định không tham gia vào cuộc chiến giá cả. Bạn cần phải rõ ràng cái bạn muốn là gì: thị phần, doanh số hay lợi nhuận? Tôi coi trọng lợi nhuận nên thường tối ưu chi phí, từ chối các khách hàng thích mua rẻ và giới thiệu họ mua tại Tiki, tối đa hóa lợi nhuận. Trừ khi mục tiêu của bạn là thị phần, tăng trưởng như Tiki, hay doanh số như Walmart, hoặc được hỗ trợ tiền từ các nhà đầu tư và sẵn sàng lỗ theo chiến lược; nếu không, giá rẻ không phải là cuộc chơi của bạn.
Tôi muốn nói thêm một chút về insight khách hàng dưới góc nhìn của mình:
Khách hàng mua sách có hai loại: (1) Không đọc, mua tặng và (2) mua đọc. Với khách hàng mua tặng người khác, họ không quan tâm đến giá cả. Quà tặng thường 300.000đ đổ lại, họ không đắn đo vè tiền. Với khách hàng là người đọc, khi tìm được cuốn sách hay như “bắt được vàng”, giá cả đâu có nghĩ lý gì. Vậy đâu có lý do để bán giảm giá?
Thay vào đó, cái tôi quan tâm là giá trị cộng thêm. Solomon thường tặng sách cho khách hàng, ưu đãi vé sự kiện có khách mời do chúng tôi tổ chức, không gian đọc cùng cà phê hoàn toàn miễn phí, hình thức bảo hiểm sách đổi trả trong vòng 30 ngày nếu không hài lòng về nội dung (không đâu có)… Chính những giá trị này khiến khách hàng phải ngỡ ngàng!
3. Cân bằng cuộc sống và công việc
Với tôi, kinh doanh chỉ là công cụ để nâng tầm phong cách sống. Ngay từ lúc bé, tôi đã mơ ước được làm việc trong một không gian cà phê, xung quanh toàn sách, uống cà phê và đọc sách miễn phí. Hiệu sách Solomon ra đời để hiện thực hóa những gì trong đầu tôi đã hình dung.
Tôi thường có mặt ở hiệu sách từ 7h30 sáng đến 5h30 chiều, nhưng hiệu sách mở cửa đến 9h30 tối. Nên chuyện đến 5h30 đôi khi Solomon vẫn còn khách đọc. Tôi để họ ngồi lại một mình và về đón vợ ở cơ quan.
Khi tôi không ở lại đó để quản lý và trông coi, nếu xảy ra trường hợp mất mát thì làm thế nào?
Tôi đã học được từ vua bán lẻ Sam Walton một khái niệm: ESP (error some places). Khi có sự chênh lệch về hàng hóa, tôi cân đối con số này vào danh mục ESP (có lỗi sai ở đâu đó). Đôi khi chúng tôi mất sách. Nhưng hãy nhìn điều này một cách tích cực: sách là một sản phẩm văn hóa, và đã có người lấy sách của chúng tôi. Họ lấy về đọc và “quên” trả tiền. Họ thích cuốn sách đó đến mức lấy luôn nó, bất chấp. Và đó là tín hiệu tuyệt vời cho văn hóa đọc.
Cũng may đặc thù của chúng tôi là bán sách. Nếu bán thứ khác, Solomon lỗ to và có thể dẹp tiệm.
Tôi nhớ là tỷ phú Donald Trump (hiện giờ đã là tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ) trong cuốn sách Nghệ thuật đàm phán có nói về trải nghiệm của mình: Donald thuê một nhân viên quản lý nhà cho thuê rất giỏi nhưng hay ăn cắp vặt. Ông đã nói thẳng với người này: Tôi trả lương cho anh là X dollar cùng tất cả những gì anh có thể lấy. Thật tuyệt!
Lợi nhuận của Solomon = Doanh số bán sách – Chi phí gốc nhập sách – Phụ phí duy trì hoạt động kinh doanh – ESP (tất cả những cuốn sách khách hàng nào đó có thể lấy)
Có thể bạn cho rằng tôi không biết kinh doanh. Tốt thôi, dù sao việc này cũng tránh cho tôi rất nhiều sự căng thẳng. Hơn nữa, tôi chỉ giỏi đọc. Người ta mang tôi lên TV cũng chỉ vì tôi giỏi đọc chứ đâu phải giỏi kinh doanh.
4. Quảng cáo? Tôi chỉ làm nó khi ……
Solomon chưa bao giờ quảng cáo. Tôi tin vào lý thuyết : Quảng cáo thoái vị và PR lên ngôi của Al Ries. Thay vì việc bỏ một lượng tiền mà không biết bao nhiêu là đủ vào quảng cáo sau đó lãng phí một nửa không rõ nửa nào, tôi tạo ra những nội dung để cộng đồng tự chia sẻ chúng.
Đó có thể là nội dung gây kinh ngạc với câu chốt “Đổi trả sách trong vòng 30 ngày nếu bạn không hài lòng về nội dung”, nội dung giá trị (sự kiện anh Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT Alpha Books về Thái Nguyên) hay khuyến mại, quà tặng.
Trọng tâm của PR không phải là “tiếp cận”, cũng không phải là “thường xuyên”. Trọng tâm của PR là uy tín của các phương tiện truyền thông và chất lượng của bản tin. Bạn cần cả hai.
Quảng cáo chính là bảo hiểm. Tức là, quảng cáo bảo vệ thương hiệu trước các cuộc tấn công của đối thủ cạnh tranh. Quảng cáo là cái giá mà bạn phải trả để duy trì vị trí thương hiệu của bạn trong tâm trí khách hàng. Duy trì thương hiệu hơn là xây dựng thương hiệu.
Ngoài ra, khi không biết nên làm gì, tôi thường không làm gì, thay vì vắt óc nghĩ ra một chiến dịch marketing nào đó. Chi phí marketing tôi coi như hoạt động đầu tư, phải thu lãi, và lãi đo bằng tiền. Hình ảnh thương hiệu chỉ đứng thứ yếu như một giá trị cộng thêm, bởi nó mơ hồ, khó tính toán giá trị.
Đó là tất cả những gì tôi có thể nói vào thời điểm này. Cùng với Solomon, tôi đang nhắm đến mục tiêu hiệu sách số 1 về chất lượng tại thị trường Thái Nguyên. Hy vọng những điều này sẽ có ích cho các bạn trẻ khi có dự định “lao tâm khổ tứ” vào sách.
Văn hoá đọc là một khái niệm có hai nghĩa, một nghĩa rộng và một nghĩa hẹp. Ở nghĩa rộng, đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Như vậy, văn hoá đọc ở nghĩa rộng là sự hợp thành của ba yếu tố, hay chính xác hơn là ba lớp như ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau. Còn ở nghĩa hẹp, đó là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Ba thành phần này cũng là ba lớp, ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau.
Muốn phát triển nền văn hoá đọc phải phát triển ứng xử, giá trị và chuẩn mục đọc lành mạnh của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước, của cộng đồng xã hội và của mỗi cá nhân trong xã hội. Nhưng trọng tâm và là mục đích cuối cùng của phát triển văn hoá đọc chính là phát triển ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của mỗi thành viên trong xã hội. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc lành mạnh của họ. Đó chính là nền tảng của một xã hội học tập, của việc học suốt đời, một yêu cầu cũng là một thách thức của xã hội hiện đại.
Để hiểu sâu hơn về văn hoá đọc, chúng ta sẽ đi sâu vào từng nghĩa rộng và hẹp của khái niệm. Văn hoá đọc ở nghĩa rộng là ứng xử, giá trị và chuẩn mục đọc của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước, ứng xử đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử đọc của mỗi cá nhân trong xã hội.
Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước là chính sách, đường lối và ứng xử hàng ngày nhằm phát triển nền văn hoá đọc. Các hoạt động này đều nhằm tạo ra hành lang pháp lý phát triển tài liệu đọc có giá trị và lành mạnh cho mọi người đọc khác nhau và sự thuận tiện của tài liệu đọc đến với người đọc (thông qua các loại cửa hàng sách và các loại hình thư viện, phòng đọc sách). Nghĩa là người đọc, không phân biệt giàu nghèo, không phân biệt tuổi tác, không phân biệt nơi cư trú đều dễ dàng tiếp cận đến những tài liệu đọc giá trị họ mong muốn, để họ có cơ hội cải thiện chính cuộc sống của họ.
Đó là chính sách, đường lối phát triển nền công nghiệp sách (từ người viết, người làm sách tới quá trình hình thành sách đến tay người đọc) có chất lượng cao, giá cả hợp lý, hợp với túi tiền của mọi người dân và phân phối rộng khắp trên toàn quốc, với các hình thức, biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn đọc phong phú, đa dạng và hiện đại
Ứng xử, giá trị và chuẩn mục đọc của cộng đồng xã hội là sự phát triển của các hội nghề nghiệp liên quan tới đọc như: Hội tác gia, Hội nhà báo, Hội xuất bản, Hội thư viện… Tất nhiên các hội này phải hoạt động với mục đích chính là phát triển nghề nghiệp. Ứng xử đọc của cộng đồng xã hội còn phải kể tới truyền thống văn hoá của xã hội hay nói chính xác hơn là truyền thống văn hoá tôn vinh người viết sách, người đọc sách và người truyền thụ kiến thức (kể cả giáo dục kỹ năng đọc và hướng dẫn đọc). Ở đây không thể không kể tới những hoạt động đa dạng và phong phú của các tổ chức văn hoá xã hội khác nhằm phát triển văn hoá đọc như: hoạt động của Hội phụ nữ, Hội thanh niên… tổ chức thi đọc sách, thi tìm hiểu một vấn đề nào đó thông qua tìm hiểu sách báo.
Ứng xử, giá trị và chuẩn mục đọc của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc của mỗi người. Trước hết cần tạo ra và phát triển thói quen đọc suốt cuộc đời cho mỗi người. Xây dựng thói quen đọc phải được bắt đầu từ tuổi ấu thơ, ở nhiều nước người ta bắt đầu thực hiện từ tuổi trước khi đến trường, do các bậc cha mẹ thực hiện. Còn trong suốt cuộc đời đi học và sau khi ra đời là quá trình học tập và rèn luyện các kỹ năng đọc. Trong suốt quá trình học tập, mỗi cá nhân phát hiện ra sở thích đọc của chính họ để phát huy sở trường và hạn chế những sở đoản.
Thói quen và kỹ năng đọc mang tính chất đồng loạt, còn sở thích đọc lại phụ thuộc hoàn toàn vào từng cá nhân cụ thể (trình độ giáo dục và thiên tư cá nhân), ví dụ: có người thích đọc thơ, có người thích đọc tiểu thuyết, có người thích đọc sách nghiên cứu, có người thích đọc sách phổ biên khoa học kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật … Yếu tố này tạo ra sự đa dạng, phong phú, giàu mầu sắc cho nền văn hoá đọc trong xã hội. Nếu xét văn hoá đọc của từng cá nhân phải đảm bảo có đủ cả ba yếu tố trên. Nếu một người có thói quen đọc, nhưng thiếu kỹ năng đọc, hiệu quả đọc không cao, thậm chí không có hiệu quả, chỉ mất thời gian vô ích. Nếu nắm vững kỹ năng đọc, nhưng không tạo được thói quen đọc, cũng chẳng thu lượm được kiến thức là bao, thiếu những kiến thức cần thiết cho cuộc sống của chính họ.
Nhưng đôi khi người ta nói văn hoá đọc của mỗi cá nhân đồng nghĩa là kỹ năng đọc của họ. Điều đó nói lên tầm quan trọng của kỹ năng đọc của mỗi cá nhân. Và chính khái niệm này cũng là một khái niệm đang phát triển và có nội dung hết sức phong phú.
Kỹ năng đọc là sự thể hiện tổ hợp những thao tác tư duy được xác lập thành thói quen ứng xử đọc. Các thao tác tư duy đó là:
Lựa chọn có ý thức đề tài hoặc những vấn đề cần đọc cho bản thân, biết vận dụng thành thạo các cách đọc khác nhau đối với từng loại tài liệu đọc (tài liệu nghiên cứu, tài liệu phổ thông, tài liệu giải trí…).
Biết định hướng nguồn tài liệu cần thiết cho bản thân, trước hết trong các thư mục và mục lục thư viện, các nguồn tra cứu như: bách khoa thư, từ điển giải nghĩa, các loại sổ tay, cẩm nang… và biết định hướng nguồn tài liệu cần thiết cho bản thân trong môi trường số (trong các cơ sở dữ liệu, trên Internet).
Thể hiện được tính hệ thống, tính liên tục trong quá trình lựa chọn tài liệu đọc (đọc từ trình độ thấp lên trình độ cao, từ các vấn đề đơn giản tới phức tạp).
Biết cách tiếp nhận tối đa và sâu sắc nội dung tài liệu đọc, kể cả vệ sinh khi đọc tài liệu như cách ngồi, khoảng cách giữa mắt và tài liệu đọc,v…v…
Biết vận dụng các biện pháp kỹ thuật để củng cố và đào sâu những nội dung đã đọc như ghi chép, lập hộp phiếu thư mục, soạn tóm tắt, viết chú giải, trao đổi với bạn bè, đồng nghiệp…
Biết vận dụng vào thực tiễn những nội dung đã đọc.
Mục đích cuối cùng của kỹ năng đọc là đọc có hiệu quả cao nhất, nắm chắc nội dung cốt lõi và biết vận dung những điều đã đọc được vào cuộc sống của chính người đọc. Ngày nay người ta đặc biệt lưu tâm tới yếu tố thứ 6: biết vận dụng những nội dung đã đọc vào cuộc sống của mỗi người đọc để có thể cải thiện được chính cuộc sống của họ. Không phải vô cớ mà hàng năm UNESCO trao giải thưởng xoá mù chữ cho những cá nhân, tập thể không chỉ biết đọc biết viết đơn thuần, mà phải biết vận dụng những điều đọc được vào cuộc sống của chính họ, cải thiện được cuộc sống nghèo khổ của người mù chữ. Ngày nay người ta phân biệt tất cả các tri thức nhân loại tích luỹ được thành hai loại tri thức là tri thức nội dung (content knowledge) và tri thức chức năng (function knowledge), đôi khi người ta còn gọi là siêu tri thức (metaknowledge). Tri thức nội dung được hiểu như khái niệm A là gì hoặc vấn đề B là gì. Còn tri thức chức năng là cách thức đi tìm khái niệm A, vấn đề B từ dễ đến khó ở đâu? trong loại sách nào? hoặc ở nhà khoa học nào?
Đứng trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, của tri thức nhân loại, không ai có thể nắm được hết các loại khái niệm, các loại vấn đề, cho nên người ta rất coi trọng loại tri thức chức năng, loại tri thức tìm các khái niệm, vấn đề ở đâu, trong loại sách nào, ở nhà khoa học nào là quan trọng, quan trọng hơn tri thức nội dung. Nắm được tri thức chức năng là một phẩm chất của kỹ năng đọc. Xác định hướng tìm tài liệu cần đọc cho bản thân là một nội dung của kỹ năng đọc. Giáo dục tri thức chức năng là cực kỳ quan trọng. Ai cũng nắm được tri thức chức năng là họ có khả năng đi tới biết mọi tri thức nội dung khi cần thiết. Chính vì vậy có người đã gọi đó là siêu tri thức. Như vậy, ở nghĩa rộng văn hoá đọc, hay nói nền văn hoá đọc của mỗi quốc gia phải bao gồm đầy đủ ba thành phần: ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các quan chức và cơ quan nhà nước; ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi thành viên trong xã hội. Ở các quốc gia phát triển có nền văn hoá đọc cao họ đều phát triển khá đồng đều và hài hoà ba thành phần này.
Nếu ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các quan chức và cơ quan nhà nước là lành mạnh, có nghĩa là tạo điều kiện thuận lợi, môi trường thân thiện cho mọi người dân dễ dàng tiếp cận với sách báo (tài liệu đọc) có chất lượng cao, nhưng thiếu ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của cộng đồng xã hội, của mọi người dân, cũng không thể tạo ra được một nền văn hoá đọc phát triển. Ngược lại ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mọi thành viên trong xã hội là lành mạnh, nhưng ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các quan chức và cơ quan nhà nước không lành mạnh, cũng không thể có một nền văn hoá đọc phát triển. Thậm chí còn có nguy cơ làm suy thoái ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của các thành viên trong xã hội và cộng đồng xã hội.
Mục đích cuối cùng của phát triển văn hoá đọc là phát triển thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc cho mọi thành viên trong xã hội, nhưng yếu tố quan trong và quyết định đi được đến đích cuối cùng đó chính là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của các quan chức và cơ quan quản lý nhà nước. Yếu tố tạo ra môi truờng thuận lợi cho mọi người dân tiếp cận tài liệu đọc chất lượng cao, môi trường tôn vinh người viết sách, người đọc sách và người truyền thụ kiến thức (kể cả hướng dẫn và giáo dục mọi người dân có ứng xử đọc lành mạnh), tôn vinh các bậc cha mẹ đọc cho con cái nghe, chủ động giáo dục kỹ năng đọc cho mọi người dân là yếu tố quyết định thành bại của quá trình phát triển nền văn hoá đọc của mỗi quốc gia.
Những mặt tích cực của việc phát triển văn hóa đọc ở Việt Nam:
Ở nước ta trong mấy chục năm qua, văn hoá đọc đã có những bước phát triển vượt bậc. Điều đó thể hiện ở những con số sau đây: trước năm 1975, cả hai miền Bắc và Nam xuất bản hàng năm được khoảng chưa đầy 4.000 tên sách, ngày nay hàng năm xuất bản khoảng xấp xỉ 25.000 tên sách, tăng gấp 6 lần, gần đây tốc độ gia tăng hàng năm khoảng 10%. Cả nước hiện nay đang xuất bản khoảng gần 400 tên báo, tạp chí, nhiều báo có số lượng xuất bản mỗi số lên tới 500.000 bản. Hoặc trước năm 1975, hệ thống thư viện công cộng mới chỉ được phát triển rộng khắp trên các tỉnh miền Bắc và vươn tới gần hết các huyện. Còn ở miền Nam, hệ thống thư viện công cộng hầu như chưa được phát triển, thư viện công cộng mới chỉ có ở một số thành phố lớn như Sài Gòn, Cần Thơ, Đà Nẵng, Huế, Đà Lạt… Ngày nay hệ thống thư viện công cộng đã phát triển từ tỉnh tới huyện và đang vươn tới nhiều xã trên toàn quốc, khắp từ Bắc tới Nam, bao gồm 64 thư viện tỉnh, 587 thư viện huyện và khoảng 10.000 thư viện và tủ sách cơ sở ở xã.
Trong loại thư viện phục vụ công chúng rộng rãi còn phải kể tới 10.000 tủ sách pháp luật xã và cũng khoảng trên 10.000 điểm bưu điện văn hoá xã. Tại các vùng nông thôn Việt Nam đã có khoảng 3 vạn điểm đọc sách báo cho người dân. Qui mô của các thư viện tỉnh và huyện ngày càng được mở rộng về số lượng bản sách, nhân viên phục vụ, trụ sở thư viện và kinh phí hoạt động… Các thư viện tỉnh đang trong giai đoạn tự động hoá, chuyển đổi từ thư viện truyền thống sang thư viện điện tử/thư viện số. Các bước phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng đã tạo cho hệ thống thư viện công cộng có sự gần gũi, thân thiện với mọi người dân trên khắp mọi miền đất nước… Ở đây chúng tôi chưa kể tới các hệ thống thư viện khác như: thư viện trường phổ thông, thư viện trường đại học, thư viện khoa học kỹ thuật, thư viện quân đội… có mặt tại hầu khắp các cơ quan chủ quản. Trong nhiều năm gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng đã cho thấy sự xuất hiện hay đúng hơn là sự phát triển của các thư viện tư nhân, thư viện gia đình với những bộ sưu tập rất có giá trị và phong phú, không chỉ có ở các thành phố mà còn được phát triển ở các vùng nông thôn.
Trong hơn mười năm qua đã xuất hiện trong đời sống xã hội chúng ta những điểm bưu điện văn hoá xã, những điểm đọc báo tạp chí mới trên nhiều vùng nông thôn rộng lớn. Tuy nhiên tài liệu đọc còn nghèo nàn, phục vụ đọc chưa chuyên nghiệp. Và không thể không kể tới sự xuất hiện của Internet trong đời sống xã hội chúng ta trong mười năm qua, đã tạo ra một phương thức đọc hiện đại, với một lượng thông tin, tri thức khổng lồ. Tốc độ phát triển thuê bao trường truyền Internet và tỷ lệ dân chúng sử dụng Internet của chúng ta đạt một tỷ lệ cao so với khu vực châu Á.
Trên đây chúng tôi chưa kể tới các loại của hàng sách đã phát triển rất nhanh trong mấy năm qua, đặc biệt ở các thành phố lớn. Nhiều nhà sách với chuỗi cửa hàng bán sách ra đời, các cửa hàng bán sách theo chuyên đề cũng mọc lên rất nhiều, các siêu thị sách… Cho đến nay chúng ta đã có 12.000 cửa hàng sách và nhà sách tư nhân. Trong nhiều năm trở lại đây xuất hiện một loạt tạp chí với mục đích giới thiệu, hướng dẫn đọc như: Tạp chí Xuất bản Việt Nam, Người đọc sách, Sách và Đời sống của cơ quan quản lý nhà nước, của hội nghề nghiệp và của nhà xuất bản lớn cho công chúng rộng rãi. Đồng thời trên các phương tiện truyền thông đại chúng như vô tuyến truyền hình, đài truyền thanh, các báo hàng ngày, báo tuần, tạp chí cũng có giới thiệu, hướng dẫn đọc thường xuyên hơn trước đây. Các Hội chợ sách trong nước và quốc tế, phố sách cũng đã được tổ chức ở các thành phố lớn như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh… đã tạo cho công chúng được tiếp cận thường xuyên và dễ dàng hơn với sách mới xuất bản.
Hệ thống thư viện công cộng, nhất là các thư viện tỉnh đã tổ chức thường xuyên các cuộc thi kể chuyện sách thiếu nhi trong các dịp hè nhằm xây dựng và phát triển thói quen đọc sách và phần nào giáo dục kỹ năng đọc sách cho thiếu nhi…
Hạn chế của việc phát triển văn hóa đọc ở Việt Nam:
Bên cạnh những mặt tích cực, chúng ta cũng phải thừa nhận nền văn hoá đọc của Việt Nam còn có những mặt hạn chế nhất định như chưa: hình thành được một chiến lược phát triển văn hoá đọc và các kế hoạch phát triển văn hoá đọc trên bình diện quốc gia, nhằm liên kết, phối hợp các thành phần, các lực lượng của văn hoá đọc, mặc dù mục tiêu đã được Đảng, Chính phủ vạch ra rất rõ ràng là xây dựng một xã hội học tập, một xã hội ham đọc.
Sự phân bố tài liệu đọc giữa thành thị và nông thôn mất cân đối: hệ thống thư viện công cộng mới phủ kín tỉnh và huyện, còn vùng nông thôn rộng lớn là xã, thôn mới chỉ phát triển rất ít và nghèo nàn về nội dung; sách và báo-tạp chí xuất bản được tiêu thụ chủ yếu mới chỉ ở các thành phố lớn, tỉnh lỵ và huyện lỵ. Công tác xuất bản có xu hướng cho ra đời các bộ sách dày trên nhiều lĩnh vực, thực chất chỉ nhằm vào những người đọc có thu nhập cao trong xã hội… Tuy số lượng sách hàng năm đã đạt khoảng 26.000 tên, nhưng có tới 80% là sách giáo khoa giáo trình. Chúng ta cũng chưa có một tổ chức nào, một hoạt động xã hội nào xây dựng thói quen đọc có hệ thống, hầu như chưa tiến hành giáo dục kỹ năng đọc có hệ thống từ bậc tiểu học lên đến bậc đại học. Hoặc số lượng tên sách được xuất bản hàng năm đã có bước phát triển vượt bậc, nhưng chất lượng sách không được phát triển phù hợp, có hiện tượng chạy theo lợi nhuận, thiếu định hướng rõ rệt trên hai bình diện nâng cao và phổ cập kiến thức, cho nên hiệu quả chưa cao và giá sách còn cao so với thu nhập trung bình của người dân.
Chúng ta chưa hình thành được các chương trình khuyến đọc trên phạm vi quốc gia như tổ chức tháng đọc quốc gia, tổ chức định kỳ các hội chợ sách trên qui mô quốc gia cũng như trên phạm vi khu vực hoặc tỉnh… Công tác tuyên truyền hướng dẫn đọc chưa được thực hiện thường xuyên liên tục và có định hướng. Ngay ở những cơ quan có chức năng hướng dẫn dân chúng đọc như hệ thống thư viện công cộng, cơ quan phát hành sách, phương tiện truyền thông đại chúng… cũng được thực hiện chưa thường xuyên, chưa hấp dẫn và đa dạng… Các tạp chí giới thiệu, hướng dẫn đọc tuy xuất bản nhiều nhưng chưa đến được công chúng rộng rãi. Các hội chợ sách chưa được tổ chức định kỳ thường xuyên và cũng mới chỉ được tổ chức ở các thành phố lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh… Trong khi đó nền kinh tế của chúng ta đang phát triển với tốc độ khá cao làm cho thời gian nhàn rỗi của người dân dành cho đọc đang có nguy cơ bị các phương tiện nghe nhìn, du lịch… lấn lướt co hẹp lại, làm suy thoái thói quen đọc của công chúng. Chúng ta chưa có những cuộc điều tra xã hội học cơ bản trên qui mô lớn để xác định tình trạng này ở mức độ nào, có đúng như vậy không và tìm biện pháp khắc phục, xây dựng một xã hội ham đọc. Đó phải là những giải pháp liên ngành, hợp lực của các ngành các giới trong xã hội… Ở các nước trong khu vực như Malaixia họ đã tiến hành nghiên cứu đọc trên qui mô quốc gia thường xuyên trên 20 năm nay.
Giải pháp khắc phục:
Từ những nhận định khái quát và sơ lược như trên và để thực hiện chủ trương xây dựng một xã hội học tập (xã hội đọc), chúng tôi xin có một số ý kiến như sau nhằm phát triển nền văn hoá đọc Việt Nam:
1. Thành lập một Uỷ ban Quốc gia phát triển văn hoá đọc Việt Nam. Uỷ ban bao gồm đại diện các cơ quan quản lý nhà nước liên quan tới đọc, các chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực liên quan tới đọc, đại diện các tổ chức xã hội: như Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh, Hội khoa học kỹ thuật, Hội nông dân Việt Nam ….. Uỷ ban trực thuộc Chính phủ, do một Phó Thủ tướng phụ trách.Uỷ ban có nhiệm vụ soạn thảo chiến lược phát triển toàn diện và cơ bản nền văn hoá đọc Việt Nam, xây dựng các kế hoạch dài hạn phát triển văn hoá đọc và tổ chức, đôn đốc, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, hội… liên quan tới đọc theo chiến lược và kế hoạch đã được nhà nước thông qua…Uỷ ban cũng có nhiệm vụ tư vấn, tham mưu cho các cơ quan nhà nước cao nhất khi đưa ra các văn bản pháp luật liên quan tới phát triển văn hoá đọc.
2. Tổ chức tháng đọc quốc gia vào tháng 8 hàng năm (thời gian này học sinh, sinh viên đang được nghỉ hè). Mục đích nhằm xây dựng thói quen đọc sách trong dân chúng, nhất là trong tầng lớp thanh thiếu niên – tương lai của đất nước và tôn vinh những người viết sách, những người đọc sách và cha mẹ đọc cho con cái nghe. Đi kèm theo tháng đọc sách là tổ chức các Hội chợ sách không chỉ ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh mà tổ chức trên 64 tỉnh trong cả nước, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân được tiếp cận với sách mới.
Tổ chức tuyên truyền giới thiệu, hướng dẫn đọc trên các phương tiện truyền thông đại chúng như vô tuyến truyền hình, truyền thanh, báo chí (kể cả các tạp chí chuyên giới thiệu, hướng dẫn đọc) được thường xuyên, định kỳ, có hệ thống và nhằm vào từng người đọc xác định, áp dụng các hình thức đa dạng, phong phú, hấp dẫn, các phương tiện nghe nhìn hiện đại.
Tổ chức các cuộc thi đọc sách trên qui mô quốc gia gắn liền với hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu Chiến binh Việt Nam, Hội Nông dân…
Có chính sách ưu đãi để phổ cập Internet (với tư cách một kho tri thức khổng lồ của thế giới) trong dân chúng.
3. Xây dựng một chương trình giáo dục kỹ năng đọc trong môi trường truyền thống và môi trường điện tử để giảng dạy không chỉ ở các trường đại học mà còn tổ chức giảng dạy cho trẻ em ngay khi cắp sách tới trường cho tới bậc đại học. Tinh thần chủ đạo là đọc có phê phán và sáng tạo.
4. Xây dựng một đội ngũ những nhà viết sách có chất lượng cao trên hai loại sách: sách nghiên cứu và sách phổ cập thuộc mọi lãnh vực khoa học kỹ thuật, văn hoá xã hội, kinh tế, tôn giáo…, nhưng trước hết ưu tiên phát triển các lãnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội đặc thù Việt Nam nhằm phát triển tri thức Việt Nam và nâng cao dân trí ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và quốc tế. Đồng thời có chế độ ưu đãi đối với họ nhằm có được những cuốn sách có chất lượng cao và được xuất bản với giá cả hợp với túi tiền của công chúng.
Chọn lọc có hệ thống các tác phẩm tiêu biểu về các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, văn hoá xã hội, kinh tế, y học của thế giới để dịch sang Việt ngữ.
5. Xây dựng một đội ngũ các nhà viết sách cho thanh thiếu niên có chất lượng cao. Đồng thời có chế độ ưu đãi đối với họ để có được những những cuốn sách thanh thiêu niên được xuất bản đẹp và giá rẻ.
Nhà nước cần có chính sách trợ giá cho các loại sách viết cho thanh thiếu niên, đặc biệt là những thiếu niên nghèo, thiếu niên sống ở vùng sâu vùng xa. Khuyến khích (có hình thức khen thưởng, tôn vinh) cha mẹ đọc cho con cái nghe (đặc biệt là các truyện cổ tích hay nhất của Việt Nam và thế giới) thường xuyên tại gia đình, đặc biệt là các trẻ em ở độ tuổi trước khi đến trường và mới tới trường. Vì đọc là nền tảng của phát triển, phát triển cá nhân và phát triển cộng đồng. Đọc cũng là sự sống còn của nền văn minh. Nhưng tiếc rằng cho đến nay chưa có nhà nghiên cứu khoa học nào chứng minh được tính ham đọc có thể di truyền được. Thế hệ trước đọc cho thế hệ sau nghe trong giai đoạn tuổi ấu thơ nhằm duy trì thói quen đọc từ đời này sang đời khác.
6. Hàng năm trao các giải thưởng sách cho các tác giả viết sách, hoạ sĩ trình bày, nhà in có sách được xuất bản trong năm đạt trình độ cao về nội dung và hình thức thuộc mọi lãnh vực tri thức ở hai trình độ nghiên cứu và phổ cập, kể cả sách dịch đạt chất lượng cao.
7. Nhà nước đầu tư hơn nữa cho các hệ thống thư viện, đặc biệt là hệ thống thư viện phổ thông (cơ quan giáo dục ngoài nhà trường, nơi học tập suốt đời cho mọi công dân), thư viện trường học có đủ kinh phí hoạt động và phát triển ngang tầm các hệ thống thư viện tương ứng trong khối ASEAN, nhằm thu hút dân chúng sử dụng hệ thống thư viện công cộng đạt một tỷ lệ nhất định ngang tầm các nước tiên tiến, đảm bảo cho các em học sinh được sử dụng thư viện trường học như một công cụ học tập có hiệu quả và quan trọng hơn là xây dựng thói quen đọc và giáo dục kỹ năng đọc, kỹ năng khai thác tri thức trong thư viện cho thanh thiếu niên, kể cả khai thác tri thức trong môi trường điện tử.
Nhiều quốc gia đã coi đầu tư xây dựng hệ thống thư viện trường học hiện đại và nuôi dưỡng nó hoạt động thường xuyên có hiệu quả là đầu tư cho tương lai của quốc gia, cho sự phát triển bền vững của xã hội.
8. Tổ chức tiến hành nghiên cứu định kỳ 5 năm một lần về thực trạng đọc trong xã hội làm cơ sở xây dựng các kế hoạch dài hạn phát triển toàn diện và đồng bộ văn hoá đọc.
Kết quả của các cuộc điều tra xã hội học trên qui mô quốc gia nhằm xác định thực trạng dân chúng đang đọc như thế nào. Bao nhiêu phần trăm dân chúng có thư viện cá nhân. Họ có mua sách không? và mua bao nhiêu cuốn sách trong một năm ở những gia đình có thu nhập thấp, ở những gia đình có thu nhập trung bình và ở những gia đình có thu nhập cao. Họ sử dụng thư viện công cộng và các hệ thống thư viện khác như thế nào (bao nhiêu phần trăm trong dân chúng). Ai là người giới thiệu sách cho họ đọc (nhân viên thư viện, người bán sách, bạn bè, cha mẹ, thầy cô giáo…). Trong mỗi gia đình có đọc to nghe chung không, cha mẹ có đọc cho con cái nghe không?..
Tổ chức, đưa vào hoạt động và nuôi dưỡng một Trung tâm nghiên cứu về đọc ở Thư viện Quốc gia Việt Nam, để tiếp thu các thành tựu nghiên cứu đọc thế giới (hiện nay rất phát triển và đạt nhiều thành tựu quan trọng) và phát triển nghiên cứu đọc ở Việt Nam (các thành tựu nghiên cứu và truyền thống đọc của cha ông xưa và đọc ở Việt Nam hiện nay), gia nhập và tham gia vào các hoạt động Hội Đọc Quốc tế (The International Reading Association-IRA).
9. Khuyến khích và phát triển các hội nghề nghiệp liên quan tới đọc như Hội Tác gia, Hội Xuất bản, Hội Thư viện, Hội Thông tin tư liệu…
10. Khuyến khích các nhà kinh doanh thành đạt tài trợ cho các hoạt động phát triển văn hoá đọc như in sách phổ cập, trao giải thưởng sách hàng năm, thi đọc sách, cung cấp sách cho các trẻ em nghèo, trẻ em ở vùng sâu vùng xa, tổ chức Ngày đọc sách thế giới (23/4 hàng năm), tôn vinh các bậc cha mẹ đọc cho con nghe, tôn vinh những người tự học thành đạt..
Tóm lại:
Chúng ta chỉ có thể phát triển nền văn hoá đọc Việt Nam hiện đại, xây dựng một xã hội ham đọc, để đáp ứng với xã hội thông tin, nền kinh tế tri thức và một xã hội phát triển bền vững, có thể xứng ngang tầm với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới, khi phát triển đồng loạt nhiều lãnh vực khác nhau liên quan tới đọc.
Tài liệu tham khảo chính
Langan, John.- Ten steps to building college reading skills: Form A: Course.-2nd. ed. .- Martol: Townsend press, 1994.
McWhorter, Kathleen T.- Efficient and Flexible Reading: Fìth Edition.- New York: Logman, 1998.
Thư viện Việt Nam số 2/2006.
Từ điển thuật ngữ xuất bản, in, phát hành sách, thư viện và bản quyền.- H: Nhà xuất bản Từ điển Bách khoa, 2002.
Chơi sách không chỉ là một thú chơi văn hóa mà còn không tốn kém và đem lại nhiều lợi ích cho mọi người.
Trong khuôn khổ của Ngày hội Sách cũ TP.HCM 2017, diễn ra tại Khu B – Công viên 23/9 (phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM), sáng 3/3/2017 đã diễn ra buổi tọa đàm “Thú chơi sách cũ: Định giá như thế nào?” với sự tham gia của các diễn giả: nhà báo Lê Minh Quốc, nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy, nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường cùng đông đảo bạn đọc yêu sách cũ đã cùng tới tham dự.
Những năm gần đây, phong trào chơi sách cũ diễn ra khá sôi nổi và đang được quan tâm mạnh mẽ từ cộng đồng. Những cuốn sách cũ không còn chịu cảnh nằm im lìm trên kệ sách, chịu cảnh mối mọt, bụi bặm mà đang có một đời sống khá sôi nổi ở ngoài đời lẫn trên mạng internet.
Bạn đọc có thể tìm mua sách cũ ở những con đường nổi tiếng của Sài Gòn như Trần Nhân Tôn, Trần Huy Liệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Đường sách Nguyễn Văn Bình hay các đại hội được tổ chức gần đây ở Hà Nội, Sài Gòn, Huế…
Sôi nổi là vậy, tuy nhiên việc định danh như thế nào là sách cũ, định giá sách cũ như thế nào là những vấn đề không phải ai cũng biết. Buổi tọa đàm “Thú chơi sách cũ: Định giá như thế nào?” với những chia sẻ từ các khách mời chính là cách cung cấp cho bạn đọc những thông tin liên quan đó.
Không chỉ là nhà nghiên cứu mà còn là chủ nhân của nhiều bộ sách cũ quý hiếm, nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường (quê ở Cai Lậy, Tiền Giang) cho rằng, sách cũ xưa và quý hiếm là những sách trước năm 1975, đặc biệt là giai đoạn 1930 – 1945 được in trên giấy dó.
Còn nhà thơ Lê Minh Quốc lại cho rằng, khái niệm thời gian chỉ mang tính tương đối. Với riêng ông, những cuốn sách mang tính quý hiếm đơn giản vì mình chưa thấy. Sau đó là các yếu tố năm in, trang bìa, có thủ bút của tác giả hay có phải là độc bản hay không…
Nhà thơ Lê Minh Quốc nhấn mạnh: “Tôi cho rằng, mỗi cuốn sách có một số phận, cuộc đời riêng của nó. Nhìn vào một cuốn sách có thể thấy được một giai đoạn lịch sử. Trước năm 1975 in khác, trước bao cấp in khác bây giờ in khác. Trong sách có những trí thức mà mình đọc có thể áp dụng cho hiện tại”.
Trước câu hỏi của người dẫn chương trình, nhà văn Trần Nhã Thụy: “Điều thú vị mà những người chơi sách cũ có được, khác với các thú sưu tầm khác như thế nào?”, nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy hài hước cho biết: “Trong cuộc sống, có nhiều lựa chọn, còn tôi chọn chơi sách cho an toàn. Thứ hai, so với chơi đồ cổ thì chơi sách cũ rẻ tiền hơn.
Sợ tiền mất tật mang rồi bị nhiều thứ khác nữa, thậm chí còn bị vợ la. Thành thử mình đọc sách cho nó an toàn, đối với sách, mình biết nhiều hơn; quan trọng là đọc sách hay mua một cuốn sách cũ ít có bị vợ la!”.
Các diễn giả trong buổi tọa đàm về thú chơi sách cũ.
Nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy nói thêm: “Tôi chỉ mua những cuốn sách nào mình thực sự quan tâm. Tôi thường nghiên cứu về Sài Gòn, về báo chí quốc ngữ và những vấn đề văn hóa liên quan đến Sài Gòn nên tôi chỉ tập trung tìm những cuốn sách nào có liên quan đến chữ quốc ngữ và liên quan đến Sài Gòn; có nhiều cuốn sách mình cũng thấy giá trị lắm nhưng mình không hiểu hết, không đọc hết và không sử dụng được thì tôi không lấy”.
Với chủ đề chính của buổi tọa đàm – “Thú chơi sách cũ: Định giá như thế nào?”, theo nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy, vấn đề này rất khó nói bởi không dễ dàng để định giá được cuốn sách mà chúng ta biết rằng nó không in giá sau bìa.
“Tất cả các sách đều in giá, riêng sách cũ thì không. Nếu chúng ta mua được cuốn sách đúng với sở thích của mình, vừa với túi tiền của mình thì đó là giá được. Nếu nó vượt quá khả năng của mình, quá sức yêu cầu của mình thì đó là giá đắt. Do đó, định giá cuốn sách là định giá sức mình với yêu cầu về nội dung cuốn sách đó. Nếu chúng ta thấy cuốn sách đạt yêu cầu của mình thì giá cả lúc đó không phải là vấn đề. Và thực tế, không thể nào có một giá chuẩn cho sách cũ được” – ông chia sẻ.
Với sự hỗ trợ của những phương tiện tân tiến trong cuộc sống hiện đại, những cuốn sách cũ giờ đây đã có một sức sống mới cả trên mạng internet lẫn ngoài đời.
Với sự hỗ trợ của những phương tiện tân tiến trong cuộc sống hiện đại, những cuốn sách cũ giờ đây đã có một sức sống mới cả trên mạng internet lẫn ngoài đời.
Không chỉ sôi động trên mạng, ngoài đời, những tiệm sách cũ hằng ngày vẫn tiếp đón khá đông người mua sách thuộc đủ mọi thành phần, từ sinh viên, người hưu trí đến giới sưu tầm sách cũ.
Thời của sách cũ
Chỉ trong thời gian ngắn gần đây, có hàng loạt trang Facebook chuyên bán sách cũ xuất hiện như: Sách cũ xưa nay, Sách cũ Sài Gòn, Booksale, Ai sách cũ đơi, Sách cũ Hà thành…
Mỗi lần các trang này đăng tải hình ảnh và thông tin về những cuốn sách cũ, ngay lập tức có người “like” và đặt sách. Sau đó, các giao dịch mua bán được tiến hành giữa “chủ tiệm” và khách hàng.
Hiện giới mua bán sách cũ đang hoạt động khá sôi nổi trên một số diễn đàn, điển hình như phomuaban.vn, trong đó đáng kể nhất là diễn đàn sachxua.net. Theo một người trong giới, diễn đàn ra đời vào tháng 10/2008, do một người sinh năm 1987 thành lập.
Tại thời điểm ngày 7/8/2013, diễn đàn có 409.548 bài viết về 14.202 chủ đề, được gửi bởi 13.414 thành viên. Diễn đàn sachxua.net được xem là “đại bản doanh” của sách cũ, ở đó thành viên sẽ được chia sẻ thông tin, những câu chuyện về sách hay giao dịch mua bán.
Nhờ những trang mạng này mà dường như đã không còn ranh giới giữa thế giới “ảo” và thế giới thật. Phạm Quang Huy, sinh năm 1986 tại TP.HCM nhưng đã có 8 năm theo đuổi đam mê sưu tầm sách cũ, hầu như tháng nào cũng tranh thủ thời gian rảnh rỗi để tìm kiếm những cuốn sách mình cần tại các hiệu sách cũ trong thành phố hay các vùng lân cận.
Có tháng Huy chi phí cho đam mê này lên tới 10 triệu đồng. Quang Huy cho biết: “Tôi sưu tầm sách cũ để đọc là chủ yếu. Sau khi chia sẻ trên mạng, nếu có ai cùng thích và có dư thì tôi sẽ bán lại cho họ. Hoặc trường hợp có ai đặt hàng thì tôi sẽ tìm giúp họ. Tôi bán “văn nghệ” là chính, theo kiểu bù qua sớt lại để có thể theo đuổi đam mê hơi tốn kém này”.
Trong buổi “offline” của trang Facebook Sách cũ xưa nay vào đầu tháng 8 tại một quán cà phê trên đường Hồ Hảo Hớn, Q.1, diễn ra từ 8 giờ 30 – 17 giờ cùng ngày, ông Vương Văn Giang, “chủ tiệm”, đã mang tới 1.500 cuốn sách cũ với đủ thể loại.
Từng bán sách cũ tại Sài Gòn vào năm 1977, ba năm sau, vì lý do đi làm xa nên ông Giang buộc phải tạm nghỉ. Mãi đến năm 2011, sau 6 tháng lên mạng thăm dò, nhận ra đây là thị trường đầy tiềm năng nên ông quyết định quay trở lại công việc bán sách cũ. Khác với trước đây, ông Giang không mở tiệm mà chỉ bán trên mạng.
Thị trường đầy tiềm năng
Hiện tại, ông Giang đang có trong tay nhạc kịch Cô Sao của nhạc sĩ Đỗ Nhuận, được xem là vở opera đầu tiên của Việt Nam. Quyển sách có thủ bút của tác giả và thời gian tác giả ký trên là năm 1966. “Cuốn này tôi may mắn mua được từ một người mua ve chai.
Tôi muốn giữ lại vì khó mà có bản thứ hai. Đã có người hỏi mua nhưng tôi chưa bán vì chưa biết định giá như thế nào cho phù hợp”, ông Giang cho biết.
Buổi “offline” của Sách cũ xưa nay không chỉ thu hút nhiều bạn đọc tại TP.HCM mà còn có khá đông những người yêu sách tại các tỉnh lân cận như Đồng Nai, Bình Dương. Với lượng người chơi đông như thế, tất nhiên giá sách cũ cũng “nhảy múa” loạn xạ.
Không ít người vẫn lùng sục khắp các hang cùng ngõ hẻm để tìm mua những ấn bản trước đây dù giá của chúng không “cũ” chút nào. Hiện tại, cuốn tiểu thuyết Cơ hội của Chúa của Nguyễn Việt Hà đã được NXB Trẻ tái bản, bìa được thiết kế đẹp, in giấy “xịn” và chỉ bán với giá 130 ngàn đồng.
Với bản in lần thứ hai, Cơ hội của Chúa “rút túi” của những “con nghiện” sách cũ 170 ngàn đồng. Đặc biệt, với bản in đầu tiên, con số đó là 200 ngàn đồng. Tương tự, cuốn Mê lộ của Phạm Thị Hoài do NXB Phú Khánh xuất bản năm 1989 được bán với giá 350 ngàn đồng.
Với giới sưu tầm và yêu thích sách cũ, những cuốn sách xuất bản trước năm 1975 vẫn có sức quyến rũ khó cưỡng. Đơn cử như những tác phẩm của Duyên Anh, có cuốn giá chỉ 550 ngàn đồng, nhưng cũng có cuốn, như Dấu chân sỏi đá, được bán với giá 800 ngàn đồng.
Tuy nhiên, những con số trên vẫn chưa phải là cao nhất. Hồi tháng 1 năm nay, trong buổi “offline” sách cũ của Nhã Nam thư quán, quyển bút ký Sông Đà bản in năm 1978 (NXB Tác phẩm mới), có chữ ký của Nguyễn Tuân được bán 4 triệu đồng tại phiên đấu giá.
Theo dân chơi sách cũ, con số này sẽ không dừng ở đó mà còn tăng lên nữa với những bản sách có kèm chữ ký, thủ bút của các nhà văn khác như Vũ Trọng Phụng, Hàn Mặc Tử, Bích Khê…
Theo Phạm Quang Huy, dân chơi sách cũ không ít như nhiều người lầm tưởng. Do vậy, những buổi “offline” sách cũ là cơ hội để cùng trao đổi về sách.
Dù những buổi “offline” hay những phiên giao dịch còn mang tính cá nhân nhưng những gì cộng đồng chơi sách cũ đã và đang làm cũng là những tín hiệu vui cho những người yêu sách.
Còn quá sớm để nhận định phong trào chơi sách cũ có tác động mạnh mẽ đến văn hóa đọc hay không, nhưng một khi đã trở thành thói quen, niềm đam mê thực sự thì phong trào này sẽ mang tính lâu dài.
Và đương nhiên, đây là một thú vui tích cực và lành mạnh nên mọi người có quyền kỳ vọng vào điều đó.
Có trong tay hơn 5 triệu cuốn sách từ cổ chí kim, ông Nguyễn Hồng Sanh ở thành phố Vũng Tàu đang là người giữ kỷ lục có nhiều sách nhất Việt Nam. Ai đến với mục đích tiếp cận “kho tri thức” này đều được ông tận tình tiếp đón.
Mỗi ngày ông Sanh đón tiếp hàng trăm lượt khách ở địa phương và các vùng xa xôi đến tìm sách, tra cứu tư liệu. Nhiều người ở ngoài Bắc biết ông cũng tìm đến kết thân.
– Hơn 5 triệu cuốn sách hiện nay được ông sưu tầm từ khi nào?
– Ngày xưa tôi học khoa Văn CĐ Sư phạm Sài Gòn nên rất thích đọc và sưu tầm sách. Sách là một người thầy vĩ đại và thiết thân nhất. Sách với tôi chính là người thầy đầy nhiệt tâm. Ngay cả lúc 2 hay 3h sáng, hễ tôi cần kiến thức bất chợt thì người thầy này cũng luôn sẵn lòng chỉ dạy. Tôi không muốn chỉ có một vị giáo sư nhiệt tâm như thế ở trong nhà, vậy là tôi rước hết vị này đến vị khác về nhà mình…
Năm 1986, khi đất nước đổi mới, tôi mới có điều kiện sưu tập sách. Mỗi ngày tôi đều tìm mua các loại sách, cả sách cũ lẫn mới, bằng tất cả khả năng tài chính của mình. Nhiều sách tôi biết là có giá trị thì bằng giá nào cũng phải mua cho được, dù có phải bán cái này cái nọ trong nhà, hoặc phải vay nợ của ai đó… Có lẽ tôi làm được đồng lương nào đều dành để mua sách.
Nhưng may nhờ vợ chạy chợ cũng đủ nuôi con, trong khi ngoài lương tôi cũng có tài vặt là viết bài ca cổ, ca kịch cho những ai có nhu cầu để kiếm thêm thu nhập phụ vợ nuôi con nên cuộc sống mới tạm ổn. Hiện tôi có trong tay khoảng 70 tuồng chèo cổ lớn, nhỏ và 8.000 bài ca đạo đức…
– Ngoài sưu tập sách, ông còn có thú vui nào khác?
– Ngoài thú chơi sách tôi còn có thú đờn ca tài tử. Tôi quê gốc miền Tây nên đờn ca tài tử là cái khiếu bẩm sinh và đã chơi là nghiền. Hiện, tối thứ Sáu hằng tuần, bạn bè thân thiết thường tụ tập đến đây quây quần nghe tôi hát. Nhiều người biết cũng đến xin học nên tôi có khoảng 50 học trò.
– Nhiều người có thói quen sưu tập sách chỉ để trưng bày. Vậy, 5 triệu cuốn sách đó ông sử dụng như thế nào?
– Kiến thức thì vô bờ bến. Tôi học được hai điều cơ bản giúp bản thân luôn được vui khỏe để sống tốt, đó là trong tinh thần phải luôn luôn toại và nguyện, còn sức khỏe thể xác thì cần phải điện, khí, động, nạp.
Trong đó, toại tức là biết mình biết ta, biết thế nào là đủ, thế nào là thiếu để nên tiếp tục hay dừng lại khi làm một việc gì đó. Nguyện tức là bản thân luôn phải có ước muốn, sở nguyện là phúc lộc, hạnh phúc, kể cả sự đầy đủ vật chất… sẽ đến với mọi người chứ không chỉ riêng cho mình.
Còn điện, khí, động, nạp trong vấn đề sức khỏe cũng cần được nghiêm chỉnh nhìn nhận, từ đó đưa ra được những lịch trình hoạt động, ăn uống, thể dục thể thao… của cá nhân mình sao cho phù hợp nhất để có được một sức khỏe tốt.
– Ông có thể giải thích rõ hơn?
– Mẹ tôi năm nay đã 93 tuổi, bị bệnh cách đây mấy năm. Khi đưa đi bệnh viện các bác sĩ hầu như đã có ý bỏ cuộc. Lúc đó tôi mới dùng đến phương pháp truyền khí học được từ sách để chữa cho bà. Sách nói trong con người khí rất quan trọng. Thế là tôi làm theo các chỉ dẫn của sách và từ kinh nghiệm của bản thân.
Tôi cho bốn nam thanh niên xoa bóp tứ chi, hai nữ xoa bóp phần ngực và lưng, riêng tôi xoa bóp phần đỉnh đầu cho bà. Khoảng 30 phút sau bà tươi tỉnh, hồng hào trở lại và sống khỏe mạnh tới hôm nay. Riêng bản thân tôi và các thành viên trong gia đình, mỗi ngày vẫn áp dụng phương pháp tự mình truyền khí cho mình để bớt đi căng thẳng, mệt mỏi hay bệnh tật…
– Ông gặp khó khăn gì trong quá trình sưu tập và bảo quản nguồn sách khổng lồ này?
– Khó khăn lớn nhất mà tôi gặp phải là việc bảo quản sách. Năm 1990, trong một đêm, mối ăn mất 1.500 cuốn sách. Từ lần đó tôi sợ, phải làm lại nền nhà bằng gạch tốt và phải đổ xuống nền đất hàng chục bao thuốc mối.
Ngoài ra, vì quá nhiều sách nên khâu sắp xếp phân loại cực kỳ khó khăn. Nhiều khi khách đến tìm một cuốn mà tôi biết chắc là có, nhưng thường phải hẹn ít nhất là 2 ngày sau hoặc lâu hơn (khoảng một tuần sau) mới có. Tuy nhiên, dù khó khăn thế nào tôi cũng tìm được cuốn sách họ cần.
– Đạt được con số 5 triệu cuốn, vậy ý định sưu tầm sách của ông thế nào?
– Số sách vẫn tăng lên và vơi đi hằng ngày. Có điều, bây giờ tôi đã hạn chế việc mua vào ồ ạt như trước. Vì nhà chật, không có chỗ chứa và bảo quản, nên tôi chỉ chọn những cuốn có giá trị.
Vì sao những quyển sách cũ lại có mùi rất đặc trưng?
Sách cũ có một mùi rất đặc trưng, và nó tiết lộ thông tin cực kỳ quan trọng
Sách càng cũ, thứ mùi này càng rõ hơn. Nó đến từ đâu, và tiết lộ điều gì?
Chúng ta ai cũng biết rằng kho báu càng cổ càng có giá trị. Sách vốn là kho tàng của nhân loại, nên cũng không ngoại lệ.
Những cuốn sách được lưu trữ hàng chục, hàng trăm năm, không chỉ có giá trị về mặt kiến thức, mà còn mang trong mình giá trị lịch sử không gì đong đếm được.
Sách cũ có một thứ mùi rất đặc trưng.
Nhưng nếu là một người thích sách, chăm chỉ lui tới thư viện, bạn hẳn sẽ nhận ra những cuốn sách cũ có một thứ mùi rất đặc trưng. Như Matija Strlic – một học giả tại ĐH College London (Anh) từng chia sẻ, thứ mùi ấy “là sự kết hợp giữa mùi mốc, vanilla, hạnh nhân… trộn thêm vài loại acid”. Nghe thì kinh khủng nhưng không cưỡng lại được, vì nó “giống như một phần nội dung đặc trưng của cuốn sách, chẳng thể nhầm lẫn cũng không thể chối từ”.
Có điều, thứ mùi ấy đến từ đâu? Bí mật nằm trong hàng trăm hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (volatile organic compound – viết tắt là VOC) – vốn được tẩm trong giấy, mực, và chất kết dính. Qua thời gian, các VOC dần tan rã, giải phóng một lượng hóa chất khá “bắt mũi” và đặc trưng của sách cũ.
Trên thực tế, mỗi cuốn sách sẽ có mùi khác nhau, vì nó phụ thuộc vào lượng VOC được dùng khi làm sách. Theo khảo sát từ một công ty in, sách có mùi hạnh nhân là do làm từ benzaldehyde, các mùi ngọt đến từ toluene hoặc ethyl benzene, và hương hoa là do 2-ethyl hexanol.
Người thủ thư giàu kinh nghiệm có thể “ngửi” và nhận ra những cuốn sách nào đang bị hư hại nghiêm trọng.
Ngoài ra, mùi của sách cũ đôi khi đến từ các yếu tố không thể tránh qua thời gian: mùi khói, ẩm mốc, hoặc do mùi hoa ép khô đặt giữa các trang sách.
Nhưng thứ mùi này có gì quan trọng?
Đây là khả năng chỉ những thủ thư lâu năm và giàu kinh nghiệm mới có: họ có thể “ngửi” và nhận ra những cuốn sách nào đang bị hư hại nghiêm trọng.
Kỹ năng này rất cần thiết, vì những cuốn sách đó sẽ cần được bảo vệ kỹ hơn, hoặc phải sao chép lại càng sớm càng tốt. Theo như một nghiên cứu đăng trên tạp chí Analytical Chemistry năm 2009, có khoảng 15 hợp chất VOC phân hủy với tốc độ nhanh hơn bình thường, nên cần phải cẩn trọng.
Sách sẽ hỏng dần theo thời gian
Con người đã làm ra và sử dụng sách từ hơn 4.500 năm nay. Ban đầu, sách làm bằng những cuộn giấy cói, sau đó được cải tiến theo thời gian thành sách bìa mềm rồi cuối cùng ngày nay chúng ta có cả sách điện tử.
Tiến sĩ Karl Kruszelnicki, nhà bình luận khoa học người Úc, nói rằng sách cũ có mùi khác lạ là vì các hóa chất dùng trong giấy, mực và hồ dán biến đổi và phát thải ra các loại khí.
Ông nói: “sách cũ có nhiều mùi, từ hơi chua cho đến mốc. Có rất nhiều người mô tả về mùi của những cuốn sách và nhiều người cho rằng chúng có mùi như sôcôla, mùi cũ kỹ, mùi cháy khét và thậm chí cả mùi bít tất thối. Trong quá trình sản xuất giấy và in sách, có nhiều hóa chất được đưa vào giấy sách và không phân hủy hết mà vẫn ở lại trong giấy. Mùi của sách tùy thuộc vào các loại giấy khác nhau, các hóa chất được sử dụng và thời gian cuốn sách đó ra đời”.
Một cuốn sách hào nhoáng được dùng để đọc trong những giờ giải lao bên tách cà phê có mùi rất khác so với một cuốn sách bìa mềm đen trắng giá rẻ.
Cuốn sách ra đời vào thời gian nào và phương pháp làm sách vào thời đó ra sao cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tuổi thọ của cuốn sách.
Tiến sĩ Karl nói rằng: “bạn có thể đọc 1 cuốn sách có từ 150 năm trước và bạn cũng có thể đọc một cuốn sách ra đời từ 1.000 năm trước. Nhưng những cuốn sách ra đời vào đầu những năm 20 của thế kỷ trước thì ngày nay bạn không thể đọc được vì chúng được làm từ loại giấy rẻ tiền để cho nhiều người có thể mua được. Để giảm giá thành, người ta chỉ việc để acid lại trong giấy mà không cần khử, vì thế nhiều cuốn sách thời đó không giữ được lâu vì chúng hỏng dần khá nhanh”.
Vì sao những cuốn sách cũ lại gợi nhiều kỷ niệm?
Các cửa hàng sách thường gợi lên nhiều ký ức do sách có mùi rất riêng.
Đối với nhiều người, mùi của một cuốn sách cũ sẽ làm họ ngập tràn trong những ký ức, kỷ niệm và cảm giác dễ chịu. Tiến sĩ Karl nói ký ức ùa về khi người ta ngửi thấy mùi của một cuốn sách cũ là do bản năng cơ bản của chúng ta.
Cảm nhận mùi không được kích thích bởi phần não trước mà ở phần đại não. Mùi rất quan trọng vì tất cả mọi sinh vật sống cho đến một con vi khuẩn cũng có khứu giác để cảm nhận mùi.
Một mùi hương bạn đã từng ngửi trong quá khứ có thể gợi lại những ký ức như là mùi nước hoa mẹ bạn đã xức vào những dịp đặc biệt hay mùi trên một chiếc xe mà gia đình bạn đã cùng nhau đi vào một lần nào đó chẳng hạn.
Một cuốn sách cũ có thể bạn cầm trên tay lần đầu nhưng mùi xưa cũ của nó gián tiếp đưa bạn nhớ lại những sự việc đã xảy ra trong quá khứ hoặc những liên tưởng đến những sự vật, hiện tượng khác của thời đã qua.
Theo Trí Thức Trẻ/Dân Trí / khoahoc.tv
Mùi sách cũ
Mùi sách cũ là cánh cửa mở ra những ký ức tuyệt đẹp của không ít người. Những trang giấy ố vàng xưa cũ cũng đủ sức khơi dậy mạnh mẽ cảm xúc thổn thức khó tả…
Chúng ta thường có những ký ức liên hệ với những mùi quen thuộc, đó là những ký ức rất mạnh mẽ. Và khi ta ngửi thấy một mùi thân quen nào đó, thì đồng thời những ký ức cũng được đánh thức dậy. Nếu ai thích đọc sách và thường xuyên đọc sách, đôi khi có dịp cầm lên một cuốn sách cũ sẽ cảm thấy mùi sách cũ có gì đó khiến ta thấy xao xuyến lạ thường.
Ảnh minh họa
Mùi sách cũ là cánh cửa mở ra những ký ức tuyệt đẹp của không ít người. Những trang giấy ố vàng xưa cũ cũng đủ sức khơi dậy mạnh mẽ cảm xúc thổn thức khó tả. Là vì khi người ta yêu sách như yêu chính bản thân mình, gặp một cuốn sách cũ nó càng có giá trị hơn khiến bản thân trân quý. Mùi sách cũ như chứng nhân của thời gian. Hương vị ấy không say đắm lòng người trong thoáng chốc mà càng sánh với thời gian càng đậm và bền. Bởi lẽ nó ướp ủ mùi hương của tháng năm, của không gian và lịch sử. Dẫu chỉ đơn giản đó là quá khứ, lịch sử của một cuốn sách cũ. Mỗi khi cầm trên tay một cuốn sách cũ chợt có một nỗi niềm thương nhớ không nguôi về thế hệ tiền nhân, dẫu không may mắn được sống cùng thời nhưng vẫn cảm thấy lòng rưng rưng như gặp lại cố nhân qua từng trang sách.
Điều gì thuộc về thời gian cũng đều có những sức hút đặc biệt. Cuộc sống xô bồ, có mấy ai muốn nhìn lại phía sau, có mấy ai đủ thời gian về thăm ký ức? Trưởng thành hơn thì càng có nhiều điều để nhớ nhớ quên quên. Mùi sách cũ gợi nhắc tới như những thức ẩm thực ngọt ngào. Đó là những thứ đã hằn sâu trong tâm hồn, nhiều khi chúng ta tưởng đã quên nhưng nó chỉ ẩn nấp ở một nơi nào đó chỉ chờ có cơ hội để vùng lên mãnh liệt.
Đi giữa hội sách, có bao giờ bạn mải mê kiếm tìm một cuốn sách cũ, nâng niu nó trên tay rồi tham lam hít hà để cho bõ cơn thèm thuồng? Thực tế khoa học chứng minh mùi của những cuốn sách cũ là một dạng hợp chất hữu cơ bay hơi, nó tỏa ra từ những cuốn sách lâu năm, thực tế đây chính là quá trình phân hủy của sách cùng với thời gian. Nếu là một ai tinh tế hơn thì còn có thể quan tâm tới chất liệu giấy và mực in ngày ấy. Nhưng với tôi, chỉ cần mùi hương của những trang sách cũ đã đủ khiến tôi mê mẩn và dẫn dụ trí tưởng tượng của tôi về miền vô thức. Sách cũ nhưng sức mạnh thật đặt biệt, nó giúp chúng ta trải nghiệm có cảm giác, đặc biệt khi cảm giác ấy ở hiện tại nhưng không thuộc về hiện tại.
Ông nội tôi là người rất yêu sách, thấy sách người ta buôn đồng nát hay bỏ đi ông đều xin hoặc mua lại rồi về gói gém, cất cẩn thận. Có lẽ một phần tôi thừa hưởng được tình yêu ấy từ ông. Mùi sách cũ đánh thức ký ức về một thời nghèo khó, nhưng thèm sách và trân trọng sách của tôi. Sách bây giờ nhiều hơn, mới hơn, đẹp hơn nhưng thực sự rất ít khi gặp những cuốn sách hay. Những cuốn sách ngày xưa bây giờ rất khó để gặp lại, tìm thấy, nhiều khi gặp một cuốn sách cũ cũng là một cái duyên. Tôi đi qua những ngày thơ trẻ, dần quên lãng những buổi háo hức chạy đến bên ông mượn quyển sách này, sách kia. Tôi cần cuốn nào ông cũng có, đó là khởi nguồn cho những điều kỳ lạ, mới mẻ của thế giới tuổi thơ. Khi ra phố đi học tôi bị choáng ngợp bởi thế giới phong phú của hàng trăm ngàn cuốn sách hấp dẫn. Bởi vậy ký ức về cuốn sách cũ cũng dần mờ phai. Cuộc sống hiện đại, với những điện thoại, internet… có mấy ai còn để ý đến sách như ngày xưa, vả lại người ta sẽ thích thú với những cuốn sách mới tinh tươm hơn là cuốn sách đã úa màu, giản đơn, thậm chí khó đọc.
Có lẽ tôi sẽ quên bẵng đi cái mùi thơm đặc biệt khó tả ấy nếu chiều nay – một buổi chiều mùa hạ tôi không vào một hiệu sách và vô tình chạm tay vào cuốn sách cũ.
Sách cũ là thế… Nơi lưu giữ thời gian và kho tàng tri thức nhân loại. Người Hà Nội có thể tự hào là một trong những thành phố tiêu thụ nhiều sách, các hiệu sách mới nhiều, đương nhiên rồi và các hiệu sách cũ cũng không ít, vì nhu cầu tìm về những cuốn sách cổ xưa, hoặc là để sưu tầm, hoặc là để truy tìm vốn tri thức cần thiết đang có xu hướng nhúc nhích tiến lên.
Cái hữu ích của những hiệu sách cũ là thế này. Một ngày, bỗng một người bạn gọi điện thoại hỏi: “Anh ơi mua quyển “Đàn hương hình” của Mạc Ngôn và “Cát bụi chân ai” bản in đầu tiên của Tô Hoài ở đâu ạ?”. Các hiệu sách mới thì tất nhiên không có rồi, vì sách in đã lâu, có quyển chưa kịp tái bản. Ra các hiệu sách cũ và chịu khó tìm nhé! Thế rồi một vài hôm sau người bạn ấy lại gọi điện, giọng mừng hớn hở: “Em đã tìm được cả Mạc Ngôn và Tô Hoài rồi nhé, trong hiệu sách cũ”.
“Vua sách cũ” biết yêu và quý sách
Khó có thể ngờ rằng, ở giữa một con phố cổ, nhà mặt tiền rộng rãi, nếu cho thuê sẽ có được một số tiền khá lớn hàng tháng mà lại có người chỉ dùng làm nơi lưu trữ và bán những cuốn sách cũ. Đó là hiệu sách cũ trên phố Bát Đàn của vợ chồng ông Cảnh, bà Mão. Hiệu sách nằm giản dị, yên bình trong một con phố khá tấp nập, một cái biển hiệu cũng giản dị, bằng gỗ treo trên cửa ba chữ: “Nhà sách cũ”. Ngay ngoài cửa vào là một chiếc tủ kính xếp những quyển sách đã bạc màu thời gian như một ngầm ý rằng đây đích thị là một hiệu sách cũ.
Ông Cảnh, bà Mão nổi tiếng trong giới sưu tầm và bán sách cũ đã lâu, người ta phong cho ông là “Vua sách cũ” vì sự giàu có về vốn sách và sự lịch duyệt của ông bà. Tôi đến hiệu sách một ngày đầu thu và gặp bà Mão ở nhà. Bà tuổi đã khá cao nhưng còn minh mẫn, từ tốn và điềm đạm đúng chất của một người gốc Hà Nội. Mặc dù cái kho sách đồ sộ đến mười tấn sách, ông bà ước tính thế và phải dành hẳn một cái nhà riêng làm kho chứa sách nhưng khi có khách hàng hỏi về cuốn sách cần tìm, chủ cửa hiệu có thể tìm ra chúng khá nhanh chóng hoặc có thể nói ngay có hay không.
Cái vẻ điềm đạm của một người yêu sách, cũng là cách tiếp đón niềm nở ân cần khiến nhiều người tìm đến nơi này. Người biết yêu sách, quý sách là thế. Sách cũ, có những quyển rất quý và hiếm nhưng nếu gặp được một tâm hồn đồng điệu, kính trọng và quý mến thì người bán sách cũng có thể tặng ngay mà không phải tính toán tiền bạc. Và cái duyên kỳ ngộ như thế cũng không phải hiếm.
Người bán sách có phong cách kiêu bạc
Cũng là một người nổi tiếng trong giới chơi và bán sách cũ nhưng ông Dư ở phố Bà Triệu thì lại khác. Ông cũng dành ngôi nhà mặt phố khá rộng của mình làm cửa hiệu sách cũ và ngôi nhà ấy là một kho sách lớn, sách chất cao chất ngất đến tận nóc nhà. Nhìn bức tường sách đồ sộ ấy đôi khi người mới đến thấy choáng ngợp bởi sự đa dạng, phong phú của nó.
Nhưng người đàn ông này có một phong cách khá kiêu bạc, ông không cho phép khách hàng tự lần tìm trong kho sách của mình mà ông sẽ hỏi khách cần cuốn gì ông sẽ tự tìm và đưa cho. Nhờ một trí nhớ tuyệt vời và một sự đọc vô biên nên người đàn ông này thậm chí có thể nói tóm lược về nội dung về cuốn sách cần tìm, xuất bản thời kỳ nào hoặc ra được mấy số thì đình lại… Nổi tiếng vì bán sách đắt và một thái độ gần như lạnh nhạt nhưng đây vẫn là hiệu sách được nhiều người tìm đến vì nó có nhiều cuốn sách quý, cổ; cũng như khách hàng không mất nhiều thời gian để biết cuốn sách mình đang tìm có hay không.
“Linh Hoàng Hà”
Lại một hiệu sách nữa làm tôi thấy ấn tượng. Đó là hiệu sách trên phố Mai Dịch. Một ngôi nhà thấp lè tè và cũ kỹ nhưng sách xếp kẹt cứng. Căn phòng hơi tối và ngột ngạt, một người đàn bà trung niên cần mẫn chụp ảnh từng cuốn sách rồi đưa ảnh lên Facebook cho mọi người chọn lựa và giao dịch. Đó là một cửa hiệu gần như chuyên bán sách trên mạng có tên “Linh Hoàng Hà”; hiệu sách này nổi tiếng vì thường xuyên đưa sách lên mạng, sách khá phong phú và giá cả phải chăng.
Điều đặc biệt ở hiệu sách này là người chồng chuyên biệt trong việc tìm nguồn sách từ các nơi đưa về, có khi người ta nhìn thấy anh chở cả một tải sách to tướng với mồ hôi nhễ nhại; còn chị vợ thì chuyên biệt trong việc đưa sách lên mạng, đặt giá, giao dịch hoặc ra bưu điện gửi hàng cho khách. Vì chịu khó đưa sách lên mạng và giá cả cạnh tranh nên có vẻ hiệu sách này bán khá chạy.
Gia tài là thời gian và sách cũ
Cùng với thời gian và nhu cầu xã hội, Hà Nội có những con phố gần như chuyên bán sách mới như Đinh Lễ, Nguyễn Xí và cũng có những con phố có nhiều hàng sách cũ là Láng, Trần Quốc Hoàn…. Đi qua những cửa hàng sách này, ấn tượng mạnh là nguồn sách rất dồi dào, hầu như cửa hàng nào sách cũng xếp cao đến tận trần nhà và những bộ sách nhiều tập, ví như truyện thiếu nhi, sách chuyên ngành… được bó gọn lại thành từng chồng cao và có sẵn những cái thang gỗ sử dụng cho việc lấy sách được dễ dàng hơn.
Nhưng cũng có những hiệu sách cũ không có mặt tiền để giao dịch thuận tiện nhưng vẫn được khách hàng ưa thích và điều đáng nói đó là hiệu sách của những người rất trẻ. Anh Hợp, người ở phố Lê Thanh Nghị nổi tiếng là một người trẻ có nhiều sách. Yêu thích sách từ bé và mặc dù là kỹ sư tốt nghiệp trường Đại học Bách Khoa, anh dành phần lớn thời gian của mình cho sách cũ và gia tài của anh có đến vài chục nghìn cuốn sách cũ đủ các chủng loại.
Từ “Sách cũ Hà Thành” đến “Gia Khoa sách”
Đến cái kho sách kiêm hiệu sách được anh Hợp đặt tên là “Sách cũ Hà Thành” mới thấy tình yêu, đam mê và công sức của anh bỏ ra với sách thế nào. Sách xếp chật cứng trong các phòng lớn, trên cầu thang, lối đi hành lang, ở các khoảng không gian có thể tận dụng được. Sách gần như có mặt khắp mọi nơi trong nhà anh và người đến mua sách thì cảm thấy hài lòng vì được hướng dẫn tận tình về những cuốn sách đang tìm; cũng giống như những người chơi, bán sách có tâm khác, gặp những những người quý mến, tri âm, anh có thể tặng những cuốn sách hay mà không lấy tiền.
Một người trẻ nữa chơi sách cũ mà tôi muốn nói đến là anh Dũng nhà ở phố Thụy Khuê, anh vừa bán sách trên mạng vừa bán ở nhà với cái tên giao dịch là “Gia Khoa sách”. Đường vào nhà anh ngoắt ngoéo, nhỏ tí, đúng cái kiểu zích zắc của các con ngõ Hà Nội. Là kỹ sư thủy lợi, bước vào nghề sưu tầm, bán sách cũ chưa lâu nhưng anh rất chịu khó lặn lội khắp nơi tìm sách. Đôi khi khách hàng đặt anh những bộ sách rất khó kiếm nhưng nhờ sự mày mò, cần mẫn anh vẫn tìm ra. Khi tôi đến nhà anh để lấy một cuốn sách về văn học Nga, tôi đã ấn tượng bởi hình ảnh này. Cậu con trai nhà anh lẫm chẫm đang vịn vào cái giá sách để đi, thằng bé nhìn ngắm những quyển sách, mặt nó đầy vẻ háo hức, vui vẻ và khi thấy khách đến nhà, thằng bé nhoẻn một nụ cười rất tươi…
Mạch ngầm không ngưng chảy
Người ta đang lo lắng rằng văn hóa đọc đang mờ nhạt đi, điều đó có thể đúng. Thời gian cho cuộc sống thì nhiều mà thời gian cho sách thì ít nhưng những hiệu sách cũ ở Hà Nội thế này vẫn chứng thực được rằng, văn hóa đọc vẫn là cái mạch ngầm đang chảy. Ngày càng có nhiều người trẻ mua sách, đọc sách, kể cả những cuốn sách cũ. Mạch sống tri thức không thể tuột đi một cách dễ dàng và những hiệu sách cũ như thế, dù mộc mạc giản dị nhưng là nơi lưu giữ một tình yêu với sách, một nét văn hóa thanh lịch và đáng quý của người Hà Nội.
Thời gian cho cuộc sống thì nhiều mà thời gian cho sách thì ít nhưng những hiệu sách cũ ở Hà Nội thế này vẫn chứng thực được rằng, văn hóa đọc vẫn là cái mạch ngầm đang chảy. Ngày càng có nhiều người trẻ mua sách, đọc sách, kể cả những cuốn sách cũ.
Mỗi cuốn sách là một bậc thang nhỏ mà khi bước lên, tôi tách khỏi con thú để đi tới gần con người.
M.Gorki
Cơ bản thì có hai điều sẽ làm cho bạn trở nên thông thái – những cuốn sách bạn đọc và những con người bạn gặp.
Jack Canfield
Sách cũ, giấy đen, không còn đọc được, nhưng nó lại có giá trị của những trang nhật ký cuộc đời. Nó là kỷ niệm, là nhắc nhớ, là những cuốn sách không phải để đọc mà để nghĩ ngợi, để suy tư, để ngẩn ngơ cùng năm tháng đời người. Bán chúng làm chi. Vì giữ chúng thì chật nhà nhưng không có chúng, cuộc đời ta bỗng hóa ra buồn tênh, trống rỗng…
Nguyễn Nhật Ánh
Đừng đọc cho vui giống như trẻ con, hay giống như kẻ tham vọng, đọc vì muốn được chỉ dẫn. Không, hãy đọc để sống.
Gustave Flaubert
Người đọc quá nhiều và dùng tới bộ óc quá ít sẽ rơi vào thói quen suy nghĩ lười biếng.
Những gì sách dạy chúng ta cũng giống như lửa. Chúng ta lấy nó từ nhà hàng xóm, thắp nó trong nhà ta, đem nó truyền cho người khác, và nó trở thành tài sản của tất cả mọi người.
Chúng ta sẽ trở thành gì phụ thuộc vào điều chúng ta đọc sau khi tất cả các thầy cô giáo đã xong việc với chúng ta. Trường học vĩ đại nhất chính là sách vở.
Sách cũ, giấy đen, không còn đọc được, nhưng nó lại có giá trị của những trang nhật ký cuộc đời. Nó là kỷ niệm, là nhắc nhớ, là những cuốn sách không phải để đọc mà để nghĩ ngợi, để suy tư, để ngẩn ngơ cùng năm tháng đời người. Bán chúng làm chi. Vì giữ chúng thì chật nhà nhưng không có chúng, cuộc đời ta bỗng hóa ra buồn tênh, trống rỗng…
Nguyễn Nhật Ánh
Sách chỉ phí giấy nếu chúng ta không hành động theo những hiểu biết mà tư tưởng mang lại.
Câu đầu tiên trong cuốn sách là cái bắt tay, hoặc có lẽ một vòng ôm.
Jhumpa Lahiri
Đừng bao giờ cho mượn sách – chưa ai từng trả lại chúng; những cuốn sách duy nhất tôi có trong thư viện của mình là những cuốn người khác cho tôi mượn.
Vào khoảng khắc mà chúng ta thuyết phục đứa trẻ, bất cứ đứa trẻ nào, bước qua bậc thềm ấy, bậc thềm màu nhiệm dẫn vào thư viện, ta thay đổi cuộc sống của nó mãi mãi, theo cách tốt đẹp hơn.
Một cuốn sách thực sự hay nên đọc trong tuổi trẻ, rồi đọc lại khi đã trưởng thành, và một lần nữa lúc tuổi già, giống như một tòa nhà đẹp nên được chiêm ngưỡng trong ánh bình minh, nắng trưa và ánh trăng.
Người biết đọc nắm trong tay sức mạnh để khuếch đại bản thân mình, để nhân lên những cách mình tồn tại, để lấp đầy cuộc đời mình một cách đáng kể và thú vị.
Sách không chỉ là sách, chúng là cuộc sống, là trái tim và hạt nhân của những thời đại đã qua, là lý do mà con người lao động và chết, là cốt lõi và tinh hoa của bao cuộc đời.
Đừng đọc cho vui giống như trẻ con, hay giống như kẻ tham vọng, đọc vì muốn được chỉ dẫn. Không, hãy đọc để sống.
Gustave Flaubert
Một cuốn sách thực sự hay dạy tôi nhiều điều hơn là đọc nó. Tôi phải nhanh chóng đặt nó xuống, bắt đầu sống theo những điều nó chỉ dẫn. Điều tôi bắt đầu bằng cách đọc, tôi phải kết thúc bằng hành động.
Điều khiến làm tình và đọc sách giống nhau nhất chính là việc trong chúng, thời gian và không gian rộng mở, khác biệt với thời gian và không gian có thể đo đếm được.
Chúng ta là ai, mỗi người trong chúng ta là ai nếu không phải tổ hợp của kinh nghiệm, thông tin, những cuốn sách chúng ta đã đọc, những điều chúng ta đã tưởng tượng ra?
Cuốn sách tốt nhất cho bạn là cuốn sách nói nhiều nhất với bạn vào lúc bạn đọc nó. Tôi không nói tới cuốn sách cho bạn nhiều bài học nhất mà là cuốn sách nuôi dưỡng tâm hồn bạn. Và điều đó phụ thuộc vào tuổi tác, trải nghiệm, nhu cầu về tâm lý và tinh thần.
Số lượng sách cứ tiếp tục lớn dần lên, và ta có thể dự đoán rằng rồi sẽ đến lúc học được từ sách cũng khó như học toàn bộ vũ trụ. Rồi tìm kiếm từng chút sự thật ẩn dấu trong tự nhiên cũng sẽ thuận tiện như tìm nó giữa vô vàn chồng sách.
Tuổi thơ không có sách- sẽ là không có tuổi thơ. Điều đó giống như bị đuổi khỏi cái nơi thần kỳ mà bạn có thể tới và tìm được niềm vui quý hiếm nhất.
Astrid Lindgren
Trên thế gian này không có cuốn sách nào mà ai cũng phải đọc, chỉ có những cuốn sách mà một cá nhân phải đọc vào một thời điểm ở một nơi nhất định trong một hoàn cảnh nhất định, và vào một giai đoạn trong cuộc đời.
Sách là kho tàng đã và đang cho ta trí tuệ và biến ta thành người có tri thức, học rộng, tài cao.
Khuyết danh
Đọc sách khi còn trẻ như nhìn trăng qua khe cửa; đọc sách lúc đứng tuổi như nhìn trăng ở ngoài sân; đọc sách lúc về già như nhìn trăng trên sân thượng.
Cứ để người khác kiêu hãnh về số trang mình đã viết; tôi thà khoe khoang về những trang mình đã đọc.
Jorge Luis Borges
Cơ bản thì có hai điều sẽ làm cho bạn trở nên thông thái – những cuốn sách bạn đọc và những con người bạn gặp.
Jack Canfield
Một cuốn sách không chỉ là một cấu trúc ngôn từ hay một loạt cấu trúc ngôn từ; nó là cuộc hội thoại mà nó thiết lập với người độc giả và âm điệu mà nó ẩn vào giọng nói của anh ta, và những hình ảnh thay đổi và bền vững mà nó để lại trong ký ức của anh ta. Một cuốn sách không phải là thực thể cô lập: nó là mối quan hệ, một cần trục của vô số mối quan hệ.
Đọc mỗi lúc chờ đợi; đọc mỗi giờ; đọc trong thời gian rảnh rỗi; đọc trong lúc lao động; đọc khi đi vào; đọc khi đi ra. Công việc giáo dục tâm trí chỉ đơn giản là: đọc để dẫn dắt.
Một thư viện của sự hiểu biết quý giá hơn tất cả sự giàu sang, và tất cả mọi thứ đáng khao khát đều không thể so sánh với nó. Vì vậy bất cứ ai nhận mình là có nhiệt tâm với sự thật, với hạnh phúc, với sự hiểu biết hay tri thức đều phải trở thành người yêu sách.
Chúng tôi có quan điểm rằng thay vì để sách mốc meo đằng sau lưới sắt, cách xa khỏi những ánh mắt phàm tục, tốt hơn là để chúng sờn đi vì được đọc.
Jules Verne
Nguồn:Cổng TT-GTĐT sưu tầm
Loạt địa chỉ mua sách ngoại văn chất lượng tại Sài Gòn
Sách dần đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Mọi nơi trên thế giới, luôn có một nhu cầu rất lớn về sách đủ thể loại, từ sách của những tác giả nổi tiếng cho đến sách chỉ dành cho kẻ nghiện đọc.
Việt Nam là nơi tụ hội của những con người tứ xứ, những người nói ngôn ngữ khác nhau, và thậm chí những người không phải là người Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với việc để đáp ứng cho sự đa dạng này, các hiệu sách cần phải đưa ra lựa chọn nhiều hơn và phong phú hơn nữa. Dưới đây là những nhà sách có cửa hàng offline tại thành phố Hồ Chí Minh và online tại Việt Nam để mua sách tiếng Anh hoặc sách nước ngoài.
Offline
Hiệu sách Boa
Nguồn: miscrevs.files.wordpress.com
Nguồn: miscrevs.files.wordpress.com
Boa Bookstore là một cửa tiệm của hai người chủ yêu sách, muốn mở một hiệu sách độc lập chuyên bán sách Anh ngữ và một vài tựa sách tiếng Pháp. Nằm gọn trong một khu chung cư phức hợp, hiệu sách xinh xắn này là một hòn ngọc tiềm ẩn dành cho những mọt sách tại Sài Gòn. Họ có rất nhiều sách tiếng Anh với nhiều thể loại để lựa chọn như sách dành cho tuổi mới lớn, lãng mạn, huyền ảo, và nhiều nữa. Ở đây 50% là sách mới và 50% là sách cũ. Vì hiệu sách Boa khá nhỏ và chưa thu hút được nhiều sự chú ý lắm, nên họ cũng không trữ nhiều sách nổi tiếng. Nhưng thay vào đó, những người chủ có ý định nhập những sách có phiên bản giới hạn và bộ sưu tập để bán trong tiệm của mình.
Địa điểm: Phòng C26, tầng 2, 6 Công trường Quốc tế (Hồ Con Rùa), Quận 3, Hồ Chí Minh.
Book Nest
Nguồn: danongmagazine.vn
Nguồn: danongmagazine.vn
Book Nest được mở bởi một phóng viên, người muốn tạo ra một cộng đồng cho những tín đồ yêu các câu chuyện kể, với một lượng sách dồi dào được lựa chọn khá kỹ lưỡng. Cửa hiệu này tràn đầy hương thơm của sách, những trang giấy đã ố màu của tiểu thuyết xưa diễm, và có cách thiết kế lạ lẫm của kệ gỗ cổ xưa. Khách hàng có thể bước vào và ngồi thoải mái đọc sách trong không gian trong khi lắng nghe giai điệu nhẹ nhàng phát ra từ chiếc cassette. Những điểm nhỏ nhặt của Book Nest tạo nên không khí hoài niệm của quá khứ. Thường thì, họ đôi lúc sẽ tổ chức vài buổi triển lãm như đọc bản thảo thơ hoặc workshop dạy các kỹ năng khác nhau như cách buộc chỉ sách chẳng hạn. Một đặc trưng nữa là Book Nest có chương trình “Lost & Found”, nơi mọi người có thể viết một tờ ghi chú nhỏ mô tả cuốn sách hoặc đồ vật họ đánh mất và đặt vào chiếc rương. Book Nest sẽ cố gắng tìm những vật thất lạc đó và bỏ vào rương cho những khách hàng yêu mến các món đồ xưa cũ.
Địa điểm: Đường số 11 (Miếu Nổi), Quận Phú Nhuận, Hồ Chí Minh.
Fahasa
Nguồn: flickr.com
Nguồn: flickr.com
Fahasa được thành lập năm 1976 và vẫn là một trong những hệ thống sách lớn nhất Việt Nam. Không chỉ nhờ vào sự phong phú của sách Việt Nam, Fahasa còn nổi tiếng nhờ cung cấp lượng lớn sách ngoại văn như Anh, Pháp, Nhật Bản và nhiều nước nữa. Bên cạnh các tiểu thuyết, Fahasa còn bán các sách học thuật để học tiếng Anh hoặc ôn luyện cho các kỳ thi. Cửa hiệu có rất nhiều sách, đồ văn phòng phẩm và các sản phẩm thú vị khác như đồ chơi. Đây là một cửa tiệm lý tưởng để dạo vòng quanh vì nơi đây còn có không gian ngồi đọc sách. Có hơn 20 nhà sách Fahasa tại thành phố Hồ Chí Minh, và chúng tôi sẽ chỉ cho bạn một vài điểm đến tuyệt vời nhất để mua sách Anh ngữ.
Địa điểm (tuyệt nhất bán sách Anh ngữ): 60 – 62 Lê Lợi, Quận 1, Hồ Chí Minh | 40 Nguyễn Huệ, Quận 1, Hồ Chí Minh | 387 – 389 Hai Bà Trưng, Quận 3, Hồ Chí Minh
PNC (Phương Nam Corp)
Nguồn: pnc.com.vn
Nguồn: pnc.com.vn
Phuong Nam Bookstore là một thương hiệu chủ lực bán nhiều dòng sách, đồng thời là một trong những thương hiệu tại thành phố Hồ Chí Minh bán sách Anh ngữ, Phương Nam nhập rất nhiều thể loại sách: viễn tưởng, kinh dị, sức khoẻ, du lịch, sách trẻ em, sách nấu ăn, kinh doanh và nhiều thể loại khác. Họ sở hữu rất nhiều đầu sách được săn đón và những tác giả nổi tiếng nhất để đảm bảo rằng lựa chọn sách trong cửa hàng sẽ luôn đa dạng và đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Tại vài địa điểm, Phương Nam còn mở rộng không gian để dành một khu phục vụ cà phê giúp tăng trải nghiệm đọc sách cho những tín đồ yêu chữ.
Có hơn 30 nhà sách Phương Nam tại thành phố Hồ Chí Minh, tất cả đều được thiết kế hiện đại để đáp ứng yêu cầu khách hàng. Dưới đây là một vài địa điểm tuyệt nhất để mua sách ngoại văn.
Địa điểm (tuyệt vời nhất bán sách Anh ngữ): 2A Lê Duẩn, Quận 1, Hồ Chí Minh | Tầng 2, Parkson Center, 35-45 Lê Thánh Tôn, Quận 1, Hồ Chí Minh | Tầng 4, Saigon Center, 65 Lê Lợi, Quận 1, Hồ Chí Minh
Thư viện Nam Phong (Librairie Nam Phong)
Nguồn: moneycrashers.com
Nguồn: moneycrashers.com
Nam Phong Library được thành lập năm tháng 12/2002, với mục tiêu bảo tồn giá trị văn hoá Pháp – Việt vẫn còn tồn tại trong lịch sử thành phố. Có thể đây là nơi tuyệt vời nhất để mua sách Pháp văn đủ thể loại từ tiểu thuyết viễn tưởng cho đến truyện tranh. Thư viện Nam Phong có hơn 7,500 sách Pháp văn để lựa chọn, mới lẫn cũ.
Khách hàng nhận xét hiệu sách là một nơi ấm cúng và dễ chịu. Không chỉ là nơi để tận hưởng thú vui đọc sách, mà đây còn là cơ hội để tìm kiếm nhiều cuốn sách đa dạng và gặp nhiều người nước ngoài tại trung tâm Hồ Chí Minh nữa.
Địa điểm: 82 Trương Định, Quận 1, Hồ Chí Minh.
Online
Vinabook
Nguồn: vinabook.com
Nguồn: vinabook.com
Vinabook là một trong những thương hiệu sách nổi tiếng nhất trên mạng tại Việt Nam. HỌ có một khát khao mạnh mẽ được truyền bá văn hoá đọc đi khắp nơi ở Việt nam. Vinabook có hơn 60,000 đầu sách và danh sách của họ tiếp tục kéo dài mỗi ngày. Có một lượng đa dạng sách ngoại văn cho khách hàng mọi lứa tuổi lựa chọn. Để thoả mãn mọi độc giả, họ nhập về rất nhiều thể loại như lãng mạn, huyền bí, lịch sử, và nhiều nữa. Vinabook còn giao hàng khắp thế giới miễn phí nữa.
Tiki
Nguồn: tiki.vn
Nguồn: tiki.vn
Tiki là một trang web trực tuyến tại Việt Nam bán rất nhiều mặt hàng đa dạng. Họ có một mục chuyên bán sách Anh ngữ nơi độc giả có thể tìm thấy những cuốn best seller hoặc mới ra mắt. Có rất nhiều thể loại để lựa chọn: kinh doanh và kinh tế, giáo dục, và thậm chí sách trẻ em. Tiki cũng có giao hàng miễn phí và chính sách đổi trả trong 30 ngày giúp khách hàng cso thể đăng nhập để trả lại hàng, xách nhận qua email hoặc tin nhắn, và gửi hàng ngược lại mà không tốn phí cộng thêm. Tất cả sản phẩm của Tiki đều được đảm bảo 100% chính hãng.
Fahasa
Nguồn: fahasa.com
Bên cạnh rất nhiều hiệu sách để lựa chọn, Fahasa cũng là một lựa chọn tốt để mua sách trực tuyến. Họ bán rất nhiều sách luyện tiếng Anh, những đầu sách nổi tiếng mới ra mắt, sách trẻ em, cũng như sách tiếng Nhật. Họ tập trung vào chất lượng sản phẩm và đảm bảo rằng mọi thứ đều được bán với chuẩn mực cao nhất có thể để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Fahasa còn có “Giá tốt trong ngày” lúc sách được bán giảm giá.
Gần 20 năm nay, Lê Văn Hợp (SN 1984, ở Hà Nội) dày công sưu tầm được hơn 20.000 cuốn sách mọi thể loại và mở thư viện sách, truyền lửa văn hóa đọc cho hàng nghìn bạn trẻ ở Thủ đô.
Lê Văn Hợp sở hữu kho sách cũ gần 20.000 cuốn ở phố Lê Thanh Nghị (Hà Nội).
Năm 2012, khi là sinh viên ĐH Bách khoa Hà Nội, Hợp mở trang “Sách cũ Hà thành” chia sẻ với mọi người những cuốn sách hay, những kỷ niệm với sách, tạo sân chơi cho những người yêu sách. Để có được kho sách cũ khổng lồ hiện tại là quá trình sưu tầm kỳ công và tâm huyết của chàng trai trẻ. Sau gần 20 năm tích lũy, chàng cựu sinh viên Bách khoa thu thập được hơn 20.000 cuốn sách. Có cuốn tuổi đời trên 100 năm như “Lược sử Vương quốc An Nam” xuất bản năm 1906 hay “Truyện Kiều” bằng tiếng Pháp gần 90 năm. Có những tác phẩm kinh điển của thế giới như “Chiến tranh và hòa bình”, “Những người khốn khổ”, “Cuốn theo chiều gió”, “Ruồi trâu”… hay bộ “Tam quốc”, “Hồng lâu mộng”, “Tây du ký”. “Tìm được sách quý như một cái duyên bởi có cuốn tìm thấy ngay nhưng cũng có nhiều cuốn tìm mất vài tháng, thậm chí nhiều năm. Tìm đến các cửa hàng sách cũ, nhiều chủ tiệm cũng không biết cửa hàng có những sách gì. Rồi nhiều khi sách tìm thấy đã sờn gáy, rách, mất bìa, phục chế rất kỳ công”, Hợp nói.
Hợp kể, trong quá trình sưu tầm sách cũ mang đến cho anh nhiều cảm xúc, kỷ niệm vui buồn, nhưng kỷ niệm sâu sắc nhất là khi có được cuốn sách “Tuổi thơ dữ dội”. “Mình sưu tầm được cuốn sách “Tuổi thơ dữ dội” lưu lại bút tích của vợ cố nhà văn Phùng Quán, bà Vũ Bội Trâm. Đây là cuốn sách mà bà Trâm dành tặng cho một người cháu nhưng bị thất lạc. Nếu với mình đây là một cuốn sách ý nghĩa thì với người cháu lại là một vật báu gửi gắm tình cảm, kỷ niệm mà không đâu có được. Sau 7 năm tìm kiếm, người cháu được tặng sách đã liên hệ được với mình để xin lại cuốn sách”, Hợp nói.
Truyền lửa văn hóa đọc
Hiện kho sách của Lê Văn Hợp được xây dựng giống như một không gian sách cộng đồng, nơi mọi người có thể đến thoải mái tìm đọc những cuốn mình yêu thích. Ông chủ tiệm 8X cũng bán sách cho những người có nhu cầu để mưu sinh. Tuy vậy, những cuốn sách hiếm anh vẫn giữ lại để đảm bảo sự phong phú của kho sách.
Cứ cuối tuần Hoàng Văn Đại (sinh viên năm 4 ĐH Bách khoa Hà Nội) lại ra hiệu sách cũ Hà thành tìm đọc những cuốn sách tâm đắc. “Sách cũ không chỉ có giá rẻ hơn so với sách mới mà còn giúp những sinh viên như mình tiết kiệm hơn. Đọc sách cũ cũng có nhiều cái hay mà sách mới không có được. Rất thú vị khi tình cờ bắt gặp những lời đề tặng, những dòng cảm nhận sâu sắc… đó là thứ rất khác mà sách mới không có được”, Đại nói.
Hợp cho rằng mỗi cuốn sách cũ có số phận của riêng nó, có thể bị cho đi, có thể nằm chờ trong những nhà máy nghiền để tái chế nhưng cũng có thể đến tay những người cần để được nâng niu, trân trọng. Hiện Hợp đã dừng tất cả công việc để chuyên tâm cho việc sưu tầm sách cũ. Anh dùng toàn bộ thời gian để săn lùng những cuốn sách giá trị và sửa sang lại chúng, sắp xếp, phân loại theo ý muốn. “Sau này mình muốn phát triển page “Sách cũ Hà thành” và phát triển mô hình kho sách cả trong Sài Gòn. Mình muốn sưu tầm nhiều sách đa dạng hơn”, Hợp nói.
“Những người tìm đến kho sách cũ của mình có khoảng 70% là người trẻ. Mình rất vui vì dù internet phát triển, có cả những kho sách, tài liệu khổng lồ trên mạng nhưng nhiều bạn trẻ vẫn tìm đến hiệu sách cũ, trân trọng, nâng niu từng trang sách. Với nhiều bạn trẻ, sách là báu vật để dưới gối, họ đọc nhâm nhi trước khi ngủ”.
1. Nhà có tủ sách từ khi tôi còn bé xíu, đó là cái tủ đóng bằng gỗ tạp nhưng cũng có hai cánh cửa lắp kính và quét vecni màu cánh gián, trông khá sang trọng trong gian phòng tập thể chật hẹp. Trong tủ sách lớn nhỏ sắp xếp thứ tự theo từng ngăn, là sách do ba tôi mua từ đồng lương eo hẹp của ông. Sách văn học nhiều nhất, rồi sách dành cho thiếu nhi, sách lịch sử và cả sách nghiên cứu về sân khấu – nghề của ba tôi.
Thời trước 75 ở Hà Nội ba tôi thường mua sách ở hiệu sách nhân dân phố Huế hoặc thi thoảng dẫn tôi lên hiệu sách lớn phố Tràng Tiền. Tuy số lượng đầu sách ra hàng năm không nhiều nhưng mua sách không khó lắm. Ngoài ra có sách nhà xuất bản Cầu Vồng của Liên Xô bán ở hiệu sách ngoại văn, giá rẻ mà in rất đẹp, toàn truyện hay. Một cuốn sách hay được xuất bản là một sự kiện, không rầm rộ nhưng nhiều người quan tâm, tìm đọc và bàn tán, giới thiệu cho nhau. Ngày ấy mọi người cũng hay mượn sách của thư viện.
Sau 1975 đến những năm 1990, số lượng đầu sách được in khá nhiều nhưng chất lượng thì kém, cả nội dung và hình thức. Giấy đen, bìa xấu, chữ nhòe nhoẹt, được cái nhiều cuốn rất hay, nhất là từ thời “mở cửa” thì thị trường sách văn học sôi động hẳn lên. Giá tiền so với đồng lương công chức cũng không phải là rẻ, nhưng người yêu sách thì “chấp” hết.
Đến khi internet phát triển, tưởng rằng sách in sẽ phải “mờ dần” như cảnh cuối của những bộ phim kinh điển, ngờ đâu bây giờ sách lại quá nhiều! Nhiều thể loại nhiều chủ đề nội dung, nhiều nhà xuất bản nhiều công ty làm sách. Nhu cầu nào cũng có sách đáp ứng: dạy làm người dạy làm giàu dạy quản trị dạy ngoại ngữ, dạy con trẻ dạy chữa bệnh dạy nấu ăn… Nào sách kinh điển, sách nghiên cứu hàn lâm hay “nghiệp dư”, sách văn học các thể loại từ trong nước ra ngoài nước đa dạng đến mức khi ai đó hỏi một về tác giả nổi tiếng thì người “mọt sách” cũng không thể nhớ ra ngay. Sách cho các lứa tuổi từ mẫu giáo đến tuổi cần gắn nhãn 16+ hay 18+ như phim. Các tác phẩm bán chạy trên thế giới chỉ sau một thời gian rất ngắn đã được dịch và xuất bản trong nước. Sách mỗi ngày mỗi phong phú, in đẹp cà bìa và ruột, và “hạ giá” thường xuyên. Những ngày “hội sách” tổ chức trong Nam ngoài Bắc bao giờ cũng nườm nượp những người, doanh thu năm sau tăng hơn năm trước… Thế mà cứ kêu “văn hóa đọc xuống cấp”?
Mới hôm rồi có một cuộc trao giải thưởng về sách. Bạn bè lại được dịp bàn luận với nhau “thế nào là sách hay”? Chẳng ai có thể trả lời ngay mà đều dẫn ra một vài cuốn sách nào đó mình “thích” vì nội dung, vì cách viết của tác giả, vì vấn đề đặt ra… để chứng minh cái hay của sách. Sự cảm thụ một cuốn sách nói riêng hay văn chương nói chung với mỗi cá nhân luôn có tính riêng tư và chân thành, vì nó gắn liền với hoàn cảnh và kinh nghiệm sống khác nhau. Nhưng với một thế hệ dường như sự cảm thụ này thường ảnh hưởng những “kinh nghiệm” và “ám ảnh” tập thể trong một bối cảnh xã hội… Những người cùng thế hệ cùng trải nghiệm “thực tiễn nghề nghiệp” thì thường đồng thuận về một cuốn “sách hay” – như cùng quan niệm về một giá trị văn hóa – cho nên giải thưởng là sự công nhận và phản ánh tâm thức ấy. Bởi vậy cũng không lạ khi một giải thưởng về văn chương thường có nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí gay gắt.
2. Năm trước tôi sửa nhà vì bị thấm dột đã lâu, rồi chỗ này hư chỗ kia hỏng… Tưởng chỉ sửa chữa nhẹ, ai ngờ đụng vào đâu cũng thấy… có vấn đề. Vậy là phải đóng gói đồ đạc gọn gàng. Nhà không lớn, cứ tưởng mỗi ngày đều đã dọn dẹp thì chắc một hai ngày sách vở quần áo đồ đạc linh tinh sẽ vào hết những thùng giấy, vali túi xách… Vậy mà mấy ngày liền cả nhà cật lực cũng chỉ xong chỗ sách vở – tài sản nhiều nhất sau hơn 30 năm hai vợ chồng dạy học và nghiên cứu.
Sách có khắp nơi, cái giá sách lớn đóng lúc mới xây nhà đã đầy ắp, các con lớn dần, sách vở mỗi ngày nhiều lên vậy là phải mua thêm kệ.… Có Internet có Google đấy nhưng không thể mất thói quen mua sách và đọc sách. Mỗi cuốn sách cầm lên là thấy một trời kỷ niệm, một thời đã qua. Nhiều cuốn sách in từ những năm 1980, đụng vào phải nhẹ nhàng như cầm cổ vật, vẫn không nỡ bỏ đi chỉ vì trang lót có chữ ký từ thời con gái. Có cuốn sách dùng nhiều đến mức bìa long gáy rời, vì không được tái bản nên cứ dùng mãi… đến lúc thông tin trong đó cũ rồi thì xếp lên giá sách, lâu lâu nhìn thấy như gặp lại người bạn cũ. Có cuốn tiểu thuyết… hồi xưa bớt tiền chợ để mua vào cái thời khốn khó đồng lương giáo viên không đủ ăn được 2 tuần, vậy mà cứ nhìn thấy sách truyện là mắt sáng lên, không mua được thì thấy như mình đánh mất vật quý. Có cuốn sách tưởng bị mất bỗng tìm thấy nằm sâu trong góc tủ, vuốt ve những tờ giấy quăn góc mà muốn thì thầm xin lỗi vì đã để sách đau. Nhiều cuốn sách mới mua, được bạn tặng, được biếu… mà chưa có thời gian đọc, nhìn thấy lại áy náy, mấy lần đã “quyết tâm” thu xếp thời gian mà vẫn chưa đọc hết.
Lựa chọn mãi, xếp vào lại lấy ra rồi lại xếp vào… cuối cùng hầu như chẳng bỏ đi cuốn nào. Rồi tất cả sách cũng đã vào thùng, phân loại sơ sơ, đánh số ghi rõ từng thùng để sau này sắp xếp vào đúng vị trí cũ. Khi rảnh rỗi sắp xếp lại sách trong tủ trên kệ thực là một “thú vui tao nhã”. Vừa xếp vừa giở vài trang, đọc hú hoạ một câu một đoạn nào đấy như kiểu Bói Kiều. Có lần giở cuốn tiểu thuyết Thuyền trưởng và đại uý – niềm say mê hồi những năm là sinh viên – bắt gặp câu này “Em muốn quên hết những chuyện đã qua nhưng còn luyết tiếc quá khứ…” mà như thấy lại cả một đoạn đời dài phía sau…
Đi mua sách cũ hay gặp những cuốn sách có lời đề tặng của tác giả. Câu chữ thân thiết, trân trọng cho biết người được tặng là người yêu, bạn bè, anh em, đồng nghiệp, tác giả tặng độc gỉa… Có cuốn đã cũ nhưng cũng có cuốn còn mới nguyên. Chợt nhớ câu “mỗi người đàn bà như một cuốn sách…”. Ngậm ngùi, không hiếm người phụ nữ có số phận như những cuốn sách tặng nằm trong hiệu sách cũ…
Qua vài tháng nhà sửa xong rồi. Trên các kệ trong các tủ từng hàng sách cũ sách mới lại đứng cạnh nhau, như quá khứ luôn hiện diện trong mỗi ngày ta đang sống.
3. Có cuốn sách đọc đi đọc lại vì thích thú, vì sự đồng cảm, vì gợi lại những gì đã qua. Có cuốn sách đọc vì cần thiết, cho công việc, cho một ý tưởng nào đó, một suy nghĩ về một người, một sự việc nào đó.
Có cuốn sách dù biết là cần thiết nhưng đọc hoài không xong, bỏ dở hai, ba lần rồi lại bắt đầu… Chắc tại mình tiếp thu kém, chậm hiểu, hoặc có lẽ vì cuốn sách quá dở.
Có cuốn sách đọc vì tò mò cái tựa, tò mò về tác giả hay chỉ vì nghe nói về nó nhiều quá
Có cả những cuốn sách tình cờ rơi vào tay, đọc để giết thì giờ…
Có những cuốn sách được đọc như một thói quen do nhu cầu tự thân…Có cuốn sách đọc một lần thấy cũng… thường thôi. Rồi một hôm nào đó đọc lại bỗng Ngộ ra nhiều điều…
Có những cuốn sách khi đọc như thấy tác giả đang cùng mình trò chuyện, dù đồng cảm chia sẻ hay không bạn cũng thấy tác giả chân tình, khiêm tốn, nâng cao người đọc.
Có những cuốn sách chỉ đọc cũng thấy mệt… vì sự uốn éo điệu đàng hoặc ăn to nói lớn, hoặc toàn lý thuyết như trên mây, chẳng thấy chút gì của đời sống thực. Tác giả như cho mình quyền đứng cao hơn mọi người để phán xét, dạy dỗ…
Mỗi cuốn sách đều ít nhiều mang lại một điều gì đó, kiến thức, hiểu biết, kinh nghiệm, cảm xúc, niềm vui, buồn phiền và cả nỗi đau…
Và sau đó các cuốn sách hoặc ấn tượng, cảm xúc từ chúng, đều được gìn giữ cẩn thận như nhau, trên giá sách hay ở góc nhỏ nào đó trong ký ức.
Mỗi con người như một cuốn sách, sách phong phú như thế nào thì con người đa dạng thế ấy (hoặc ngược lại?). Mối quan hệ, sự gặp gỡ giữa những con người cũng giống như việc đọc sách;
Có người có những người bạn… như những cuốn sách mới, đẹp, hay nhưng chỉ để trên giá sách, làm sang hơn cho mình.
Có người vội vã sống, chỉ lướt qua những con người đã gặp như đọc qua một cuốn sách… rồi có khi thất vọng vì thấy cô đơn, vì thấy không thỏa mãn, nhưng muốn thỏa mãn điều gì thì có khi họ cũng không biết.
Có người sống chậm, đọc sách để tự mình luôn tìm hiểu mình trước, và tìm hiểu mọi người. Thường thì những người này luôn thấy những ưu điểm của người khác, những gì mà họ còn thiếu, chưa hoàn thiện. Do đó họ quý trọng các mối quan hệ trong cuộc sống.
Không hiểu sao tôi cứ nghĩ, nhìn cách đọc và cư xử với sách thế nào… có thể đoán biết sẽ cư xử với con người như thế.
Góc chợ sách cũ từ phía cửa nhà hát lớn thành phố AN DUYÊN
Cửa vào Vielle Bourse là những mái vòm mang kiến trúc Phục hưng AN DUYÊN
Trên những phiến đá điêu khắc tỉ mỉ là tên bộ của những bộ môn khoa học khác nhau AN DUYÊN
Tạp chí thời trang Vogue hay như Le petit journal được bày bán với nhiều số xuất bản khác nhau theo từng niên đại AN DUYÊN
Truyện tranh, tiểu thuyết, sách khoa học hay những cuốn sách cũ trong bìa đỏ vàng cổ điển đều có thể tìm được ở chợ sách này AN DUYÊN
Du khách có thể tìm các tấm poster cũ hay mới, lớn hay nhỏ khác nhau AN DUYÊN
Du khách có thể tìm các tấm poster cũ hay mới, lớn hay nhỏ khác nhau AN DUYÊN
Giữa khoảng sân luôn có bàn cờ vua đấu trí dành cho người dân bản địa hay du khách AN DUYÊN
Lille cũng là nơi đào tạo báo chí lâu đời tại Pháp và trên thế giới với trường ESJ de Lille (thành lập năm 1924) AN DUYÊN
