Category: Woman

Các bài viết, chia sẻ, thành công của Phụ Nữ.

Chơi thể thao để giảm stress, tại sao không?

Posted in Children, General Posts, Sharing, Sport-Foods, WomanTagged , , , , , , , , , , , , Leave a comment

Cuộc sống càng bận rộn, con người càng dễ bị stress và cũng dễ quên thể thao là “bài thuốc” hữu hiệu để bài trừ căng thẳng.

Chơi thể thao để giảm stress, tại sao không? - Ảnh 1.
Chọn môn thể thao không mang tính cạnh tranh. Ảnh: rotana.net

Luyện tập thể thao có thể giảm stress. Vậy, luyện tập làm sao để đạt được hiệu quả tốt nhất?

Stress đâu loại trừ ai 

Stress là trạng thái tâm lý tiêu cực mà mỗi chúng ta ai cũng phải trải qua. Nó có thể thay đổi từ trầm cảm (với các triệu chứng như buồn rầu, mất tập trung, vô vọng) tới lo sợ (với cảm giác sợ hãi, mệt mỏi về thể chất,có thể hoảng sợ). Do đó để cuộc sống vui tươi và hạnh phúc khỏe mạnh thì chúng ta phải chấm dứt strees. 

Bất kỳ tình huống nào ta phải giải quyết đều gây stress. Ai cũng có stress. Một số phải chịu đựng hậu quả của stress nặng nề hơn những người khác. 

Để nói về nguyên nhân của bệnh stress thì thật sự nó có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, nó sẽ phụ thuộc vào hoàn cảnh của mỗi người. Đó có thể phụ thuộc vào: Môi trường bên ngoài, những căng thẳng từ xã hội và gia đình, các vấn đề về thể chất, vấn đề tâm lý, tác động không tốt từ cơ thể bên trong hay chính những áp lực mà chính bản thân tự đặt ra… 

Cuộc sống càng bận rộn, con người càng dễ bị stress và cũng dễ quên thể thao là “bài thuốc” hữu hiệu để bài trừ căng thẳng. 

Người bệnh có thể tự thư giãn bằng cách nghe nhạc, nói chuyện nhiều hơn với bạn bè, không “đụng chạm” đến vấn đề khiến bạn không vui và khó chịu… 

Nếu vẫn không thấy tâm trạng ổn hơn. Bạn nên đi gặp chuyên gia, bác sĩ để được điều trị tâm lý. Đừng e ngại, vì hơn 1/3 dân số toàn cầu có vấn đề về bệnh tâm lý.

Thể thao phá bỏ sự căng thẳng 

Lợi ích của thể thao trong việc cải thiện thể chất thì đã được biết đến từ rất lâu tuy nhiên những lợi ích về mặt tâm lý thì có một số điểm như sau: 

– Khi chơi thể thao chúng ta sẽ được gặp gỡ và giao lưu với rất nhiều người, do đó tăng các mối giao tiếp ngoài xã hội, giúp kết nối mọi người với nhau, giúp cho cuộc sống của chúng ta lạc quan, vui tươi, và thêm yêu cuộc sống hơn. Mặt khác khi bạn chơi thể thao bạn sẽ rũ bỏ được tất cả các mối lo nghĩ hàng ngày. Khi chơi thể thao bạn sẽ được trải qua đủ các cung bậc cảm xúc từ thất bại đến chiến thắng tương ứng với từ buồn phiền tới vui vẻ và nó sẽ tập cho cơ thể chúng ta thích nghi với các cảm xúc đó và chúng ta sẽ kiểm soát cảm xúc tốt hơn. 

– Hoạt động thể thao giúp kích thích tế bào não sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh là endorphins và các opiate, nó làm cho chúng ta vui vẻ, yêu cuộc sống. 

– Hoạt động thể thao sẽ làm cho tim và phổi hoạt động nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ oxy tăng của cơ thể. Nó sẽ mang nhiều oxy tới các tế bào cơ và não hơn sẽ giúp cải thiện chức năng các tế bào này. 

Thể dục, thể thao giúp chúng ta cân bằng lại các mối quan hệ, tinh thần lẫn sức khỏe thể chất.

– Hoạt động thể thao giúp cải thiện sắc thái của bạn: Các bài tập thể thao làm tăng sự tự tin, có thể giúp cơ thể nghỉ ngơi các suy nghĩ và nó có thể làm giảm các triệu chứng kết hợp với trầm cảm nhẹ hoặc lo âu. Tập thể thao sẽ giúp cải thiện giấc ngủ của chúng ta, làm cho giấc ngủ đến nhanh và sâu hơn mà chúng ta đã biết mất ngủ là nguyên nhân của stress, trầm cảm và lo âu do đó tập thể thao sẽ giúp chúng ta giảm các vấn đề đó. 

Tóm lại thể thao rất có hiệu quả đối với sự phát triển thể chất của cơ thể và giúp cho chúng ta sống lạc quan, yêu bản thân chúng ta và yêu cuốc sống này nhiều hơn. 

Phải lưu ý gì?

Để đạt được những lợi ích trên từ việc tập thể thao, tránh những tác dụng phụ, người tập cần chú ý: 

– Cần được bác sĩ tư vấn để chọn được loại hình thể thao phù hợp với sức khỏe và thể trạng. 

– Ngưng suy nghĩ các vấn đề của cuộc sống khi ta chơi thể thao. 

– Làm nóng cơ thể, vận động các khớp trước khi “nhập cuộc”. Đừng nóng vội mà hãy từ từ nâng cao tần suất luyện tập để cơ thể không bị quá tải. 

– Chọn môn thể thao ưa thích. Nếu bạn không thích chạy bộ hoặc chơi tennis không nhất thiết phải chọn nó cho dù có rất nhiều người đang tập luyện môn này, bởi phải ép mình làm điều mình không thích sẽ tạo thêm áp lực và chính nó lại trở thành yếu tố gây stress. 

– Chọn môn thể thao không mang tính cạnh tranh, vì sự thắng – thua trong thi đấu có thể tạo thêm áp lực cho người chơi thay vì thư giãn. 

– Tính thường xuyên quan trọng hơn khối lượng. 30 phút luyện tập đều đặn mỗi ngày có tác dụng tốt hơn một lần tập mỗi tuần kéo dài 3 giờ. 

Chớ bỏ qua yếu tố dinh dưỡng 

Để phát huy tối đa lợi thế của thể thao đối với sức khoẻ, những người chơi thể thao cần phải chú ý tới chế độ dinh dưỡng dưới đây: 

Những người chơi thể thao thường xuyên cần có một chế độ ăn giàu chất ma giê. Chất này có rất nhiều trong các loại thực phẩm như rau xanh, ngũ cốc, hoa quả khô có dầu, sôcôla… và nước khoáng. 

Khi chơi thể thao bạn nên uống nước, bổ sung lại lượng nước của cơ thể đã bị mất đi khi chơi thể thao. 

Không nên ăn nhiều đường và các thực phẩm có đường. Hạn chế uống nhiều các loại nước ngọt có đường, các loại mứt… Hãy cung cấp đường cho cơ thể bạn bằng những thực phẩm thiên nhiên như hoa quả. Hạn chế uống nhiều cà phê mỗi ngày. 

Nếu không đủ dinh dưỡng cơ thể sẽ không đủ năng lượng đáp ứng nhu cầu tập luyện. Ngoài ra, người ta còn nhận thấy bản thân một số vi chất dinh dưỡng có tác dụng tích cực trong việc cải thiện các chỉ số tâm trạng và nâng cao thể lực rất có lợi trong việc giảm stress.

Nguồn: Bệnh viện Nhân dân 115 TP HCM / TTO

—-—

———

Lợi ích tâm lý của tập thể dục với trầm cảm là gì?

Tập thể dục giúp kích thích hệ sinh vật đường ruột đa dạng hơn

Luyện tập thể dục thường xuyên đã được khoa học chứng minh giúp kích hoạt cảm giác tích cực, giảm các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Ngoài ra, tập thể dục còn mang lại nhiều lợi ích khác như tăng cường sức mạnh cơ bắp, khả năng linh hoạt, tạo ngủ ngon giấc, …

1. Tập thể dục có lợi cho bệnh trầm cảm?

Khi tập thể dục, cơ thể sẽ giải phóng một hóa chất gọi là endorphin – hormone hạnh phúc. Những endorphin này tương tác với các thụ thể trong não giúp làm giảm cảm giác đau, tác dụng tương tự như thuốc giảm đauvà thuốc an thần. Ngoài ra, nó cũng giúp kích hoạt cảm giác tích cực trong cơ thể, tương tự như morphin. Đó là lý giải tại sao sau khi tập thể dục, cơ thể có cảm giác hưng phấn và tràn đầy năng lượng.

Endorphin được sản xuất tại não bộ, tủy sống và nhiều bộ phận khác trên cơ thể. Nó được giải phóng nhằm thực hiện vai trò như một chất dẫn truyền thần kinh. Các thụ thể tế bào thần kinh endorphin có khả năng liên kết với một số loại thuốc giảm đau. Tuy nhiên, không giống như morphin, việc kích hoạt các thụ thể này bởi endorphin không gây ra tình trạng nghiện hay phụ thuộc.

Tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh giúp làm:

  • Giảm căng thẳng
  • Tránh cảm xúc lo lắng và chán nản
  • Tăng lòng tự trọng
  • Cải thiện giấc ngủ

Tập thể dục cũng có những lợi ích sức khỏe bổ sung:

  • Củng cố hoạt động tim mạch
  • Tăng năng lượng
  • Giảm huyết áp
  • Cải thiện sức mạnh cơ bắp
  • Củng cố cấu trúc xương khớp
  • Giảm mỡ
  • Thân hình cân đối và cơ thể khỏe mạnh
Tập thể dục bình thường sau khi đặt dụng cụ tử cung tránh thai
Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích sức khỏe

2. Tập thể dục được ứng dụng trong điều trị trầm cảm?

Tập thể dục là một phương pháp điều trị trầm cảm nhưng chưa được tận dụng hiệu quả trong điều trị chứng trầm cảm nhẹ đến trung bình. Ngoài ra, tập thể dục còn giúp tăng tổng hợp vitamin D và cải thiện sức khỏe tinh thần.

3. Các bài tập thể dục tốt cho người trầm cảm

Một số loại hình tập thể dục có thể áp dụng với người trầm cảm, gồm có:

  • Đi xe đạp
  • Khiêu vũ
  • Làm vườn (cắt tỉa cành cây, cuốc đất, …)
  • Golf (đi bộ thay vì sử dụng xe đẩy)
  • Việc nhà (quét dọn, lau nhà, hút bụi, …)
  • Chạy bộ với tốc độ vừa phải
  • Thể dục nhịp điệu cơ bản
  • Chơi tennis
  • Bơi lội
  • Đi dạo
  • Yoga

Bệnh trầm cảm có thể cải thiện nhanh hơn nhờ hỗ trợ của xã hội. Do đó, người trầm cảm có thể lựa chọn tham gia các lớp tập thể dục hoặc tập với người thân, bạn bè.

4. Có cần tư vấn của bác sĩ trước khi quyết định tập thể dục?

Hầu hết tất cả mọi người đều có thể tự luyện tập thể dục mà không cần đến lời khuyên của bác sĩ, ngoại trừ các đối tượng là người ở độ tuổi từ 50 trở lên có thời gian dài không luyện tập thể thao, người mắc các bệnh lý như tiểu đường, tim mạch, …

Chữa trầm cảm bằng yoga: Những điều cần biết
Hầu hết tất cả mọi người đều có thể tự luyện tập thể dục mà không cần đến lời khuyên của bác sĩ

5. Làm sao để lựa chọn loại hình luyện tập thể dục phù hợp?

Trước khi bắt đầu một chương trình tập thể dục điều trị trầm cảm, bạn nên xem xét trả lời các câu hỏi:

  • Những hoạt động thể chất nào làm bạn cảm thấy hứng thú nhất?
  • Bạn thích hoạt động nhóm hay cá nhân?
  • Loại hình tập thể dục nào phù hợp với thời gian biểu của bạn?
  • Hiện tại, bạn đang mắc bệnh lý gì? Nó cản trở tham gia hoạt động thể chất nào?
  • Bạn có mục tiêu gì? (giảm cân, tăng cường cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt hoặc tăng cường tâm trạng)
  • Bạn nên luyện tập trong thời gian bao lâu để giảm trầm cảm?

Cố gắng tập thể dục ít nhất 20 – 30 phút, 3 lần/tuần, tập thể dục 4 hoặc 5 lần/tuần còn có tác dụng tốt hơn. Bạn nên bắt đầu luyện tập nhẹ nhàng, với 20 phút và tăng dần theo thời gian đến tối đa 30 phút.

6. Một số lời khuyên trước khi bắt đầu tập thể dục

  • Chọn hoạt động thể dục mà bạn thích để giúp quá trình luyện tập trở nên vui vẻ
  • Đặt thói quen tập thể dục vào lịch trình, bạn có thể cài đặt nhắc nhở nếu cần thiết
  • Bạn nên thay đổi đa dạng các bài tập để tránh nhàm chán bằng tham gia các phòng tập thể dục ở gần nơi mình sinh sống để tìm hiểu về các chương trình tập thể dục
  • Bạn nên cân nhắc tiêu tiền hợp lý cho các chương trình tập thể dục. Tránh mua các thiết bị đắt tiền và các gói tập của câu lạc bộ trừ khi bạn cam kết tham gia thường xuyên
  • Duy trì tập luyện để nó nhanh chóng trở thành một phần trong lối sống của bạn

7. Tập thể dục gây đau cần làm gì?

Cơ thể sẽ tăng cảm giác căng thẳng, tổn thương khớp và cơ bắp nếu tiếp tục tập luyện bỏ qua cơn đau. Nếu tình trạng đau kéo dài trên một giờ sau khi luyện tập, có thể là do bạn luyện tập quá sức. Nếu cơn đau kéo dài hoặc nghiêm trọng, có khả năng bạn đã bị thương, cần đi khám để kiểm tra và chữa trị.

Nếu luyện tập thể dục không phù hợp hoặc bạn không có nhiều thời gian thì có thể chuyển sang các phương pháp giúp tăng cường tâm trạng khác. Thiền và liệu pháp xoa bóp đã được chứng minh có tác dụng kích thích giải phóng endorphin, tăng cảm giác thư giãn giúp cải thiện tâm trạng.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.

Nguồn tham khảo: webmd.com/ Vinmec

Mẹo đơn giản để kiểm soát căng thẳng trong dịch COVID-19

Posted in Children, General Posts, Sharing, WomanTagged , , , , , , , , , Leave a comment

Giảm căng thẳng mùa dịch covid

Dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn đến cuộc sống mỗi người, nỗi lo về dịch bệnh, công việc, tài chính đi xuống… cùng với giãn cách xã hội khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng, bị cô lập…

Mẹo đơn giản để kiểm soát căng thẳng trong dịch COVID-19 - Ảnh 1.
Người dân tìm đến các bác sĩ tâm lý để điều trị các bệnh liên quan đến stress, lo lắng trong mùa dịch COVID-19 – Ảnh: H.N.

Bác sĩ Nguyễn An Pháp – đơn vị điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược cơ sở 3 – cho biết biểu hiện của căng thẳng như: cảm giác sợ hãi, tức giận, buồn bã, lo lắng hoặc thất vọng; thay đổi về cảm giác thèm ăn, mong muốn và sở thích; khó tập trung và đưa ra quyết định; khó ngủ hoặc gặp ác mộng…

Dưới đây là những cách bạn có thể giúp bản thân, những người khác và cộng đồng của bạn kiểm soát căng thẳng.

Tập thể dục đều đặn

Trong khi các phòng tập thể dục, tập gym đóng cửa và giãn cách xã hội được áp dụng, vẫn có thể tham gia các bài tập thể dục nhịp điệu tại nhà, có thể giúp giảm hormone căng thẳng của cơ thể và duy trì sức khỏe, thái độ tích cực và hoạt động như là thuốc giảm đau tự nhiên. 

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh

Nên ăn nhiều các thực phẩm có hàm lượng đạm dễ hấp thụ như: tôm, cua, cá… đặc biệt là đạm có nguồn gốc thực vật như đậu nành. Các loại thực phẩm này giàu chất kẽm, vitamin B, selen, acid béo, acid amino, trytophan.

Bổ sung các loại hoa quả, rau xanh, củ như: quả mâm xôi, khoai tây, chuối, quả bơ, cam, quýt, kiwi. Những loại quả này giàu vitamin C, vitamin B, kali, axit amino… giúp làm dịu hệ thần kinh.

Quan tâm, chăm sóc người thân, thăm hỏi bạn bè

Thường xuyên liên hệ với các thành viên gia đình, bạn bè và đồng nghiệp qua điện thoại, tin nhắn, FaceTime hoặc các nền tảng ứng dụng khác. Trong thời gian giãn cách xã hội, hãy dành thời gian chăm sóc nhiều hơn cho ông bà, cha mẹ và con cái. 

Ngủ và nghỉ ngơi

Tin tức cập nhật về tình hình COVID-19 thay đổi liên tục, có thể gây căng thẳng. Căng thẳng sẽ tăng lên khi bạn ngủ không đủ giấc. Ngủ đủ giấc theo khuyến cáo giúp bạn tập trung vào công việc và kiểm soát căng thẳng. Tránh các chất kích thích như rượu, caffeine và nicotine trước khi đi ngủ.

Tập thở 

Đây là một trong những cách giảm căng thẳng đơn giản nhất vì bạn chỉ cần tập trung vào hơi thở của mình. Ngồi hoặc nằm ở một nơi yên tĩnh, hít thở sâu bằng mũi và thở ra từ từ bằng miệng hoặc mũi nếu cảm thấy dễ chịu hơn. Hít thở sâu có thể giúp bạn bình tĩnh và thư giãn. 

Dành thời gian trong thiên nhiên 

Cố gắng dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên vì chỉ dành 20 phút để kết nối với thiên nhiên, có thể giúp giảm mức độ hormone căng thẳng. 

Ngoài ra, có thể sử dụng các loại thảo dược giúp giảm căng thẳng như: tía tô đất, trà xanh, hoa cúc trắng, lạc tiên, xông tinh dầu…

Cười

Cười tốt cho sức khỏe và giảm phản ứng căng thẳng, giúp thư giãn cơ bắp. Về lâu dài, tiếng cười còn có thể giúp cải thiện hệ thống miễn dịch và tâm trạng.

Nghe nhạc nhẹ

Nghe nhạc có thể có tác dụng thư giãn rất tốt cho cơ thể. Nhạc cụ nhịp độ chậm có thể tạo ra phản ứng thư giãn bằng cách giúp giảm huyết áp và nhịp tim cũng như các kích thích tố gây căng thẳng. 

Dành thời gian cho thú cưng

Tương tác với vật nuôi có thể giúp giải phóng oxytocin, một chất hóa học trong não giúp thúc đẩy tâm trạng tích cực.

Theo TTO

Giúp cho con không căng thẳng thời dịch COVID-19

Posted in Children, General Posts, WomanTagged , , , , , , , , , , , Leave a comment

Tính tới ngày 11-3, theo UNESCO, đã có hơn 363 triệu học sinh các cấp ở 32 nước tại 3 châu lục buộc phải nghỉ học vì dịch bệnh COVID-19 và con số này chắc chắn sẽ còn tăng trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp.

Giúp cho con không căng thẳng thời dịch COVID-19 - Ảnh 1.
Trẻ em ở nhà trong lúc đáng lẽ phải đi học luôn là tình huống thách thức với các bậc phụ huynh (ảnh minh họa) – Ảnh: REUTERS

Trong khi các trường hối hả triển khai công tác dạy và học qua mạng, các bậc phụ huynh cũng đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để vừa đảm bảo việc học tập tại nhà cho con vừa duy trì cuộc sống theo nếp bình thường nhất có thể. Tuy nhiên, thời gian nghỉ học quá lâu kéo theo rất nhiều hệ lụy.

Tất cả cùng căng thẳng

Những lời phàn nàn phổ biến nhất là chuyện trẻ dành quá nhiều thời gian lên mạng, không có ranh giới rõ ràng giữa việc học ở nhà và học ở lớp (mà bây giờ tất cả đều là bài tập về nhà). Một vấn đề đáng lo không kém nữa là tâm trạng đơn độc, buồn tẻ, thậm chí stress của trẻ khi không được gặp gỡ, nói chuyện trực tiếp với bạn.

“Nhiều trẻ cảm thấy tình trạng này thật khó chịu và chúng rất cô độc” – ông Stephen Dare, trưởng Học viện Hong Kong (một trường tư với 600 học sinh tuổi từ 3-18, đã phải đóng cửa từ tháng 2) – chia sẻ với trang tin Quartz. “Chúng nhớ những lúc được chơi với các nhóm bạn và có thể chia sẻ mọi điều với nhau” – ông nói thêm.

Các bậc phụ huynh dĩ nhiên cũng vô cùng căng thẳng. Người lo con mất thời gian học tập, rơi rớt kiến thức, người lo con không kịp chuẩn bị cho những kỳ thi quan trọng hoặc thậm chí những kỳ thi đó không thể diễn ra.

Các giáo viên thì phát đuối vì gần như ngay lập tức bị thử thách trước những yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi sang phương pháp dạy học trực tuyến. Không ít giáo viên phải chật vật chỉ dẫn kiến thức qua những phương tiện và giải pháp công nghệ mà chính bản thân họ còn gặp nhiều khó khăn để sử dụng.

Giúp cho con không căng thẳng thời dịch COVID-19 - Ảnh 2.
Đồ họa: VIỆT THÁI

Để con hiểu chúng không cô đơn

Sự kết nối xã hội là điều rất quan trọng với sự tồn tại của con người, và khi phải nghỉ học thì điều quan trọng này đã bị cắt đứt. Cha mẹ cần suy nghĩ sáng tạo trong việc giúp trẻ tìm ra thời gian cũng như không gian để kết nối với mọi người.

Chẳng hạn, Học viện Hong Kong đã tổ chức ngày tập thể thao trực tuyến cho các học viên, một mặt giúp các em có sự vận động thể chất, mặt khác vẫn duy trì cảm giác kết nối cộng đồng. Cha mẹ cũng có thể tạo điều kiện cho con trải nghiệm niềm vui nấu nướng và chia sẻ các công thức nấu ăn chúng biết với bạn bè.

Bà Ellen Mahoney – CEO tổ chức Sea Change Mentoring chuyên hỗ trợ các trường quốc tế những sáng kiến giáo dục – gợi ý những trang web hướng dẫn luyện tập thể chất trực tuyến như YogaGlo, Nerd Fitness, các video trên kênh YouTube của Yoga with Adriene hay hướng dẫn của chương trình Scientific 7-minute Workout.

Có thể nhiều em không hề biết vào lúc này đang có ít nhất hơn 363 triệu người đi học khác (trong đó hơn 300 triệu học sinh từ mầm non tới cấp III) cũng đang phải ở nhà “chán chết” như mình. Hãy nói với chúng đang có ít nhất 16 nước trên thế giới đóng cửa trường học toàn quốc để chúng không thấy chỉ có mình đang bị đơn độc, khổ sở.

Cũng theo bà Mahoney, cha mẹ cũng nên trò chuyện để con hiểu có những phản ứng cảm xúc bình thường trước một khủng hoảng như sợ hãi, hoang mang, tức giận, tội lỗi, xấu hổ, nhục nhã, đau khổ và thương xót. Trẻ có thể sẽ trải qua những cảm xúc này ở những lần khác và điều đó là bình thường.

Phụ huynh cũng cần nói với con rằng còn có những người khác lúc này, trong đó có các thầy cô giáo và chính bản thân cha mẹ, cũng có thể đang trải qua một số cảm giác này. Bà Mahoney cho rằng đây có thể là thời điểm tốt để cha mẹ dạy trẻ cách tự hiểu bản thân và có lòng trắc ẩn, cảm thông với người khác, một bài học hi vọng sẽ còn ở lại mãi với trẻ ngay cả khi dịch bệnh COVID-19 này rốt cuộc cũng sẽ qua đi.

Thiết lập nề nếp mới ở nhà

Nhằm hỗ trợ giáo viên tại các trường học trên thế giới và các phụ huynh, bà Ellen Mahoney nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập các nề nếp, thói quen. Giống như việc những đứa trẻ có một giờ đi ngủ nhất định sẽ ngủ nhiều và ngon hơn, từ đó sẽ khỏe mạnh hơn; khi trường học đóng cửa, việc thiết lập những nề nếp mới ở nhà càng trở nên quan trọng.

Theo đó, cha mẹ cần thiết lập cho con những kế hoạch cần làm trong nhà. Từ những chuyện đơn giản như mặc quần áo ngay ngắn như những ngày đi học (dĩ nhiên không cần phải mặc đồng phục) thay vì mặc đồ bộ, đồ ở nhà, cho tới các nề nếp sinh hoạt, học tập và vui chơi khác.

Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên giải thích để các con hiểu, nếu chúng phải học online quá lâu, chúng cần có lúc nghỉ để đi lại, ngắt kết nối và nói chuyện với bạn.

D.KIM THOA / TuoiTre

—-—-

Tham khảo bài đánh giá ảnh hưởng của đại dịch covid-19 tới trẻ em và gia đình:

Ảnh hưởng đại dịch covid19 tới trẻ em .pdfDownload

Nguồn: https://www.unicef.org/vietnam/vi

Cuộc săn tìm thứ đồ chơi tốt nhất cho con

Posted in Children, General Posts, WomanTagged , , , , Leave a comment

Chúng ta tốn quá nhiều tiền trong khi thứ đồ chơi ấy sẵn có trong mọi gia đình.

Chẳng phải đến hôm nay, cách đây cả chục năm rồi, lời từ chối mà các bà mẹ hay nói mỗi khi có ai muốn mua tặng con mình đồ chơi là: “Thôi, nhà nhiều lắm mà nó có chơi đâu!”. 

Tiếp ngay là lời than gặp-khắp-nơi-mà-không-bao-giờ-cũ, rằng trẻ con bây giờ sao mà dành nhiều thời gian cho màn hình thế, “không như chúng mình” chơi các đồ chơi truyền thống, trò chơi truyền thống. Rồi người lớn hỏi nhau: “Trẻ con thời này không muốn chơi nữa à?”.

TÌM ĐỒ CHƠI LÀ TÌM BẠN CHO CON

Trong một bài viết trên trang Good Rebels, chuyên gia Teresa Oca nói: thực tế thì thời nào trẻ con cũng vẫn ham chơi y như thế, chỉ là cách chơi đã thay đổi.

Theo Oca, nguyên nhân dẫn đến cách chơi thay đổi cật lực chính là các thiết bị số cầm tay và các nội dung trên Internet. Chính người lớn cũng thay đổi cách giải trí của mình và góp phần khiến trẻ con chán đồ chơi. Người lớn vì bản thân cũng mải cầm máy nên không có thì giờ cho con nữa, tự tước mất một người bạn thân nhất của con, rồi lại sốt ruột, không biết con nó có đang xem những thứ “bổ ích” như mình đang xem không, nên tìm kiếm các nội dung nghe nhìn và đồ chơi để góp thêm giá trị cho trẻ con – những thứ được cho là “dạy trẻ con về tầm quan trọng của làm việc nhóm, về đạo đức và trí thức”.

Công nghệ luôn sẵn sàng đáp ứng lyêu cầu này. Đã có lúc, để bù đắp cho đứa trẻ lủi thủi trong nhà một mình, các đồ chơi mang tính “tương tác” nở rộ. Các búp bê “tương tác” ra đời: cù vào bụng thì cười khúc khích, đưa muỗng bột vào miệng thì phát ra âm thanh nhóp nhép.

Các bé gái vui vì có búp bê Amy biết trả lời những câu hỏi đơn giản, nịnh tai (Em bé hỏi, “Amy, tớ có xinh không?”. Amy đáp: “Ấy đẹp từ trong ra ngoài”), hay kiểu vừa lòng nhà tài trợ là bố mẹ (Em bé hỏi: “Amy, cậu có thích đi học không?”. Amy đáp, giọng kiên định: “Mình thích đi học. Học rất vui”).

Nhưng bố mẹ vẫn không thỏa mãn với những điều đơn giản, muốn đồ chơi phải là người bạn thông thái thực sự của con thay cho mình; họ tha thiết có đồ chơi thông minh hơn nữa. Các hãng đồ chơi biết cách đáp ứng ngay.

Điển hình là Cayla, cô búp bê được yêu thích nhất hồi năm 2015, có thể trả lời bất kỳ câu hỏi nào của trẻ (và bố mẹ) chỉ sau một giây chần chừ để tra cứu từ Internet “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý”. Cayla đã “biết tuốt” lại còn biết im lặng lắng nghe, trở thành bạn thân của trẻ con. 

Đứa bé thủ thỉ với Cayla về mình, về bố mẹ. Bạn tốt là người nhớ hết những chi tiết mình đã tâm sự cùng. Cayla có hẳn một kho dữ liệu ghi nhớ những chi tiết xung quanh em bé: tên bố mẹ, tên em bé, tên con mèo, tên bộ phim em thích, món ăn em yêu.

Bố mẹ bé có thể bí mật nghe được những gì bé nói với Cayla. Vấn đề là người khác cũng có thể nghe được như bố mẹ: Cayla có thể bị đột nhập, kẻ gian có thể thông qua Cayla mà nói chuyện với em bé. Cayla lại có ghi âm, nên nếu người lớn đứng nói chuyện gần Cayla thì nội dung ấy Cayla cũng ghi luôn. 

Cayla bị coi như gián điệp – hoặc bị lợi dụng làm gián điệp. Cayla bị thu hồi. Đức cấm các gia đình trữ Cayla, Na Uy chỉ trích khi Cayla dùng những thông tin thu thập từ em bé để chia sẻ với bên thứ ba, dùng vào mục đích quảng cáo, dưới dạng tên một vài sản phẩm hay dịch vụ nào đó mà Cayla nhắc tới trong những những lời “trao đổi” với em bé.

Theo tác giả Teresa Oca, tiềm năng sử dụng của nguồn dữ liệu thu thập được kiểu này là bao la, vừa khiến cho các món đồ chơi tương tác thêm phần thông minh, vừa giúp nhà sản xuất kiếm ra tiền. Ở Tây Ban Nha, trung tâm công nghệ về các sản phẩm và công nghệ cho trẻ em (AIJU) đã tạo ra kho “Cloud4Toys” thu thập mọi dữ liệu của những đồ chơi loại này, đưa hết lên “đám mây”, các công ty nào muốn nhận thông tin này để “cải thiện các sản phẩm trong tương lai” của họ thì cứ truy cập đám mây. 

Và như thế, đồ chơi càng thông minh, càng tối tân về công nghệ thì vấn đề bảo vệ và quyền riêng tư của mỗi gia đình càng phải được xem xét kỹ càng.

 “Trong thời gian làm đồ chơi cho trẻ, hãy phấn đấu hết sức để bản thân thành một món đồ chơi thông minh và đáng tin cậy của con.

NÊN HỌC HAY NÊN CHƠI

Theo Oca, chìa khóa của cuộc cách mạng “đồ chơi thông minh” là quan niệm “đồ chơi thông minh sẽ khiến cho trẻ con thông minh (hơn)”. Chúng có chung mục đích là kích thích trẻ phát triển những kỹ năng sẽ phục vụ trẻ trong tương lai.

Và “thông minh” là từ khiến bố mẹ chịu bỏ tiền ra. Xe đua thông minh, búp bê thông minh, đến vịt cao su để thả trong chậu tắm cũng có phiên bản thông minh.

Để làm cho phụ huynh đỡ lo ngại rằng đồ chơi thông minh quá thì “già” so với con mình, các nhà sản xuất đồ chơi giáo dục thuyết phục rằng chơi không phải chỉ để vui; khi làm đồ chơi họ đã tính đến việc phát triển tâm thần và vận động của đứa bé, tức đứa bé “lớn lên cùng đồ chơi”. Họ tính cả việc bàn tay trẻ ở tuổi nào thì nắm được thế nào để tạo ra những khối xây lắp vừa tay; màu sắc, âm thanh nào sẽ thu hút trẻ…

Nhưng rồi chính các nhà sản xuất đồ chơi cũng bị hụt hơi trước hiện tượng trẻ “già đi” quá nhanh, một kiểu “chín ép” do tiếp xúc nhiều với truyền thông, Internet và sẵn có các thiết bị cầm tay. Thị trường đồ chơi và thông tin về đồ chơi ngập ngụa, trẻ có quá nhiều lựa chọn đến mức không còn khao khát, hoặc ngược lại luôn luôn khao khát, “đứng núi này trông núi nọ” khiến thời gian chơi với một đồ chơi cụ thể không kéo dài được bao nhiêu.

Và bất chấp đồ chơi có thông minh thế nào, trẻ con vẫn cắm đầu vào màn hình, xem những thứ mà bố mẹ cho là “ngu ngốc”. Búp bê nào có uyên bác nhất mắt cũng mở trừng trừng và kiến thức là thứ mà trẻ con thấy chỉ nên thỉnh thoảng nhấm nháp. Bố mẹ đành chuyển hướng thỏa hiệp, cho con xem các chương trình trên Internet và phải là những chương trình “có tính giáo dục cao” thì mới an tâm.

Trong một bài viết trên tờ The Guardian, các chuyên gia giáo dục thở dài, bảo rằng “giá như các phụ huynh bớt tập trung nhồi nhét cho thực đơn kỹ thuật số của con mình đầy chất giáo dục”, vì thật ra, “với trẻ con, chơi là học nghiêm túc, đó mới là thế giới thật sự của tuổi thơ”.

Trẻ con cần vui, cần chơi. “Chơi là chính, học là phụ” nên game hay đồ chơi đối với nhiều phụ huynh cũng thế thôi, cứ để trẻ con chơi game thoải mái, vì theo họ, trẻ con cứ chơi cho vui đã rồi thể nào cũng học được cái gì đó: chơi các game đánh trận thì trẻ con học được cách tính toán chiến lược và tình huynh đệ; chơi các game có tích cóp của cải, xây dựng làng mạc thì giúp trẻ học về quan hệ xã hội và tạo dựng gia đình. Có thua một trận game thì trẻ cũng học được một số bài học về thất bại hay… kỹ năng bấm máy!

Trong khi đó, một số người phân biệt rất rõ đồ chơi với game. Có chuyên gia cho rằng “chơi game là tuân theo một bộ quy tắc đề ra những thứ cụ thể cần phải đạt cho được: mục tiêu, thành tựu, điểm, kỹ năng, món hàng… Chơi đồ chơi là chơi với một loạt những thứ “mờ mịt” hơn nhiều của nội tâm: thông qua việc chơi đồ chơi mà trải nghiệm làm cách nào để khiến mình vui buồn. Mục đích của chơi đồ chơi không phải là để thỏa mãn thứ gì đó bên ngoài, mà để chơi thôi theo nghĩa căn bản nhất của từ “chơi”, nghĩa là tự tìm vui…”.

Những người có phân biệt rạch ròi như thế sẽ đề cao óc tưởng tượng và sống độc lập ở trẻ em. Họ lo ngại rằng thế giới game và đồ chơi của trẻ con ngày nay không khuyến khích trẻ con tưởng tượng nữa. Trẻ sẽ phụ thuộc vào máy móc. Nếu máy mất điện, hỏng pin, không kết nối được mạng thì với những đứa trẻ ấy, mọi thứ sụp đổ.

Dorothy Singer – một nhà tâm lý học ở Đại học Yale – cho rằng nếu một đứa bé chơi với một con thú nhồi bông, bé sẽ dùng trí tưởng tượng mà đặt tên cho nó, nói chuyện với nó, nói thay cho nó. Còn nếu con thú đó đã có sẵn tên, sẵn giọng nói, sẵn cả kiến thức thì đứa trẻ chẳng còn gì để mà thi thố tài tưởng tượng và sáng tạo. “Món đồ chơi ấy lấy mất sự đóng góp của đứa trẻ” – Singer nói. Tóm lại là “mất vui”.

QUAY VỀ VỚI GỐC RỄ: NGƯỜI VỚI NGƯỜI

Trẻ con ngày càng lớn nhanh, đồ chơi năm nay là mới, năm sau đã là cổ lỗ. Trong khi đó với trẻ, không đồ chơi nào thú vị và luôn mới mẻ bằng… người thật; kể cả trẻ lớn có chơi game thì cùng bạn ngồi chơi vẫn vui hơn là chơi một mình. Với trẻ nhỏ, chỉ cần có một người bằng xương bằng thịt ở cạnh, chịu nói chuyện cùng, đóng kịch cùng là cái gì cũng có thể biến thành đồ chơi.

Nếu các hãng đồ chơi đã phấn đấu làm cho đồ chơi được giống người, thì người thật phải là món đồ chơi tốt nhất. Thông qua chơi với người thật, trẻ con học cách giao tiếp, thuyết phục và nhân nhượng; đóng giả nhiều vai trò để thỏa trí tò mò và tưởng tượng.

Ngay cả những trò chơi vận động không cần nói nhiều cũng là một lớp học “ngầm” dạy trẻ quan sát, ước lượng và gia giảm trong đối xử. Thông qua chơi với trẻ con, bố mẹ sẽ biết con mình muốn gì, con mình là đứa trẻ thế nào, cần làm gì cho con. Tuổi thơ của trẻ trôi qua vùn vụt, nên nếu đã có con thì bố mẹ phải xác định luôn từ đầu là không được tiếc thời gian bỏ ra chơi với con, làm bạn với con tới tận lúc chúng trưởng thành, không cần mình nữa.

“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”, trong thời gian làm đồ chơi cho trẻ, hãy phấn đấu hết sức để bản thân thành một món đồ chơi thông minh và đáng tin cậy của con; rồi cho dù làm mà không mong đợi, ta cũng sẽ có ngày thu quả ngọt.

Phạm Phong / TTCT

[Khoa Học] Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm

Posted in General Posts, Genetics, Natural-Animals-Human, Science-CyberSec, WomanTagged , , , , , , Leave a comment

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không?

Người ta nói rằng mái tóc của Marie Antoinette, hoàng hậu của vua Pháp Louis XVI, hoàn toàn chuyển sang màu trắng vào đêm trước khi bà bị chém, khi bà 38 tuổi. Vậy hiện tượng này có thực sự tồn tại hay không?

Câu chuyện trên có thể chỉ là hư cấu, thế nhưng hiện tượng tóc bị bạc đi chỉ sau một đêm hoặc trong một thời gian rất ngắn là hoàn toàn có thật và nó được gọi là Hội chứng Marie Antoinette. 

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 1.

Hội chứng Marie Antoinette là hiện tượng mà tóc của một người đột nhiên chuyển sang màu trắng (mất sắc tố). Tên của tình trạng này xuất phát từ câu chuyện dân gian về nữ hoàng Pháp Marie Antoinette, người có mái tóc được cho là đột ngột trở nên bạc trắng trước khi bị hành hình vào ngày16/10/1793.

Mọi người thường cho rằng hội chứng này được hình thành là do áp lực – có lẽ điều này được thể hiện rõ nhất qua các bức ảnh chụp nguyên thủ quốc gia trước và sau khi nhậm chức.

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 2.
So sánh tổng thống Obama trước và sau khi nhậm chức, nghỉ hưu.

Tuy nhiên, do cơ chế cụ thể của việc tóc bạc vẫn chưa được làm rõ nên chưa rõ 3 yếu tố lão hóa, yếu tố di truyền và căng thẳng sẽ ảnh hưởng đến việc tóc bạc ở mức độ nào.

Gần đây, các nhà nghiên cứu từ Đại học Harvard đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Nature xác định cơ chế khiến lông chuột bạc sớm khi bị căng thẳng.

Da đầu của con người trung bình có 100.000 nang tóc và con người cũng có nhiều màu tóc khác nhau. Màu tóc được xác định bởi các tế bào hắc tố, sản sinh ra melanin hấp thụ ánh sáng theo nhiều cách kết hợp khác nhau. Tế bào hắc tố có nguồn gốc từ tế bào gốc tạo hắc tố (MeSC), nằm ở phần nhô ra của nang lông.

Chu kỳ phát triển của tóc được chia thành ba giai đoạn, đó là giai đoạn tăng trưởng anagen, giai đoạn nghỉ ngơi catagen và giai đoạn chuyển hóa dài (rụng) telogen.

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 3.
Chu kỳ phát triển của tóc: giai đoạn tăng trưởng, giai đoạn nghỉ ngơi và giai đoạn rụng (từ trái sang phải).

Tế bào hắc tố được tạo ra trong giai đoạn tăng trưởng. Khi con người già đi, các tế bào gốc melanin sẽ dần cạn kiệt, và sắc tố được tạo ra sẽ có màu “muối tiêu”, sau đó chuyển sang màu xám, và cuối cùng là màu trắng – sắc tố bị mất hoàn toàn trong tất cả các nang lông.

Lúc đầu, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng căng thẳng sẽ gây ra một cuộc tấn công miễn dịch vào các tế bào gốc melanin. Nhưng sau đó điều này đã được chứng minh là một giả thuyết sai lầm, vì chuột thiếu tế bào miễn dịch những vẫn bị biến đổi và xuất hiện các đốm trắng.

Căng thẳng sẽ làm tăng tiết hormone cortisol nên các nhà nghiên cứu bắt đầu nghi ngờ rằng hormone cortisol là nguyên nhân khiến tóc bị thay đổi màu. Tuy nhiên, khi người ta loại bỏ các tuyến sản xuất cortisol ở chuột, lông của chuột sẽ vẫn chuyển sang màu trắng.

Cuối cùng, các nhà khoa học tập trung vào hệ thần kinh giao cảm – hệ thống trong cơ thể được sử dụng để kiểm soát phản ứng căng thẳng trong các tình huống nguy hiểm.

Thông qua các nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện rằng tế bào gốc tạo hắc tố nằm trong phần phồng của nang lông, được bao bọc bởi các tế bào thần kinh của hệ thần kinh giao cảm và giải phóng một phân tử dẫn truyền thần kinh được gọi là norepinephrine.

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 4.
Hoạt động của tế bào gốc melanin trong điều kiện bình thường và căng thẳng.

Như hình a có thể thấy, trong điều kiện bình thường, tế bào gốc melanin (MeSC) di chuyển từ chỗ phình ra (theo hướng mũi tên đỏ) và biệt hóa thành tế bào hắc tố trong quá trình phân tích. Từ đó, tế bào hắc tố tổng hợp sắc tố để làm cho tóc tái sinh có màu sẫm.

Trong giai đoạn thoái hóa và nghỉ ngơi, các tế bào gốc này bắt đầu chết. Tuy nhiên, trong giai đoạn tăng trưởng tiếp theo, vẫn sẽ có một lượng lớn MeSC mới được dùng để thay thế các tế bào gốc đã chết.

Trong hình b, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng áp lực bên ngoài kích thích và kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm tăng cường giải phóng adrenaline trong các nang tóc. Sau đó, norepinephrine sẽ khiến MeSC biến đổi hoàn toàn thành tế bào hắc tố, và không có tế bào gốc nào còn sống sót qua giai đoạn tăng trưởng trong chu kỳ tiếp theo.

Vì không có tế bào hắc tố mới nào được sản sinh nên tóc sẽ tự nhiên có màu trắng xám.

Các nhà nghiên cứu cũng đã thử nghiệm tác động của các áp lực khác nhau lên sự bạc màu của lông chuột.

Ở các giai đoạn mọc lông khác nhau, họ cho chuột tiếp xúc với ba yếu tố gây căng thẳng khác nhau – đau đớn, hạn chế vận động và căng thẳng tâm lý . Cả ba yếu tố này đều gây ra sự suy giảm MeSC, cuối cùng dẫn đến sự xuất hiện của lông trắng.

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 5.

Các lý thuyết phổ biến trước đây tin rằng những thay đổi nội tiết tố do căng thẳng gây ra (chẳng hạn như corticosterone) hoặc phản ứng tự miễn dịch là nguyên nhân khiến tóc bạc.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra các cơ chế cơ bản này, trước tiên bằng cách ngăn chặn tín hiệu corticosterone, sau đó làm căng thẳng hệ thống miễn dịch của chuột.

Trong cả hai trường hợp, những thay đổi về corticosterone hoặc phản ứng tự miễn dịch không gây ra sự suy giảm MeSC. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng sự biểu hiện của MeSC phụ thuộc vào một thụ thể adrenaline, thụ thể này phản ứng với adrenaline.

Tuyến thượng thận là nguồn cung cấp adrenaline chính. Nhưng đáng ngạc nhiên là các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc loại bỏ các tuyến này vẫn không thể ngăn được màu lông của chuột chuyển sang màu xám khi gặp căng thẳng.

Một nguồn khác của adrenaline là hệ thống thần kinh giao cảm (SNS), hoạt động tích cực để phản ứng với căng thẳng. Các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng vùng phồng được kết nối bên trong bởi các tế bào thần kinh giao cảm. Sử dụng các phân tử độc tố thần kinh để phá hủy SNS hoặc ngăn tế bào thần kinh giao cảm giải phóng adrenaline có thể ngăn tóc chuyển sang màu xám do căng thẳng.

Tiếp theo, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu những con chuột có tế bào thần kinh giao cảm được kích hoạt và phát hiện ra rằng việc kích hoạt quá mức SNS ở những con chuột này có thể khiến lông chuyển sang màu xám mà không cần bị căng thẳng.

Tổng hợp lại, những kết quả này chỉ ra rằng adrenaline được giải phóng từ các tế bào thần kinh giao cảm khi được hoạt động sẽ gây ra sự suy giảm MeSC.

Hiện tượng bạc trắng đầu chỉ sau một đêm như trong phim có tồn tại ở bên ngoài đời thực hay không? - Ảnh 6.
Màu đỏ cho thấy các tế bào gốc melanin ở dưới cùng của các nang lông và các dây thần kinh giao cảm được hiển thị bằng màu xanh lá cây xung quanh chúng.

Do đó, hung thủ gây ra Hội chứng Marie Antoinette chính là adrenaline, thế nhưng vấn đề của chúng ta vẫn chưa kết thúc. Căng thằng sản sinh ra adrenaline làm bạc tóc, vậy một mái bị chuyển sang màu bạc có thể giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng?

Nhóm nghiên cứu từ Đại học Harvard do Xu Yajie đứng đầu tin rằng việc làm trắng tóc thực chất là một tác dụng phụ của quá trình xử lý căng thẳng của hệ thần kinh giao cảm: “Đối với những loài như bạch tuộc và tắc kè hoa có khả năng thay đổi màu sắc nhanh chóng, các tế bào sắc tố trong cơ thể chúng sẽ được kích hoạt dưới tác động của hệ thần kinh. Nhưng đối với động vật có vú ngày nay, chỉ có tế bào hắc tố vẫn còn rất nhạy cảm với các hormone do hệ thần kinh tiết ra. Một khi hormone được tiết ra quá mức, các tế bào này sẽ vô tình bị kích hoạt”.

Màu tóc bị bạc không mang lại nguy hiểm tính mạng nên trong quá trình tiến hóa, khuyết điểm nhỏ này vẫn được giữ nguyên. Trên thực tế, khi đối mặt với căng thẳng, tóc sẽ không thực sự biến đổi hoàn toàn thành màu trắng trong một sớm một chiều, đây là một quá trình diễn ra chậm và kéo dài trong vài tháng.

Ngoài việc liên quan đến căng thẳng và tuổi tác, tóc bạc đôi khi có thể liên quan đến kinh nghiệm, khả năng lãnh đạo và lòng tin.

Ví dụ, khi một con khỉ đột núi lưng bạc đực trưởng thành hoàn toàn, nó sẽ mọc lông màu xám trên lưng và trở thành thủ lĩnh của bầy khỉ đột. Sau khi hứng chịu đủ áp lực, những cá thể được “nhuộm” lông trắng thường có địa vị trong cộng đồng cao hơn so với tuổi của chúng.

Theo Tri Thức Trẻ

Đã đến lúc làm chủ cuộc đời mình

Posted in Books, Buddha-Yoga, Children, Exemplary, General Posts, Introverts-Extroverts, Poetry-Story, Sharing, Thoughts, WomanTagged , , , , , , , , , , , Leave a comment

Thiền sư Thích Minh Niệm

Tôi viết lên đây vài dòng suy ngẫm, một là để giành để tôi nghiệm lại và tự nhắc mình khi tôi quên, hai là tôi muốn chia sẻ với các bạn những người đang lạc lối, đau khổ, có nhiều vết thương trong lòng và buồn chán cuộc đời này, bạn hãy giành ít thời gian để nghe và suy ngẫm những lời thầy Minh Niệm giảng và giải, nếu sau khi bạn nghe hết tất cả các bài giảng của thầy mà vẫn chưa rõ về nội tâm của mình thì hãy làm gì bạn cho là đúng và theo con người bên trong bạn chỉ dẫn bạn, vì không ai khác giúp được bạn , không ai chữa lành vết thương tâm hồn của bạn ngoài bạn đâu.

Trên đây là một video bài giảng, thầy còn nhiều bài khác rất hay, tôi nghĩ bạn đọc được bài viết này của tôi và tìm nghe hết bài giảng của thầy thì cuộc đời bạn sẽ thay đổi tích cực hơn rất nhiều.

Nguoidentubinhduong.

Đi tìm con người bên trong bạn

Posted in Children, Exemplary, General Posts, Sharing, Thoughts, WomanTagged , , , , , , Leave a comment

Inner-self: Đi tìm con người bên

Đã bao giờ bạn thực sự nghĩ, bạn là ai? Và bạn đại diện cho điều gì?

Chà, nghe có vẻ triết học quá nhỉ. Thư giãn nhé, tôi không nói về những vai trò vĩ mô của bạn trong cuộc sống hay danh tính to lớn của bạn trong xã hội. Chúng ta thử bàn về những khía cạnh dễ hiểu hơn: Bạn có thể là một người bạn, một người anh chị, một nhân viên văn phòng, một người cha/mẹ/bạn trai/bạn gái, một người con ở cùng một thời điểm. Nhưng đó chỉ là một khía cạnh của bạn. Những khía cạnh này không đại diện việc bạn là ai vĩnh viễn từ bên trong. Con người bên trong của bạn mới là điều đó, từ tận sâu trong bạn.

Để biết con người bên trong của bạn đồng nghĩa với việc biết mục đích, giá trị, tầm nhìn, mục tiêu, động lực và những niềm tin của bạn. Không phải những điều người khác nói với bạn, mà là những điều bạn phải tự mình tìm kiếm. Hiểu được con người bên trong của bạn đòi hỏi một mức độ tìm hiểu nội tâm và tự nhận thức rất cao. Nếu bạn có thể làm rõ ít nhất một nửa những điều kể trên, có lẽ bạn đã có một mức độ tự nhận thức nhất định. Và thực tế, quá trình tìm kiếm con người bên trong của bạn sẽ không bao giờ kết thúc- đó là hành trình cả đời.

(Nhiều thống kê chỉ ra khoảng 1% đạt được việc tìm kiếm con người bên trong ở độ tuổi 20, 5% đạt được ở độ tuổi 30 và hầu hết mọi người chỉ khám phá ra họ là ai cho đến sau tuổi 55).

Bạn – là hơn cả những danh tính hiện tại

Trái ngược với cái tôi bên ngoài, cái tôi bên trong nói về những gì không thể nhìn thấy: cảm giác, trực giác, giá trị, niềm tin, tính cách, suy nghĩ, cảm xúc, tưởng tượng, tâm linh, mong muốn và mục đích của mỗi người.

Cố gắng để đi tìm con người bên trong của bạn không phải một hành trình dễ dàng. Bất cứ ai cũng giữ những danh tính khác nhau trong cuộc đời, mỗi danh tính kết nối với những hệ giá trị và kỳ vọng riêng trong xã hội. Và những danh tính này có thể không hoàn toàn phù hợp với con người bên trong bạn.

Lấy ví dụ, bạn là nhân viên của một công ty xe. Nhiệm vụ của bạn tương tự như nhiệm vụ của công ty, là giúp mọi người có cuộc sống tốt hơn thông qua việc di chuyển. Mục tiêu của bạn là tăng trưởng doanh số 20% và mở rộng hiện diện của công ty trong khu vực.

Tuy nhiên, là một người với những mục tiêu và ước mơ khác với của công ty, bạn yêu bóng chuyền. Ước mơ của bạn là trở thành một vận động viên bóng chuyền được công nhận ở tầm quốc tế và trở thành một huấn luyện viên. Chà, thật khác so với những gì đang được kỳ vọng ở danh tính một nhân viên công ty xe. Điều này áp dụng cho cả những danh tính khác của bạn. Với mỗi danh tính, bạn được kỳ vọng sẽ có một hệ giá trị/mục đích/niềm tin… điều mà không chính xác như hệ giá trị/mục đích/niềm tin… bên trong con người bạn.

Bởi vì mỗi người là duy nhất, con người bên trong của bạn không thể bị dán nhãn bởi bất kỳ ai. Tôi là một huấn luyện viên, một người con, một người chị, một người bạn, một blogger, một người mẹ, một người cha… nhưng tôi không chỉ có thế. Đó chỉ là những chức danh. Không một chức danh nào mô tả chính xác tôi là ai. Con người bên trong bạn là cá nhân mà bạn không thể định nghĩa bằng nhãn hiệu nào.

Tưởng tượng như bông hoa hướng dương. Con người bên trong của bạn giống như phần bầu nhụy hoa (nơi trung tâm mà các cánh hoa kết nối). Danh tính của bạn giống như những cánh hoa xoay quanh con người bên trong của bạn. Trong khi các cánh hoa là phần mở rộng của bầu nhụy hoa, chúng chắc chắn không phải bầu hoa. Tương tự, danh tính của bạn là phần “bên ngoài” của bản thân bạn, nhưng chúng không đại diện cho việc định nghĩa hoàn toàn bạn là ai.

Tầm quan trọng của việc đi tìm con người bên trong

Nếu bạn chưa bao giờ suy nghĩ đủ nhiều về việc bạn là ai từ bên trong, có vẻ dễ xảy ra là bạn đã bắt đầu định nghĩa mình bởi các danh tính. Điều này là phổ biến với những người khi nhìn bản thân qua một chức vụ nhất định, như bạn bè, bạn đời, nhân viên, ba mẹ/con cái. Có những người dành cả đời xây dựng hình ảnh cá nhân thông qua những danh tính ấy. Khi tước bỏ những danh tính này đi, họ trở nên mất mát, vì họ có rất ít nhận thức về việc cuối cùng họ là ai- từ sâu thẳm bên trong. Những người này sẽ khó có khả năng kết nối tầm nhìn, mục tiêu và niềm tin của chính họ- những thứ vượt ra khỏi khuôn khổ được định nghĩa bởi danh tính.

Ví dụ, một người đóng khung mình trong danh tính của một đứa con sẽ có xu hướng xem toàn bộ sự tồn tại của mình là một đứa con. Người này sẽ hành động dựa trên những gì tốt nhất cho ba mẹ mình. Dành nhiều thời gian cho ba mẹ, làm những việc cho gia đình và thậm chí hy sinh những điều khác nếu điều đó cần thiết để làm cho cha mẹ hạnh phúc. Khi phải đưa ra những quyết định quan trọng chẳng hạn liên quan đến sự nghiệp hoặc người bạn đời của mình, người này sẽ phải đảm bảo ba mẹ chấp thuận trước khi lựa chọn bất kỳ điều gì. Ba mẹ là trọng tâm của cuộc đời người này.

Tuy nhiên, con người thật của người này không chỉ là một người con. Nếu hay đúng hơn là khi ba mẹ người này từ giã cõi đời, người này sẽ rơi vào tình trạng hoàn toàn mất mát. Cuộc sống của người này sẽ bắt đầu đi vào vòng xoáy ngoài tầm kiểm soát kể từ khi chiếc neo mà người này níu giữ và dựa vào đó xây dựng cuộc sống của mình không còn nữa. Giống như khi phần bầu hoa hướng dương bị vỡ, tất cả các cánh hoa sẽ tan tán vì không có gì giữ chúng lại với nhau. Khi bạn quá gắn bó con người mình với bất kỳ danh tính nào, bạn sẽ gặp phải nguy cơ khủng hoảng danh tính khi vai trò cụ thể đó bị tước bỏ.

Ở đây tôi không hề có ý rằng việc tập trung trở thành một người con ngoan hay một bậc cha mẹ tốt là xấu hay không. Điều tôi muốn nhấn mạnh là ta cần biết mình là ai bên trong, đồng thời cam kết với các vai trò của mình và hiểu rằng đây là những phần mở rộng về con người của ta.

Đó là lý do vì sao cần tìm thấy con người bên trong của bạn. Bạn là ông chủ duy nhất của cuộc đời bạn. Nếu bạn không kết nối được với chính con người thật của mình, nếu bạn phải sống cuộc đời của mình nhưng cho người khác, còn gì tồi tệ hơn. Tìm thấy con người bên trong của bạn chính là bước đầu tiên để sống một cuộc sống thấu hiểu- cuộc sống do chính bạn tạo nên.

Hiểu con người bên trong từ việc tự nhận thức

Như đã đề cập ở phần đầu, hiểu biết con người bên trọng của bạn bắt đầu từ việc tự nhận thức. Ngay cả khi bạn không hoàn toàn rõ ràng về con người bên trong của bạn là ai, rất có thể một số khía cạnh của con người này đã được bộc lộ qua cách bạn hành động hàng ngày. Ví dụ, nếu bạn thấy mình thường trân trọng sự hiếu nghĩa, rất có thể trách nhiệm là một trong những giá trị của bạn. Nếu bạn cảm thấy cần phải luôn ở bên cạnh bạn bè, thì độ tin cậy là một giá trị quan trọng đối với bạn.

Và việc không biết con người bên trong của bạn như thế nào hoàn toàn bình thường. Đi tìm và làm sáng tỏ nó có thể coi là hành trình cả đời. Như chính tôi, tôi của thời điểm 30 tuổi có nhận thức hoàn toàn khác tôi của thời điểm 20 tuổi, và có lẽ ở thời điểm 10 tuổi, tôi đã không hề nhận thức được mình là ai. Mọi người chỉ tập trung làm những gì họ được bảo. Không có nhiều sự xem xét nội tâm hay nhận thức về bản thân. Chúng ta chưa bao giờ được hỏi về việc nghĩ xem chúng ta là ai, chúng ta nghĩ gì hoặc chúng ta muốn trở thành như thé nào. Mặc dù chúng ta có cá tính của riêng mình, nhưng chúng vô cùng mơ hồ.

Khi nhìn lại, tôi nghĩ lý do vì sao mức độ tự nhận thức về bản thân của tôi rất thấp vì ở trường học, việc tuân thủ được đánh giá cao. Hồi đó, việc có ý kiến được coi là không phục tùng. Vai trò của chúng tôi khi là học sinh là làm theo hướng dẫn, không phải thắc mắc hay tò mò. Nếu bạn có suy nghĩ khác với những gì đã được nói, bạn sẽ bị cấm cửa. Đó là lý do vì sao nhiều người trong chúng ta không bao giờ nghĩ về những gì chúng ta muốn. Ta như những con robot làm những thứ ta được bảo. Hay như những kẻ mộng du không biết mình thực sự đi về đâu.

Khi tôi vào đại học, tôi bắt đầu tự nhận thức nhiều hơn. Phần lớn điều đó đến từ việc tôi được tự do hơn, được chọn lớp học và không còn bị buộc phải làm theo điều mọi người nói nhiều nữa. Điều này có vẻ đơn giản với một số người, nhưng lại là lần đầu tiên những người khác lần đầu tiên có cảm giác kiểm soát được cuộc đời mình. Có nhiều trách nhiệm hơn trong việc ra quyết định đồng thời khiến tôi suy nghĩ nhiều hơn- về những gì tôi đã muốn cho tương lai của mình. Tôi đã thực hiện nhiều hoạt động và trải nghiệm giúp tôi phát triển con người bên trong theo những cách khác nhau.

Có thêm nhiều những cột mốc khác trong cuộc sống đã giúp tôi hiểu thêm về bản thân mình. Mỗi ngày là một bước trong hành trình khám phá bản thân tôi là ai cũng như đại diện cho điều gì. Càng khám phá nhiều về bản thân, tôi càng trở nên sống với nhiều nhận thức hơn.

Cái gì bên dưới danh tính của bạn?

Hãy thử một bài tập để khám phá con người bên trọng của bạn. Bắt đầu bằng cách loại bỏ tất cả các danh tính mà bạn đã và đang xếp chồng nó trong suốt cuộc đời mình. Điều này có nghĩa là hãy ngừng nghĩ về mình với tư cách là một người cha mẹ/con cái, anh chị em, đồng nghiệp, bạn bè, đối tác hoặc bất kỳ danh tính nào mà bạn thường gắn cho mình (uhum cảm giác như đang ở trần quá nhỉ ). Hãy nghĩ về mình như chính mình.

Với bút và giấy, hãy bắt đầu viết bất cứ điều gì bạn nghĩ đến khi bạn đọc các câu hỏi dưới:

  • Bạn muốn theo đuổi điều gì nhất trong cuộc đời? Điều này có phù hợp với những gì bạn đang làm không?
  • Bạn sẽ cảm thấy hài lòng về những lựa chọn mà bạn đang thực hiện vào cuối cuộc đời?
  • Cuộc sống hiện tại của bạn có đòi hỏi bạn phải bóp nghẹt những giá trị đã được nắm giữ sâu sắc?
  • Mục đích của bạn trong cuộc sống? Điều bạn nghĩ mình đại diện trong cuộc sống?
  • Động lực của bạn? Bạn sẽ làm gì, ngày này qua ngày khác? Bạn sẽ chiến đấu vì điều gì? Bạn cảm thấy đam mê về điều gì?
  • Giá trị của bạn là gì? Những phẩm chất nào quan trọng nhất đối với bạn?
  • Niềm tin của bạn về thế giới là gì?

Nếu đây là lần đầu tiên bạn thực hành một bài tập như vậy, bạn có thể gặp chút khó khăn. Một số câu trả lời của bạn có thể sẽ vẫn còn đến từ một trong những đặc điểm nhận dạng xã hội của bạn. Nếu bạn rất coi trọng gia đình, bạn có thể thấy câu trả lời của mình hoàn toàn vẫn tập trung vào việc chăm sóc gia đình. Thực ra, điều đó là hoàn toàn ổn nếu câu trả lời của bạn là như vậy, nhưng đồng thời, đó không phải là câu trả lời duy nhất của bạn, vì bạn còn hơn cả danh tính của bạn với gia đình. Hãy nghĩ xa hơn danh tính của bạn với gia đình. Tầm nhìn của bạn cho bản thân, ngoài gia đình là gì? Động lực cá nhân của bạn trong cuộc sống là gì?

Đừng lo lắng nếu bạn gặp khó khăn khi viết câu trả lời. Ngay cả khi bạn kết thúc bài thực hành với một tờ giấy vẫn trắng, thực ra vẫn có một con người thật của bạn nằm dưới những danh tính xã hội kia, đang chờ được khám phá.

Dưới đây là một số cách hữu ích mà bạn có thể cân nhắc trong việc khám phá con người bên trong của bạn:

  • Liên tục học hỏi và phát triển
  • Đào sâu vào những “điểm mù” của bạn
  • Đặt bản thân vào những tình huống mơ hồ để khuyến khích khả năng học tập
  • Liên tục tự vấn bản thân
  • Nhìn xa hơn những gì bạn được bảo để khám phá những gì bạn muốn cho bản thân
  • Lắng nghe “gut feeling” mách bảo

Bằng cách thực hiện bài tập này, bạn đã kích hoạt quá trình tìm kiếm để khám phá ra con người thật của bạn. Bạn sẽ bắt đầu nhận thức rõ hơn về những suy nghĩ và hành động của mình. Và sớm thôi, bạn sẽ nhận ra con người bên trong của bạn, tách biệt khỏi các danh tính xã hội. Cuối cùng, bạn sẽ đạt đến một giai đoạn mà bạn sẽ có nhận thức rõ ràng và mạnh mẽ về việc bạn là ai như một con người.

Đi theo con người bên trong của bạn

Khi khám phá nhiều hơn về con người bên trong của bạn, bạn sẽ nhận ra rõ ràng một số danh tính của bạn ngoài đời thực không thực sự phù hợp với con người bên trong bạn. Sẽ có mâu thuẫn giữa việc bạn là ai và bạn được mong là ai. Thực ra, có mâu thuẫn như vậy lại là tốt. Đó là bước đầu tiên để khám phá bạn là ai. Bước tiếp theo là lựa chọn để hòa hợp với con người bên trong của bạn, tốt nhất có thể, trong từng tình huống. Đồng thời, bắt đầu lên kế hoạch dài hạn để cuối cùng sống đúng với con người bên trong của mình.

Mỗi hành động bạn thực hiện sẽ giúp bạn tiến gần hơn với nội tâm của bạn. Nếu bạn có những vai trò chưa phù hợp với nội tâm của bạn, bạn có thể thực hiện hai bước. Đầu tiên, hãy cố gắng tìm ra điểm chung giữa những danh tính này và con người bên trong của bạn. Điều này có thể liên quan đến việc định hình danh tính của bạn để phù hợp với con người bên trong bạn. Nếu cách này không hiệu quả, hãy tìm cách khác (quyết liệt hơn) để xóa bỏ hoặc thay đổi hoàn toàn những vai trò này.

Liên tục thực hiện những bước này sẽ giúp bạn trở nên trung thực hơn với con người thật của mình. Dần dần, bạn sẽ ở những nơi mà con người bên ngoài và con người bên trong của bạn hòa hợp. Mặc dù còn nhiều thứ phải điều chỉnh, nhưng mọi thứ sẽ phù hợp với nhau. Tất nhiên, những điều này không xảy ra một cách tình cờ. Tất cả đều là kết quả của những nỗ lực không mệt mỏi, và sự tự nhận thức cao về bản thân.

Tập trung vào việc tìm kiếm con người bên trong của bạn, và sau đó lựa chọn để sống phù hợp với nó. 

Đó là khi bạn bắt đầu sống một cuộc sống viên mãn, đầy nhận thức của chính bạn!

Chúc bạn sống như thế, mỗi ngày!

Linh Đàm

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên

Posted in Exemplary, General Posts, WomanTagged , , , , , Leave a comment

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 9

Thiên văn học, hóa học, y học… Các nghề này đã gắn kết với phụ nữ từ lâu, nhưng lịch sử bất công chỉ ghi dấu nam giới, bỏ quên giới nữ.

Marie Anne de Lavoisier: nữ hóa học gia của thời ánh sáng

Ra khỏi tu viện vào năm 13 tuổi để kết hôn với Antoine Laurent de Lavoisier, lớn hơn nàng 15 tuổi, nhưng Marie Anne Paulze đã bị lu mờ trước tài năng chói sáng của chồng. Lavoisier được coi là “cha đẻ của môn hóa học” và tên tuổi ông được ghi quanh tháp Eiffel. Lavoisier có được vinh hạnh này là nhờ sự trợ giúp đắc lực của người hôn phối.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 5

Người phụ nữ trẻ tuổi này đã làm chủ được đồng thời môn hóa học và ngoại ngữ để có thể phổ biến các tác phẩm nghiên cứu của chồng ra khắp châu Âu. Nhà hóa học Lavoisier đã phải nợ người hôn phối của mình một món nợ: bà đã phiên dịch tiểu luận về thuyết nhiên tố bằng tiếng Ailen của nhà hóa học Richard Kirwan. Đây là tác phẩm làm tăng giá trị của giả thuyết riêng của ông về sự đốt cháy và vai trò của di-oxy, tạo ra cuộc cách mạng hóa học.

Vào năm 1789, khi ông xuất bản cuốn chuyên luận Cơ bản về hóa học (Traité élémentaire de chimie) thì bà Marie Anne, học trò cũ của họa sĩ David, đã thực hiện tất cả các sơ đồ thử nghiệm, đóng vai trò tiên phong trong nền hóa học hiện đại. Vì là một đại điền chủ, Lavoisier đã bị chém đầu vào năm 1794, tuy nhiên góa phụ Lavoisier vẫn tiếp nối sự nghiệp của chồng để đem lại vinh quang trong thế giới khoa học.

Esther Lederberg: người tiên phong của ngành di truyền học

Nhà nữ vi trùng học người Mỹ này sinh năm 1922, đã không đoạt được giải Nobel y học. Mặc dù bà được xếp vào hàng đầu trong việc xét giải thưởng ở Stockholm vào năm 1958, nhưng giải Nobel lại được trao cho chồng ba là Joshua Lederberg cùng với George Beadle và Edward Tatum vì đã khám phá ra cơ chế của sự biến đổi gien của vi khuẩn.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 2

Trong bài diễn văn, ông Lederberg đã đề cập đến vợ mình như là một người cộng sự trung thành nhưng không nêu tên bà. Tuy nhiên, bây giờ giới khoa học đã công nhận Esther là người đầu tiên nhận dạng được tiến trình này và cũng thừa nhận 4 nhà khoa học đã cùng làm việc với nhau trong thời gian dài.

Chien-Shiung Wu: nhà nữ vật lý học vô đối thủ

Người phụ nữ Mỹ gốc Hoa Chien-Shiung Wu được các đồng nghiệp suy tôn là “nữ vật lý học gia vô song của thời đại”, “không có đối thủ trong lĩnh vực”, đã mất vào năm 1997. Tsung-Dao Lee, nhà vật lý học về phân tử này có một địa vị rất đặc biệt để đánh giá về Chien-Shiung Wu: vào năm 1956 khi ông tìm cách chứng minh giả thuyết về tính tương tác yếu, thì người cộng sự đắc lực của Viện Đại học Columbia (New York) cũng đang chú tâm đến.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 1

Sự chứng thực thử nghiệm được thực hiện bởi Chien-Shiung Wu đã làm đảo lộn nguyên lý về điện từ trường. Tuy vậy, năm sau, chỉ có Tsung-Dao Lee và đồng nghiệp Yang chia nhau giải Nobel. Một sự “lãng quên” kỳ thị đối với nữ giới của Ủy ban xét giải thưởng của Stockholm đã đi vào lịch sử.

Vai trò đóng góp cho khoa học của Chien-Shiung Wu chỉ được công nhận vào năm 1978 khi chỉ mình bà nhận được giải thưởng Wolf, Giải thưởng Wolf được trao tặng lần đầu tiên và hiện nay được xem như “đối trọng” của giải Nobel vật lý.

Rosalind Franklin: người đã phát hiện ra cấu trúc của ADN

Nữ hóa học gia người Anh, Rosalind Franklin, đã trở thành biểu tượng của các nhà nghiên cứu bị đánh cắp công trình. Vào năm 1962, hai nhà sinh vật học Crick và Watson đã chia nhau giải thưởng Nobel y học cùng với nhà vật lý học Wilkins cho công trình phát hiện ADN.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 8

Thực ra, chính Rosalind Franklin, cộng sự với Wilkins đã tạo ra từ tia X hình ảnh đầu tiên của cấu trúc vòng xoắn đôi này. Bà mất vào năm 1958 do bệnh ung thư và đã không nhận được giải với danh nghĩa truy tặng. Tuy nhiên, 3 nhà khoa học này đã bị canh chừng để tim xem bao nhiêu cliché mà họ đã ăn cắp của bà trong việc tìm hiểu phân tử của người sống.

Lise Meitner: người đã biến đổi lịch sử của nguyên tử

Sinh ra ở nước Áo vào năm 1878, gốc Do Thái, lấy bằng tiến sĩ vật lý ở Berlin vào năm 1907. Để tiếp tục các công trình nghiên cứu, bà đã nghiên cứu cùng với nhà vật lý lừng danh Max Planck do không thể nghiên cứu một mình do viện đại học không chấp nhận phái nữ. Tại đây, bà gặp nhà hóa học Otto Hahn (bên cạnh bà trong ảnh) và đã hợp tác nghiên cứu rất hiệu quả với nhà hóa học này. Tuy nhiên, do sự bành trướng của Đức Quốc xã và sự lệ thuộc của Áo, nên bà đã phải trốn qua Thụy Điển vào năm 1938.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 4

Tuy vậy, Otto và Lise vẫn tiếp tục công trình nghiên cứu qua trao đổi thư từ cho đến khi khám phá ra nhân phóng xạ có thể tự phân chia. Lise Meitner đề nghị đặt tên cho hiện tượng này là “sự phân hạch” và tính toán siêu năng lượng được tạo ra. Tuy nhiên, chỉ có Otto Hahn và phụ tá của ông nhận giải Nobel hóa học vào năm 1944 do khám phá ra sự phân hạch mà không ai đề cập đến Lise Meitner. Tuy vậy, mặc dù không khí bài Do Thái lan rộng, vẫn không ngăn chặn được công trình nghiên cứu của 2 nhà khoa học. Và họ đã chia nhau giải thưởng cao quý khác vào năm 1966. Cuối cùng, với lòng tôn kính dành cho bà, năm 1982, một thành phần hóa học tổng hợp mới được đặt tên là “Meitnerium”.

Jeanne Villepreux-Power: nhà sinh học gia bị dìm

“Tính chất của công việc và phương pháp thực nghiệm của bà Villepreux-Power đã mở ra cánh cửa cho cộng đồng khoa học về cách thức tự học”, theo nhận xét của nhà sinh học Josquin Debaz vào năm 2012. Tuy vậy, trong môi trường khiêm tốn số phận đã không mỉm cười với Jeanne Villepreux. Bà sinh năm 1794 ở Juillac, tại Corrèze, sau đó bà lên Paris vào năm 18 tuổi và sinh sống tại đây như một người thợ thêu. Sau đó, bà kết hôn với James Power, thương gia người xứ Ai-len và bà được chồng đưa về sống tại Messine.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 4

Sau đó, người thiếu phụ này đã học nhiều ngoại ngữ, khoa học và trở thành nhà tự nhiên học. Bà đi bộ khắp đảo Sicile và viết một cuốn bản thảo về thú rừng và hệ thực vật. Sách được xuất bản vào năm 1842 và trở thành cuốn cẩm nang không chỉ của người dân Sicile mà còn cả cho các nhà khoa học và khách du lịch. Không cảm thấy hài lòng với sự quan sát các hải thực vật trong môi trường thiên nhiên, bà bèn nuôi chúng trong bể kính để khảo sát, các bể này được gọi là “lồng Power”.

Như vậy, trên nguyên tắc, bà đã thiết lập được phòng thí nghiệm về sinh học biển. Nổi tiếng khi còn sống và bà đã bị chôn vùi trong quên lãng sau khi bà mất vào năm 77 tuổi. Tài liệu nghiên cứu của bà cũng bị mất sạch sau vụ đắm tàu vào năm 1838. Phải nhờ đến nhiệt huyết của người đồng hương Claude Arnal, sinh cùng làng, đã làm sống lại những ký ức về bà và đến năm 1997, tên bà đã được đặt cho miếng núi lửa trên sao Kim.

Marthe Gautier: người phát hiện nhiễm sắc thể 21

Vào năm 1955, Marthe Gautier, một bác sĩ nhi khoa trẻ tuổi, đã được cấp học bổng để làm nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Harvard (Massachusetts) trong 1 năm. Tại đây, bà học được những kỹ thuật hiện đại trong nuôi cấy tế bào, tiền đề cho những công trình nghiên cứu trong tương lai của bà. Trở về lại Paris, bà tiếp tục công trình nghiên cứu với GS Turpin của bệnh viện Trousseau. Chính tại đây, bà đã đóng vai trò chủ yếu trong việc tìm thấy một nhiễm sắc thể dư thừa ở những trẻ bị hội chứng Down (Mongolisme). Đó là sự phát hiện nhiễm sắc thể 21.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 6

Nhưng phát hiện của bà không được quan tâm đến. Vào năm 1958, Marthe Gautier cho một đồng nghiệp mượn các lá kính (lamelle) khảo sát của bà. Và bà không bao giờ thu hồi lại được vì Jérôme Lajeune đã cho báo cáo ở một hội nghị ở Canada về phát hiện nhiễm sắc thể 21. Không một lời đề cập đến người nữ đồng nghiệp.

Tức thì, bà viết: “Tôi cảm thấy bị tổn thương và nghi ngờ mưu mô xảo quyệt này. Tôi có cảm giác là người phát hiện thực sự đã bị bỏ quên”. Quá bực mình, bà quyết định xin chuyển qua khoa khác và trở thành người tiên phong về chuyên khoa tim mạch trẻ em. Chỉ có tên Jérôme Lajeune là gắn liền với nhiễm sắc thể 21. Mãi đến năm 2014, Marthe Gautier mới nhận được Bắc đẩu bội tinh và giải thưởng lớn của Hiệp hội Di truyền Pháp.

Mileva Maric Einstein: thiên tài khác của thuyết tương đối

Vào thời điểm nào mà cô nữ sinh viên gốc Serbia đã tham gia vào sự xuất hiện của thuyết tương đối? Bà có được vinh dự chia sẻ chiến công này hay chỉ một mình Albert Einstein? Vấn đề này đã gây ra một cuộc bút chiến từ thập niên 1980 và sự công bố thư từ qua lại giữa 2 người. Vào năm 1896, Mileva là người phụ nữ duy nhất được nhận vào học tại Trường Bách khoa Liên bang Zurich (Thụy Sĩ). Tại đây, bà gặp Albert Einstein và họ làm việc chung với nhau, trước khi kết hôn vào năm 1903.

Các nữ khoa học gia đã bị lịch sử bỏ quên - 7

Hai năm sau, Einstein công bố nhiều công trình nghiên cứu sáng tạo mà quan trọng nhất là về hiệu ứng quang điện. Chính cái này đã giúp cho Einstein đoạt giải Nobel vào năm 1921 và một giải khác với phương trình nổi tiếng E=mc2. Những công trình này chỉ ghi tên một mình Albert Einstein trong khi ông lại gọi những công trình như là công trình chung: việc sử dụng thường xuyên cụm từ “của chúng tôi” hay “công trình của chúng tôi” trong những lá thư của Albert gởi cho vợ, chứng tỏ rằng sự hợp tác của 2 người trong công trình nghiên cứu là rất gắn kết.

Các tác giả có khuynh hướng nghiêng về vai trò của Mileva trong sự phát hiện thuyết tương đối, đã kể lại câu sau đây mà Albert Einstein đã viết trong thư đề ngày 27 tháng 3 năm 1901: “Tôi sung sướng và hãnh diện biết bao khi chúng tôi, tôi và vợ tôi, cả hai đã cùng nhau nghiên cứu công trình về chuyển động tương đối đã đi đến thành công!”. Mileva đã hoàn thành chương trình tiến sĩ khi có thai lần đầu tiên, đã dành thời gian chăm sóc cho 2 đứa con của họ. Sau cùng, cặp đôi đã ly dị vào năm 1919, nhưng Albert Einstein đã phủi bỏ công lao của người vợ cũ để nhận lãnh giải Nobel cho mình.

BS Nguyễn Văn Thông / Doanhnhanplus