JOHN HOLLAND
John L.Holland (1919 – 2008) là tiến sỹ tâm lý học người Mỹ. Holland nổi tiếng nhất và biết đến rộng rãi nhất qua nghiên cứu lý thuyết lựa chọn nghề nghiệp. Lý thuyết đó chia con người ra 6 loại cá tính và thường được viết tắt là RIASEC và được gọi là Mã Holland (Holland codes).
6 loại tính cách và các kiểu môi trường làm việc theo học thuyết của Holland:
NHÓM KỸ THUẬT
Kiểu thực tế cụ thể – thao tác kỹ thuật (ký hiệu KT)
1/ Đặc điểm.
Những người ở nhóm kỹ thuật có sở thích và khả năng khám phá, sử dụng máy móc, làm những công việc sử dụng thao tác tay chân như các ngành nghề thuộc về cơ khí, ô tô, điện, tin học hoặc các ngành nghề đòi hỏi sự khéo léo của tay chân như thể thao, nấu nướng, chăm sóc cây xanh, thủ công mỹ nghệ…
Khả năng của những người thuộc nhóm này cần phải đáp ứng các yêu cầu sau:
– Thực tế – cụ thể
– Thể lực tốt – suy nghĩ thực tế
– Tư duy – trí nhớ tốt
– Say mê, nghiêm túc thực hiện các quy trình kỹ thuật.
– Sáng tạo, khéo tay, tỉ mỉ.
– Năng lực chú ý vững vàng.
– Thị lực tốt.
– Trí tưởng tượng không gian tốt.
– Phản ứng cảm giác / vận động nhanh, chính xác.
– Chịu đựng trạng thái căng thẳng.
– Kiên trì, nhạy cảm.
– Khí chất thần kinh ổn định.
2/ Môi trường làm việc tương ứng.
Các công việc liên quan đến điều khiển máy móc, đồ vật hoặc chăm sóc, bảo vệ vật nuôi, cây trồng; làm việc ngoài trời, đòi hỏi sự khéo léo chân tay khi sử dụng các công cụ, máy móc hoặc trong hoạt động thể thao.
Nghề phù hợp điển hình: chăm sóc cây – con; điều khiển, sử dụng, sửa chữa máy móc; nghề thủ công; huấn luyện viên thể hình, cảnh sát, cứu hỏa…
Chống chỉ định của những công việc trên:
– Dị ứng dầu mỡ, hóa chất.
– Lao, hen, hẹp van tim, viêm thận.
– Loạn thị, loạn sắc, mù màu.
– Run tay và mồ hôi quá nhiều.
– Tâm lý không ổn định.
3/ Các ngành nghề đào tạo.
Vận hành máy, chế tạo máy, cơ khí ứng dụng, tự động, bảo trì và sửa chữa ô tô, thiết bị điện, lắp đặt điện, bảo hành, sửa chữa điện, điện tử, tin học, xây dựng, trồng trọt, chăn nuôi, trồng rừng, nuôi trồng thủy sản, mộc dân dụng, mộc mỹ nghệ, thể thao, nấu ăn, làm vườn và chăm sóc cây xanh, may mặc, thêu nghệ thuật, đan, móc, điêu khắc, nhân viên kỹ thuật phòng lab, tài xế, lái tàu…
Điện, cơ khí, ô tô, công nghệ thông tin, kĩ thuật nấu ăn, kĩ thuật cảnh quan và môi trường, kĩ thuật chăm sóc cây cảnh, may dân dụng, may công nghiệp, kĩ thuật làm vườn, kĩ thuật nuôi trồng thủy sản…
Các công việc hoạt động thuộc nhóm kĩ thuật có từ công nhân bậc 2/7, 3/7, công nhân kĩ thuật trình độ trung cấp nghề, kĩ sư thực hành, chế tạo, sản xuất, kiểm tra, điều khiển hệ thống, gia công, chế biến cơ hóa điện – điện tử, ô tô, đầu bếp…
Hiện nay, tất cả các ngành nghề này đều có đào tạo tại các trung tâm Kĩ thuật tổng hợp hướng nghiệp, trung tâm dạy nghề của địa phương, các trường trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp, các trường cao đẳng nghề, đại học vùng và Trung ương.
NHÓM NGHỆ THUẬT
Kiểu người sáng tạo, tự do, văn học, nghệ thuật (ký hiệu NT)
1. Đặc điểm.
Những người ở nhóm nghệ thuật rất thích và có khả năng làm việc thiên về tính chất nghệ thuật như văn chương, vẽ, thiết kế mĩ thuật, đạo diễn, nghệ sĩ…
Đây là dạng nghề đang phát triển mạnh theo nhu cầu xã hội. Cùng trong nhóm này là các nhà văn, các biên kịch, nghệ sĩ, ca sĩ, nhạc sĩ, họa sĩ…
Khả năng của người thuộc nhóm này cần phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
Sáng tạo – Tự do:
– Sáng tạo, linh hoạt và thông minh.
– Kiên trì, nhạy cảm.
– Tinh thần phục vụ tự nguyện.
– Có tính tưởng tượng không gian và nhận biết tốt hình dạng vật thể.
– Có khả năng sống thích ứng.
– Diễn tả ngôn từ lịch sự, rõ ràng.
– Hiểu biết về lịch sử, văn hóa, chính trị.
2. Môi trường làm việc tương ứng.
Sáng tác trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, kiến trúc, hội họa, thủ công mĩ nghệ; biểu diễn văn hóa, nghệ thuật, dẫn chương trình.
Nghề phù hợp điển hình: viết văn, nghệ sĩ nhiếp ảnh, nghệ sĩ biểu diễn (nhạc, kịch, hát múa.), hoạ sĩ, nhạc sĩ, nhà điêu khắc hay nhà thiết kế mẫu, giảng viên văn học…
Chống chỉ định:
– Bệnh lao, truyền nhiễm.
– Dị tật, nói ngọng, điếc.
3. Các ngành nghề đào tạo.
Nhà văn, kiến trúc sư, họa sĩ, nhạc sĩ, ca sĩ, diễn viên (điện ảnh, kịch, chèo, cải lương, tuồng…) thợ thủ công mĩ nghệ (chạm khắc gỗ, thêu tranh, làm đồ gốm sứ, chạm bạc…), nhà báo, bình luận viên, dẫn chương trình, người mẫu, nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ, đạo diễn, chuyên viên trang điểm, thiết kế thời trang, kiến trúc sư…
Hiện nay,có tất cả các ngành nghề này đều có đào tạo tại các trung tâm kĩ thuật tổng hợp hướng nghiệp của địa phương, các trường trung cấp chuyên nghiệp, các trường đại học vùng và đại học trên toàn quốc.
NHÓM XÃ HỘI
Kiểu người linh hoạt, quảng giao – phục vụ xã hội (ký hiệu XH)
1. Đặc điểm.
Những người ở nhóm xã hội có sở thích và có khả năng làm việc, giao tiếp người với người, thích đi đây, đi đó. Cùng trong nhóm này là giáo viên, tư vấn viên, bác sĩ, luật sư…
Khả năng của những người thuộc nhóm này cần phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
Quảng giao – Linh hoạt:
– Có khả năng tổng kết, quy nạp, diễn dịch.
– Biết lắng nghe, lắng nghe tích cực, có phản hồi.
– Sáng tạo, linh hoạt, thông minh.
– Tuyệt đối tôn trọng ý kiến thân chủ.
– Năng lực chú ý vững vàng.
– Kiên trì, nhạy cảm.
– Lịch thiệp.
– Thần kinh vững mạnh, tự kiềm chế tốt.
– Tôn trọng mọi người.
– Sức khỏe tốt, bền bỉ.
– Có tính sáng tạo.
– Tinh thần phục vụ tự nguyện.
2. Môi trường làm việc tương ứng.
Làm các công việc trong môi trường mang tính xã hội cao, thường xuyên giao tiếp với người khác hoặc có nhiều cơ hội giúp đỡ, huấn luyện, chỉ dẫn người khác.
Nghề phù hợp điển hình: sư phạm, y khoa, dược khoa, luật sư, tâm lí – giáo dục, du lịch, xã hội học…
Chống chỉ định đối với những người mắc các bệnh sau:
– Lao.
– Thiếu máu.
– Tâm thần không ổn định.
– Bệnh truyền nhiễm.
3. Các ngành nghề đào tạo.
Giáo viên các cấp, tư vấn viên, bác sĩ, dược sĩ, y tá, dược tá, nhân viên các công ty du lịch, hướng dẫn viên du lịch, luật sư, huấn luyện viên, tư vấn hướng nghiệp, dịch vụ khách hàng, cán bộ xã hội, cán bộ Hội Phụ nữ, nhân viên khách sạn/ Resort…
Hiện nay tất cả các ngành nghề này đều có đào tạo tại các trung tâm kĩ thuật tổng hợp hướng nghiệp, trung tâm dạy nghề của địa phương, các trường trung cấp chuyên nghiệp và các trường đại học vùng và Trung ương.
NHÓM QUẢN LÝ
Kiểu người chủ động uy quyền – dựng nghiệp quản lý (ký hiệu QL)
1. Đặc điểm.
Những người ở nhóm quản lí có sở thích và khả năng làm việc thiên về ra lệnh cho người khác và lãnh đạo một nhóm người hay cả một tập thể lớn. Nghề thuộc nhóm này mang tính chất quản lí như công an, sĩ quan, quản trị kinh doanh, kĩ thuật công nghệ, quản lí chuyên nghiệp, điều hành hoạt động hệ thống có tầm cỡ ảnh hưởng rộng lớn với nhiều con người, nhiều vấn đề ở cấp kinh tế, vĩ mô.
Khả năng của những người thuộc nhóm này cần phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
– Chủ nghĩa – Uy quyền:
– Nhà quản trị theo quan niệm mới, tránh đặc quyền, độc quyền.
– Trí tuệ là một quyền lực.
– Tính cách cương nghị, biểu hiện từ vóc dáng đến tư thế đi đứng, ăn nói.
– Là người có kĩ năng sống: hài hòa, thích ứng, sáng suốt, tỉnh táo, có hệ thần kinh vững , bình tĩnh xét đoán tình hình, đối tượng, có trí nhớ tốt, tập trung sâu, bền vững.
Đòi hỏi phải có các kĩ năng:
– Kiến tạo tổ chức.
– Xây dựng giá trị mới cho tổ chức.
– Tạo ra động lực hoạt động.
– Không ngừng tự giáo dục và giáo dục thuộc cấp, xây dựng tổ chức học tập.
2. Môi trường làm việc tương ứng.
Môi trường làm việc mang tính chất quản lí, lãnh đạo, ra lệnh cho người khác và thực hiện các chức năng:
– Điều hành chung.
– Chủ trì sản xuất.
– Điều phối thông tin, chiến lược giao tiếp.
– Giám sát từng giai đoạn; trợ giáo.
– Tạo điều kiện hòa hợp và hội nhập.
Nghề phù hợp điển hình: nhà lãnh đạo, chủ doanh nghiệp, giám đốc điều hành, hiệu
trưởng, luật sư…
3. Các ngành nghề đào tạo.
Công an, sĩ quan quân đội, quản trị kinh doanh, kĩ thuật công nghệ, chủ doanh nghiệp, chuyên viên PR (pi-a), quản lí khách sạn, bếp trưởng khách sạn cao cấp, quản lí giáo dục các cấp…
Hiện nay tất cả các ngành nghề này đều có đào tạo tại các trung tâm kĩ thuật tổng hợp hướng nghiệp, trung tâm dạy nghề của địa phương, các trường trung cấp chuyên nghiệp, các trường đại học vùng và đại học trên toàn quốc.
NHÓM NGHIỆP VỤ
Kiểu người thận trọng, nề nếp – nghiệp vụ quy củ (ký hiệu NV)
1. Đặc điểm.
Những người ở nhóm nghiệp vụ có sở thích và có khả năng làm việc ở văn phòng, làm các công việc sổ sách như các ngành nghề về văn thư, hành chính, tài vụ, bưu điện, tiếp tân….
Nhóm nghề này đòi hỏi phải có hoạt động giao tiếp với nhiều người, với nhiều công việc, có nghiệp vụ, được huấn luyện từ trung cấp đến đại học trong doanh nghiệp, trong hoạt động phục vụ công cộng…
Khả năng của những người thuộc nhóm này cần phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
– Nền nếp – thận trọng
– Lĩnh hội diễn tả ngôn từ lịch sự, hấp dẫn, rõ ràng.
– Thận trọng nhưng nhanh nhẹn.
– Ứng xử kịp thời, siêng năng.
– Hiểu biết về lịch sử, chính trị, văn hoá, nghệ thuật…
– Hiểu rõ người đối thoại.
– Làm việc ngăn nắp, điều độ, không nhầm lẫn.
– Có trí nhớ tốt.
– Tự tin, biết điều tiết, kiềm chế.
– Có khả năng hoạt động độc lập.
– Giỏi ngoại ngữ và tâm lí ứng xử.
– Xử lí thông tin tốt.
2. Môi trường làm việc tương ứng.
Môi trường làm việc mang tính chất giao tiếp sự việc với nhiều người, nhiều công việc, đòi hỏi có tính nghiệp vụ như lưu trữ văn thư, kế toán, tài chính, tín dụng…
Nghề phù hợp điển hình: nhân viên ngân hàng, kế toán, thư kí văn phòng, biên tập viên…
Chống chỉ định:
– Bệnh lao, bệnh truyền nhiễm.
– Dị tật, nói ngọng, điếc.
3. Các ngành nghề đào tạo.
Thư kí, nhân viên lưu trữ, thư viện, nhân viên văn phòng, chuyên viên thuế, thủ quỹ, kế toán viên, tiếp tân, bưu điện, nhân viên ngân hàng…
Hiện nay tất cả các ngành nghề này đều có đào tạo tại trung tâm kĩ thuật tổng hợp hướng nghiệp, trung tâm dạy nghề của địa phương, các trường trung cấp chuyên nghiệp và các trường đại học vùng, Trung ương.
Lĩnh vực nghề nghiệp ứng với mỗi nhóm sở thích, sau đây xin giới thiệu phân nhóm tính cách năng lực, ngành nghề tương ứng phù hợp, mỗi người tự xác định bản thân để lựa chọn thành công cho tương lai.
R (Realistic): Thực tế
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Các nghề về kiến trúc, an toàn lao động, nghề mộc, xây dựng, thủy sản, kỹ thuật, máy tàu thủy, lái xe, huấn luyện viên, nông – lâm nghiệp.
I (Investigative): Có khả năng về quan sát, khám phá, phân tích đánh giá và giải quyết các vấn đề.
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Các ngành thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên; khoa học xã hội; Y – dược; khoa học công nghệ.
A (Artistic): Có khả năng về nghệ thuật.
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Các ngành về văn chương; báo chí; điện ảnh; sân khấu; mỹ thuật; ca nhạc; múa; kiến trúc; thời trang; hội họa, giáo viên dạy Sử/Anh văn, bảo tàng, bảo tồn, …
S (Social): Có khả năng về ngôn ngữ, giảng giải, thích làm những việc như giảng giải, cung cấp thông tin, sự chăm sóc, giúp đỡ, hoặc huấn luyện cho các người khác.
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Sư phạm; giảng viên, huấn luyện viên điền kinh; tư vấn – hướng nghiệp; công tác xã hội, sức khỏe cộng đồng, thuyền trưởng, thầy tu, thư viện, bác sĩ chuyên khoa, thẩm định giá, nghiên cứu quy hoạch đô thị, kinh tế gia đình, tuyển dụng nhân sự, cảnh sát, xã hội học, bà đỡ, chuyên gia về X – quang, chuyên gia dinh dưỡng …
E (Enterprise): Có khả năng về kinh doanh, mạnh bạo, dám nghĩ dám làm, có thể gây ảnh hưởng, thuyết phục người khác; có khả năng quản lý.
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Các ngành về quản trị kinh doanh, thương mại, marketing, kế toán – tài chính, luật sư, dịch vụ khách hàng, tiếp viên hàng không, thông dịch viên, pha chế rượu.
C (Conventional): Có khả năng về số học, thích thực hiện những công việc chí tiết, thích làm việc với dữ liệu, theo chỉ dẫn của người khác hoặc các công việc văn phòng.
Ngành nghề phù hợp với nhóm này gồm: Các ngành nghề về hành chính, quản trị văn phòng, kế toán, kiểm toán, thư ký, thống kê, thanh tra ngành, người giữ trẻ, điện thoại viên…
Chọn nghề hợp với tính cách của bạn.
– Bạn nhận biết được khi nào bạn làm công việc bạn yêu thích?
– Bạn cũng nhận biết được khi nào nhiệm vụ bạn đang làm không phù hợp với mình?
– Điều lừa dối đằng sau càm giác hài lòng hay không hài lòng với công việc chính là những sở thích làm việc cơ bản, đây là những điều mà chúng ta thích làm bất kể ngành nghề hay địa vị công việc.
– Bí quyết để tìm được sự thỏa mãn nghề nghiệp có thể là: Chỉ ra những sở thích nòng cốt và kết hợp công việc của bạn với chúng.
Ví dụ: Nếu bạn là một người khoa học, bạn có thể không hạnh phúc khi làm một công việc cần có những quyết định nhanh chóng, hoặc cần phải sử dụng “ruột gan” của bạn để hướng dẫn bạn. Cũng như vậy, những người nghệ sĩ sẽ phát điên đối với một nghề có nhiều luật lệ và thủ tục, hoặc yêu cầu nhiều quy trình.
– Trong một thế giới hoàn hảo, tất cả chúng ta sẽ chọn những nghề nghiệp phù hợp với sở thích căn bản của mình. Tuy nhiên đây không phải là một thế giới hoàn hảo, vì nhiều lí do, có thể chúng ta đang làm những công việc không phù hợp với khả năng và sở thích của mình. Lúc này, ta hiểu được công việc và tính cách hợp nhau có thể giúp chúng ta làm cho tình hình trở nên tốt đẹp hơn.
– Khả năng và tính cách là hai yếu tố chính tạo nên sự hài lòng trong công việc. Bạn muốn tìm những công việc phù hợp với khả năng và tính cách của mình, công việc này đáng làm hơn là những công việc không phù hợp. Ở đây chúng tôi sẽ nhìn vào sở thích làm việc của bạn – một phần quan trọng trong tính cách của bạn.
Hiểu lý thuyết: mật mã Holland
Vào những năm 1970 John Holland đã phát triển một lý thuyết nổi tiếng về trình bày sở thích dựa vào 6 loại tính cách sau:
1. Thực tế (Realistic) Đây là những người thích những hoạt động ngăn nắp hoặc thích làm việc với mục tiêu, công cụ và máy móc. Người thực tế:
• Nhận thức tài năng bản thân một cách máy móc, nhưng dường như không đối xử tốt với mọi người.
• Coi trọng những điều cụ thể và hữu hình như – tiền bạc, quyền lực và địa vị
• Tránh né những hoạt động xã hội cần sự tương tác với người khác
Những đặc điểm chung: Bướng bỉnh, không linh hoạt, kiên trì, thiên về vật chất, thực tế và xác thực.
2. Điều tra (Investigative) Người có tính điều tra thích những hoạt động liên quan đến việc điều tra sáng tạo về thế giới hoặc tự nhiên. Người điều tra:
• Nghĩ mình rất thông minh, nhưng thường hay thiếu kỹ năng lãnh đạo.
• Coi trọng những sự nỗ lực khoa học.
• Tránh những hoạt động có vẻ trần tục, thương mại hoặc mạnh dạn.
Những đặc điểm chung: Phân tích, tò mò, bi quan, trí tuệ, chính xác và kín đáo.
3. Nghệ sĩ (Artistic) Người nghệ sĩ thích những hoạt động không có cấu trúc và thích sử dụng nguyên vật liệu để tạo nên nghệ thuật. Người nghệ sĩ:
• Tự xem mình là những nghệ sĩ có tài năng
• Coi trọng thẩm mỹ
• Tránh những công việc hoặc việc làm mang tính tục lệ.
Những đặc điểm chung: Duy tâm, phức tạp, nội tâm, nhạy cảm, không thực tế và không theo khuôn phép.
4. Xã hội (Social) Người mang tính xã hội thích báo tin, chỉ bảo, phát triển, chữa lành và khai sáng người khác. Người có tính xã hội:
• Tự nhận thấy mình có ích, thông hiểu và có thể truyền kiến thức cho người khác.
• Coi trọng những hoạt động xã hội.
• Tránh những hoạt động yêu cầu công việc hoặc việc làm mang tính “thực tế”.
Những đặc điểm chung:
• Rộng rãi, kiên nhẫn, mạnh mẽ, lịch thiệp, có sức thuyết phục và sẵn sàng hợp tác.
5. Dám nghĩ dám làm (Enterprising) Những người này thích đạt được những mục tiêu thuộc về tổ chức hoặc giành được lợi ích kinh tế. Người dám nghĩ dám làm:
• Tự nhận thấy mình là những người lãnh đạo và hùng biện tuyệt vời, năng nổ, được nhiều người yêu thích, nhưng thiếu tính khoa học.
• Coi trọng những thành tựu chính trị và kinh tế
• Tránh những hoạt động yêu cầu công việc hoặc việc làm có tính “điều tra”.
Những đặc điểm chung: Hướng ngoại, thích phiêu lưu, lạc quan, tham vọng, thân thiện và thích phô trương.
6. Tập quán (Conventional) Người có tính tập quán thích thao tác với dữ liệu, lưu giữ hồ sơ, sắp xếp, sao chép tài liệu và tổ chức dữ liệu giấy tờ hoặc tính toán. Người có tính tập quán:
• Tự nhận thấy mình có khả năng biên chép và tính toán.
• Coi trọng thành tựu kinh doanh và kinh tế
• Tránh những hoạt động không có cấu trúc hoặc mang tính nghệ sĩ.
Những đặc điểm chung: Hiệu quả, thực tế, chu đáo, không linh hoạt, có tính phòng thủ và ngăn nắp.
Mô hình
Holland đã sắp xếp sáu loại tính cách này vào một lục giác (nhìn biểu đồ) dựa trên sở thích làm việc với những tác nhân kích thích khác nhau gồm: con người, dữ liệu, đồ vật và ý tưởng. Lý thuyết của Holland chỉ ra rằng con người với những kiểu tính cách khác nhau thích làm việc với những tác nhân kích thích khác nhau và khoảng cách giữa tính cách trong công việc cho thấy mức độ khác nhau trong sở thích của họ.
Ví dụ, người Nghệ sĩ thì ít giống người có tính Tập quán nhất và giống người Xã hội và Điều tra nhất.
Holland kết luận rằng chọn nghề phù hợp với tính cách thì khả năng hài lòng sẽ cao. Ví dụ, người Thực tế nên chọn công việc kỹ thuật và không nên chọn công tác xã hội. Nếu muốn, họ cũng có thể chọn công việc mang tính Tập quán hoặc Điều tra.
Trước hết, bạn nên sử dụng bài trắc nghiệm tính cách để tìm ra ba kiểu tính cách của mỗi người tương ứng với 3 mật mã Holland (ví dụ, ESA). Sau đó dùng mật mã này kết nối với những nghề nghiệp cụ thể.
Làm sao sử dụng mô hình nghề nghiệp mật mã Holland?
Mô hình này vừa giúp bạn chọn được nghề nghiệp phù hợp với sở thích, vừa giúp bạn định hướng công việc hiện tại để đạt được sự hài lòng. Để tìm kiếm nghề nghiệp lý tưởng theo phương pháp này, hãy hoàn thành bước trong các phần dưới đây. Để định hướng công việc của bạn, hãy sử dụng tiến trình đầy đủ của chúng tôi
Mật mã Holland khá đơn giản và dễ sử dụng.
Phần 1: Vạch ra tính cách công việc của bạn
Bước i: Đọc mô tả ngắn gọn ở trên và tìm ra cái thích hợp nhất. Nếu muốn được Đánh giá Mật mã Holland chính thức, bạn có thể gõ “Holland Code Assessment” vào Google.
Bài đánh giá có nêu được những gì bạn mong đợi? Nếu bạn chọn một kiểu tính cách phản ánh kiểu người bạn muốn trở thành mà không là kiểu người hiện tại, kết quả có thể sẽ không chính xác.
Gợi ý 1
Thử làm một vài bài trắc nghiệm trực tuyến – không quá đắt nhưng có thể chỉ ra cho bạn một vài nghề và ngành phù hợp mà lại đỡ mất thời gian công sức.
Bước ii: Để khám phá thêm về tính cách công việc, hãy tự hỏi, “chồng/vợ, gia đình và bạn bè sẽ phân loại bạn như thế nào?” Đưa bản mô tả các loại tính cách cho bạn bè, đồng nghiệp và nhờ họ phân loại bạn. Một lần nữa, hãy khai thác sự khác nhau giữa đánh giá của bạn và của họ.
Phần hai: Phân tích công việc về mặt sở thích
Bước iii: Nhìn xem nhiệm vụ và trách nhiệm chính của bạn có phù hợp với tính cách công việc hay không?
Bước iv: Xếp trách nhiệm phù hợp ở một cột và không phù hợp ở cột khác rồi đánh giá xem xem công việc hiện tại có phù hợp với sở thích của bạn không.
Bước v: Nếu việc nào không thực sự phù hợp với sở thích của bạn, hãy tìm ra tối thiểu một cách để gắn kết chúng lại. Ví dụ, nếu bạn là người “Tập quán” đang ở vị trí điều hành, vai trò của bạn đang tương đồng với sở thích của bạn.
Tuy nhiên, nếu bạn được yêu cầu tổ chức một bữa tiệc Giáng sinh, bạn sẽ cảm thấy lo lắng về việc trang trí, giải trí và tỉ tỉ thứ khác bởi đây là trách nhiệm Nghệ sĩ, trái ngược hoàn toàn với kiểu người Tập quán như bạn. Để giải quyết, bạn nên giao phó nhiệm vụ Nghệ sĩ cho người khác và chỉ duy trì nhiệm vụ Quản lý thôi.
Phần ba: Đặt mục tiêu để gắn kết sở thích và nhiệm vụ
Bước vi: Để thúc đẩy bản thân phải hoàn thành một việc gì đó, bạn nên thiết lập mục tiêuvà thời gian cụ thể cho việc đó. Vạch ra hai hoặc ba vấn đề quan trọng nhất và thiết lập mục tiêu thực tế để thay đổi chúng.
Gợi ý 2
Tuy là mô hình hữu ích để nhìn nhận vấn đề nhưng Mật mã Holland cũng không thể nào ghi lại tất cả trạng thái cư xử của mọi người. Do đó chỉ nên hiểu các kết luận một cách chung chung thôi.
Gợi ý 3
Cùng với việc phát triển nghề nghiệp, bạn cũng cần phải mở rộng kỹ năng cho những lĩnh vực mới. Cụ thể, khi bắt đầu đảm trách vai trò lãnh đạo mọi người, bạn cần phát triển khả năng “Xã hội” để làm việc với người khác. Tương tự, nếu bạn trở thành một CEO, bạn cần phải làm và làm tốt những công việc mang tính Tập quán nữa.
Điểm cốt lõi:
Thông qua mật mã nghề nghiệp Holland, bạn hoàn toàn có thể khám phá sở thích bản thân và tìm ra nghề nghiệp phù hợp với mình để tập trung làm điều mình thích. Điều đó sẽ giúp bạn phát triển nghề nghiệp theo đúng định hướng, giúp mang lại sự thỏa mãn dài lâu.
Nếu vẫn còn nghĩ ngợi cách để nghề nghiệp phù hợp với định hướng tương lai,, hãy xem qua Life Plan Workbook.
Cơ sở lý luận của Dr. John Holland
John L.Holland (1919 – 2008) là tiến sỹ tâm lý học người Mỹ. Holland nổi tiếng nhất và biết đến rộng rãi nhất qua nghiên cứu lý thuyết lựa chọn nghề nghiệp. Lý thuyết đó chia con người ra 6 loại cá tính và thường được viết tắt là RIASEC và được gọi là Mã Holland (Holland codes).
Bảng tóm tắt 6 nhóm tính cách / môi trường làm việc như sau:
| NHÓM | MÃ | TÍNH CÁCH /
KỸ NĂNG |
NGHỀ NGHIỆP | HOẠT ĐỘNG NGHỀ NGHIỆP | HOẠT ĐỘNG
GIẢI TRÍ |
| Kỹ thuật
(Realistic) |
R | Thực tế, đáng tin cậy, đơn giản, coi trọng truyền thống, kiên gan, thao tác vận động khéo léo | Thiên nhiên và Nông nghiệp
Cơ khí, xây dựng, kỹ thuật, công nghệ Thể thao, quân sự,dịch vụbảo vệ Nghề thủ công |
Vận hành máy móc, sử dụng công cụ, xây dựng, sửa chữa | Có hứng thú với máy móc, thiết bị, thao tác vận động, xây dựng, sửa chữa, cắm trại, lái xe, làm việc ngoài trời |
| Nghiên cứu
(Investigative) |
I | Độc lập, sâu sắc, ham hiểu biết. Khả năng định hướng, khả năng tự học, tự tổ chức nghiên cứu, khả năng phân tích, viết, toán học. | Nghiên cứu khoa học Toán học Vật lý, tự nhiên Y khoa |
Tiến hành nghiên cứu, thí nghiệm, khám phá, giải quyết các vấn đề trừu tượng. | Có hứng thú với khoa học, y học, toán học, nghiên cứu, đọc sách, làm ô chữ, câu đố, khai thác internet. |
| Nghệ thuật
(Artistic) |
A | Sáng tạo, độc lập, độc đáo, sức tưởng tượng phong phú, khả năng âm nhạc, biểu diễn nghệ thuật. | Viết và Truyền thông
Nghệ thuật biểu diễn Nghệ thuật hình ảnh và tạo hình Nghệ thuật ẩm thực |
Soạn nhạc, biểu diễn, sáng tác, nghệ thuật tạo hình | Thích tự thể hiện, thu thập các tác phẩm nghệ thuật, tham dự các buổi biểu diễn, tham quan bảo tàng, chơi các nhạc cụ, quan tâm đến truyền thông, văn hóa. |
| Xã hội
(Social) |
S | Thích hợp tác, rộng lượng, phục vụ người khác. Kỹ năng nói, nghe, giảng giải và các kỹ năng làm việc với người khác
|
Khoa học xã hội
Tư vấn và Giúp đỡ Nhân sự và Đào tạo Giảng dạy và Giáo dục Dịch vụ chăm sóc sức khỏe Tôn giáo và Tâm linh |
Giảng dạy, chỉ dẫn, đào tạo, chăm sóc, giúp đỡ, hỗ trợ | Thích làm việc với con người, tham gia các hoạt động tình nguyện, đọc các sách hoàn thiện bản thân. |
| Mạnh bạo
(Enterprising) |
E | Quyết đoán, tự tin, năng động, thích giao lưu, ưa mạo hiểm, cạnh tranh, địa vị, có khả năng gây ảnh hưởng, thuyết phục và chỉ đạo người khác. | Quản lý, kinh doanh Marketing và Bán hàng Chính trị và Diễn thuyết Luật |
Quản lý, bán hàng, thuyết phục | Có hứng thú với lĩnh vực kinh doanh, chính trị, lãnh đạo, doanh nhân |
| Tổ chức
(Conventional) |
C | Sống thực tế, có tổ chức, ngăn nắp, tỉ mỉ, chính xác, tin cậy, ổn định, hiệu quả. Có khả năng làm việc với các dữ liệu, số liệu | Quản trị văn phòng
Tài chính, kế toán, đầu tư Công chức nhà nước |
Thiết lập các thủ tục và hệ thống, tổ chức lưu giữ tài liệu, sử dụng các phần mềm ứng dụng. | Có hứng thú trong lĩnh vực tổ chức, quản lý dữ liệu, kế toán, đầu tư, hệ thống thông tin, tham gia các hoạt động tình nguyện |
Tóm tắt luận điểm của John Holland trong sáu câu sau:
1. Hầu hết mọi người thuộc một trong 6 nhóm tính cách: Kỹ thuật, Nghiên cứu, Nghệ thuật, Xã hội, Mạnh bạo và Tổ chức.
2. Mọi người thuộc cùng một nhóm có xu hướng “hội tụ” lại với nhau. Ví dụ: Người Nghệ thuật sẽ bị hấp dẫn, lôi cuốn và muốn kết bạn và làm việc cùng những người thuộc cùng nhóm Nghệ thuật.
3. Những người cùng nhóm sẽ làm việc cùng nhau và tạo dựng môi trường làm việc phù hợp với họ. Ví dụ: Những người Nghệ thuật làm việc cùng nhau sẽ tạo ra môi trường để có thể tự do sáng tạo, suy nghĩ và hành động gọi chung là “Môi trường Nghệ thuật”.
4. Cũng có 6 môi trường làm việc: Kỹ thuật, Nghiên cứu, Nghệ thuật, Xã hội, Mạnh bạo và Tổ chức.
5. Những người làm việc trong môi trường tương tự như tính cách của mình hầu hết sẽ thành công và hài lòng với công việc của mình.
6. Những hành động của bạn và cảm xúc tại nơi làm việc phụ thuộc vào môi trường làm việc. Nếu bạn làm việc cùng những người có cùng nhóm tính cách với bạn, bạn sẽ có thể làm được nhiều việc mà đồng nghiệp có thể làm, điều đó sẽ giúp bạn có một tâm lý thoải mái.
Vậy theo lý thuyết này, bạn nên chọn kiểu nghề nghiệp tương tự như nhóm tính cách của bạn. Điều này giúp bạn dễ đạt được thành công và hài lòng trong công việc.
Hầu hết mọi người trong thực tế thường là sự kết hợp của 2 nhóm tính cách, ví dụ: Nghiên cứu – Kỹ thuật, Nghệ thuật – Xã hội. Do đó, bạn có thể phải xem xét ở nhiều hơn một nhóm tính cách.
Nguồn tin:
http://www.vantayviet.edu.vn/Triet-ly-Ky-nang/Ly-thuyet-Holland-va-viec-chon-nghe/-/136/6
www.vvob.be/vietnam
