Category: Thoughts

Gốc Suy Ngẫm-Tâm Lý-ContemplationCorner-Thoughts-Feels-Emotions

Những nghề bị thay thế và ít bị thay thế bởi robot trong tương lai

Posted in Economy-Finance, General IT, General Posts, Natural-Animals-Human, Python-Others, Science-CyberSec, ThoughtsTagged , , , , , , Leave a comment

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế

Việc lựa chọn nghề nghiệp tương lai và nắm bắt cơ hội việc làm vô cùng quan trọng, dưới đây là một vài gợi ý để bạn có những quyết định đúng đắn cho bản thân.

Một công việc ổn định, phù hợp với năng lực mang về thu nhập kha khá, đáp ứng nhu cầu cuộc sống là điều ai cũng mong muốn. Nhưng đương nhiên không phải tất cả các ngành nghề trên thế giới này đều được trả lương cao và bền vững lâu dài, đặc biệt là trong thời đại công nghệ 4.0 phát triển như hiện nay. 

Trước đây, người ta cho rằng tự động hóa được sử dụng để chỉ những cỗ máy khổng lồ, làm những công việc đơn giản lặp đi lặp lại, tuy nhiên, điều đó đã thay đổi, đơn giản là mỗi khi bạn mua sắm trực tuyến, mỗi một trang web mà bạn ghé thăm, mỗi một tìm kiếm trên Google của bạn đều cho các thuật toán biết một chút về bạn. Các thuật toán chính là những robot nhỏ bé ngồi sau bất kỳ công nghệ nào mà bạn sử dụng và chúng biết tự học. 

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 1.

Bạn không còn phải dạy máy móc thực hiện một nhiệm vụ nhất định. Bạn chỉ cần cho chúng khối dữ liệu khổng lồ, chúng sẽ phân tích những dữ liệu đó, thử nghiệm hàng triệu, thậm chí hàng tỷ các sự kết hợp và cuối cùng chúng sẽ làm việc còn tốt hơn cả bạn. Chúng ta, với tư cách là con người, cũng học tập nhưng thông qua việc thử và sai. Tuy nhiên, sự khác biệt ở đây là chúng ta cần hàng tỷ năm để đạt được những gì mà chúng ta đang có bây giờ và robot thì có thể học tất cả những kiến thức đó trong một thời gian ngắn.

Dưới đây là danh sách các nghề nghiệp có khả năng sẽ được thay thế bằng robot, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và tin học hóa. Việc thay đổi này chủ yếu dựa trên mức độ phổ biến của công việc, đào tạo chuyên môn và trí thông minh xã hội cần thiết để hoàn thành nó. 

1. Tổng đài viên 

Không ai trong chúng ta muốn nói chuyện với robot khi gọi điện đến tổng đài cả nhưng có bao giờ bạn thắc mắc rằng tại sao các tổng đài viên lại giải quyết các vấn đề của bạn ngày càng nhanh như vậy không?

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 2.

Các tổng đài viên sẽ không cần phải được tập huấn nữa vì robot đã làm tất cả vì vậy những người hướng dẫn việc cũng sẽ mất việc.

Không phải bởi vì bằng cách nào đó họ thông minh hơn đâu mà bởi vì đó là có robot tham gia vào làm việc. Mỗi tổng đài đều ghi lại giọng nói của bạn khi bạn gọi cho họ, đầu tiên robot sẽ chuyển giọng nói của bạn thành dạng văn bản để hiểu được vấn đề của bạn và sau đó thông qua số lượng thông tin vô hạn mà chúng có, chúng sẽ tìm ra những giải pháp thích hợp cho bạn chỉ trong vòng một vài giây và đưa chúng cho tổng đài viên xem.

Việc còn lại của các tổng đài viên là nhấn vào giải pháp phù hợp nhất ở trên màn hình, sau đó từng bước một sẽ xuất hiện trước mặt tổng đài viên và họ chỉ cần đọc chúng cho bạn. Robot hiểu được và tiến tới tìm các hướng dẫn cho tổng đài viên thực hiện được hàng triệu cuộc gọi tiết kiệm thời gian. Điều đó có nghĩa là các tổng đài sẽ cần ít tổng đài viên hơn, tức là hàng nghìn người sẽ mất việc. 

2. Tài xế taxi

Mỗi năm có 1.3 triệu người chết vì tai nạn xe hơi và 35 triệu người bị thương. Cơ bản, mỗi ngày sẽ có 3287 người chết vì ô tô trên đường phố, đó là một con số lớn. Thực tế, trong vài thập kỷ vừa qua, những con số này chỉ có tăng theo cấp số nhân. Nhưng nguyên nhân chính gây ra nhiều tai nạn như thế là gì? Hóa ra là gần 95% các vụ tai nạn, bị gây ra do lỗi của tài xế.

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 3.

Nói một cách đơn giản, tai nạn xảy ra khi các tài xế không đủ tập trung, chú ý và đó là lúc xe tự lái xuất hiện. Không giống như con người, robot có thể tập trung mọi lúc trên đường.

Hiện tại, tỷ lệ an toàn của xe tự lái là 98%, mặc dù tỷ lệ đó đã rất cao rồi nhưng vẫn chẳng ai tin tưởng vào xe tự lái rủi ro vẫn xảy đến ở 2% còn lại. Tuy nhiên, chỉ cần vài năm nữa thôi trước khi những người ở Thung lũng Silicon nâng tỷ lệ đó lên thành 99.9%. Nên nhớ rằng, chúng ta càng chờ đợi lâu hơn thì càng có nhiều người bị giết chết một cách vô ý.

Nhưng đó không phải là vấn đề duy nhất vì sự thật là, ô tô là loại phương tiện giao thông hoạt động cực kỳ kém hiệu quả. Trung bình, chúng chỉ được sử dụng trong 5% thời gian, 95% còn lại chúng đỗ ở bãi gửi xe để chờ bạn. Và ngay cả khi bạn lái nó, bạn cũng mất rất nhiều thời gian để tìm chỗ đỗ xe, xe tự lái sẽ không chỉ giải quyết vấn đề đó mà nó còn hoàn toàn loại bỏ tắc nghẽn giao thông. Mặc dù đổi mới đem lại rất nhiều lợi ích, nhưng hàng triệu người sinh sống nhờ vào việc lái xe sẽ mất việc, tính riêng ở nước Mỹ đã có 3.5 triệu người.

3. Kế toán 

Lúc đầu, có vẻ như robot chỉ tham gia vào những công việc hay quy trình lặp đi lặp lại, nhưng một công việc tinh vi chẳng có gì ngoài một sự kết hợp của rất nhiều nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại. Điều đó có nghĩa là thuật toán cũng có thể thay thế những công việc đó ví dụ như kế toán. Robot chỉ đơn giản là giỏi hơn trong việc phân tích tài chính kiểm toán, làm sổ sách kế toán, và nhiều thứ nữa.

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 4.

Trí tuệ nhân tạo cũng có thể thay thế những công việc của một kế toán

4. Luật sư

Để trở thành một luật sư, bạn hoặc là phải thực sự xuất chúng hoặc robot sẽ thay thế bạn. Hầu hết các công việc liên quan đến luật pháp đều được cho là sẽ bị tự động hóa, bởi vì các thuật toán rất giỏi việc tiếp nhận một số lượng vô hạn những trang tài liệu, thu thập thông tin hợp pháp, làm hợp đồng, chúng thậm chí có thể ghi vé phạt đỗ sai chỗ hay xử lý những vụ ly hôn.

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 5.

5. Trợ lý, thư ký, quản lý cấp trung gian, người quản lý nói chung

Sự thay thế này cũng có thể diễn ra ở các công việc liên quan đến quản lý, trợ lý, thư ký, quản lý cấp trung gian, người quản lý nói chung,… Trong một vài thập kỷ vừa qua, chúng ta đã tạo ra một lương nội dung không thể ước lượng nổi. Và như chúng ta đều biết, chúng ta càng cung cấp dữ liệu cho các thuật toán này nhiều bao nhiêu, chúng càng học nhanh bấy nhiêu.

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 6.

Robot có thể viết những bản tin có thể xảy ra trong tương lai gần. Mặc dù hầu hết sự tự động hóa diễn ra với nhân viên văn phòng.

6. Công việc liên quan đến xây dựng 

Những thuật toán cũng có thể tạo ra robot thay thế con người trong công nghiệp xây dựng. Bởi vì hầu hết các công trình xây dựng đều bao gồm những công việc nặng nhọc lặp đi lặp lại từ việc vận chuyển vật liệu đến xây những bức tường. Tự động hóa không phải điều gì mới, nó đã diễn ra xuyên suốt quá trình tồn tại của con người, chúng ta luôn cố gắng phát minh ra những thứ khiến cuộc sống của chúng ta trở nên dễ dàng hơn.

7. Công việc trong nhà máy

Đây không phải là lần đầu tiên chúng ta phải đối mặt với một thử thách như vậy. Thực tế, trong vài thập kỷ qua, chúng ta đã tự động hóa một số lượng lớn các công việc trong nhà máy. 

7 nghề chắc chắn ít còn cơ hội tồn tại trong tương lai do bị robot thay thế - Ảnh 7.

Nhưng người ta sẽ làm gì sau khi bị mất việc? Chỉ với thời gian ngắn tập huấn, robot có thể đảm nhận những công việc liên quan đến xây dựng, vận chuyển và quản lý, điều gì sẽ xảy ra khi tất cả những công việc đó đều được tự động hóa cùng một lúc? Khi bạn thậm chí còn không thể trở thành luật sư, kế toán hay làm công việc liên quan đến quản lý khi tất cả mọi thứ đều được tự động hóa.

Chúng ta tự động hóa tất cả mọi thứ chỉ để cuộc sống của con người, dễ dàng hơn. Tất nhiên là sẽ xuất hiện nhiều loại hình công việc mới, nhưng chúng chắc chắn sẽ đòi hỏi những kỹ năng tinh vi, phức tạp hơn và bởi vì con người chúng ta không thể học nhanh, ít nhất là khi so sánh với các thuật toán, hầu hết chúng ta sẽ gặp khó khăn khi thích nghi với nền công nghiệp mới này, nền công nghiệp được thống trị bởi các thuật toán.

Cách duy nhất để trở thành một trong số những người chiến thắng trong nền công nghiệp này là không ngừng học tập, bởi vì ngay cái lúc bạn ngừng học tập, không sớm thì muộn, thuật toán sẽ học được để làm tốt hơn bạn và bạn lại thất bại một lần nữa. 

Nguồn: Tổng hợp / kenh14.vn

——

9 Nghề Nghiệp Lương Cao, Nhiều Triển Vọng Mà Không Sợ Bị Robot Lấy Mất Trong Tương Lai

Tự động hóa giúp tăng năng suất nhưng cũng khiến nhiều nghề nghiệp trở nên lỗi thời trong vài thập kỷ tới. Tuy nhiên sẽ có những nghề nghiệp triển vọng trong tương lai mà máy móc chưa thể nào thay thế được trí tuệ của con người và chúng vẫn cần đến bạn.

Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, trong thời gian tới, người ta có xu hướng chọn những ngành nghề mang tính “đảm bảo cho tương lai” và ít có khả năng bị chiếm lĩnh bởi máy móc.

Trang web việc làm lớn nhất thế giới với hơn 200 triệu lượt truy cập mỗi tháng đã đưa ra cái nhìn sâu hơn về những ngành nghề mang tính bảo đảm cũng như những kỹ năng mà công việc đòi hỏi ở người làm. Dựa trên số liệu này, Mariano Mamertino, chuyên gia kinh tế của EMEA lập danh sách 9 nghề nghiệp triển vọng trong tương lai, có ít khả năng bị thay thế bởi máy móc.

1. Đầu bếp – Mức lương: £18,730/năm (tương đương hơn 550 triệu VNĐ/năm)

Thế giới luôn cần những đầu bếp giỏi.

Người ta luôn luôn muốn được tận hưởng những bữa tối ở ngoài, nếm thử nhiều hương vị mới. Nếu không có đầu bếp, sẽ không thể có những thực đơn mới mẻ, sáng tạo. Một robot sẽ không thể kết hợp các kỹ năng thủ công cùng với sự sáng tạo của một đầu bếp, cho dù có cố gắng thế nào đi nữa.

Tại Anh, nghề đầu bếp đang rất được trọng dụng. Khoảng 22,4% bếp trưởng, 22% bếp phó và 21,3% đầu bếp điều hành vẫn đang được tuyển dụng trên trang web việc làm với kỳ tuyển dụng tới hơn 60 ngày.

2. Tiếp thị, truyền thông và thiết kế – Mức lương: Khoảng £25,000/năm (tương đương gần 735 triệu VNĐ/năm)

Những công việc cần tư duy sáng tạo, phản biện, vẫn cần đến bạn.

Máy móc không phải một lựa chọn phù hợp khi cần có tư duy nhận xét, phê phán, hoặc khi cần đưa ra những ý tưởng mới mẻ, thú vị. Chính vì thế, tư duy sáng tạo của bạn chính là sự đảm bảo cho tương lai.

Những người biết tổ chức cuộc sống, hoặc những người làm việc với các ý tưởng, lời nói, hình ảnh, hiển nhiên sẽ tồn tại và luôn được cần tới. Đơn giản bởi máy móc không hoạt động như con người. Ít nhất là chưa thể.

3. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe – Mức lương: £26,380/năm (tương đương hơn 775 triệu VNĐ/năm)

Máy móc chưa thể làm tốt những công việc đòi hỏi sự tương tác như con người với nhau.

Một số vị trí sẽ không thể bị thay thế bởi máy móc trong thời gian dài bởi những nghề nghiệp này đòi hỏi sự tương tác với con người. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe là một trong số đó. Việc chăm sóc, điều dưỡng đòi hỏi kỹ năng giao tiếp và thấu hiểu tốt và đó là điều mà không máy móc nào có thể làm được.

Hiện tại, những công việc điều dưỡng tại Anh đang rất khó khăn trong việc tuyển dụng. Vì vậy, nếu bạn có kỹ năng về lĩnh vực này thì bạn vẫn còn cơ hội.

4. Giáo dục, đào tạo – Mức lương: £28,664/năm (Tương đương hơn 842 triệu VNĐ/năm)

Học trực tiếp với giáo viên mang lại hiệu quả tốt hơn học từ xa.

Theo trang việc làm Indeed, nghề giáo viên đang được tuyển dụng khá nhiều. Thực tế là việc học tập từ người khác bao giờ cũng hiệu quả hơn, nhớ lâu hơn là chỉ học mọi thứ từ xa. Giáo viên có ngôn ngữ và trong trường hợp lớp học có những đứa trẻ di cư từ các nước khác, họ càng trở nên hữu ích.

Các vị trí giảng dạy còn trống tại Anh đã tăng 5% trong hai năm qua, theo tạp chí Indeed.

5. Chuyên gia an ninh mạng – Mức lương: Khoảng £30,000/năm (khoảng hơn 881 triệu VNĐ/năm)

Chuyên gia an ninh mạng là một trong những nghề có triển vọng.

Một nghiên cứu gần đây đã cho thấy Anh có số lượng quảng cáo, tuyển dụng về ngành an ninh mạng lớn thứ 3 trên thế giới. London chỉ là một trong những trung tâm lớn của các công ty an ninh mạng.

Tuy nhiên, nhu cầu lao động cho những công việc như thế này cao gấp 3 lần so với lượng ứng viên có hứng thú với nó. Trong 18 năm qua, các bài đăng tuyển dụng ngành an ninh mạng tăng 18%, theo trang Indeed. Do vậy, có vẻ như các robot sẽ không chiếm lĩnh được sớm những công việc này.

6. Tuyển dụng nhân sự – Mức lương: Khoảng £36,000/năm (khoảng hơn 1 tỷ VNĐ/năm)

Máy móc khó có thể kiểm định kỹ năng mềm tốt bằng nhà tuyển dụng.

Ngày nay, ở một số ngành, khi việc tuyển dụng đang ngày càng phụ thuộc vào những dữ liệu và các bước kiểm tra tự động thì những kỹ năng mềm dẻo vẫn cần đến những người làm nhân sự.

Trí thông minh, cảm xúc và khả năng nhận định con người luôn luôn là những yếu tố quan trọng trong ngành nghề này. Và đó là những kỹ năng robot chưa có được.

7. Giám sát chuyển phát hoặc Quản lý chuỗi cung ứng – Mức lương: £43,435/năm (khoảng hơn 1,2 tỷ VNĐ/năm)

Mặc dù có sự hỗ trợ của máy móc, công việc này vẫn cần con người.

Có rất nhiều cuộc trò chuyện trong năm vừa qua về vấn đề chuyển phát bằng máy bay không người lái, cũng như cách thức nhận hàng phù hợp với phương thức này. Tuy nhiên, lĩnh vực cung ứng này vẫn đòi hỏi con người phải thực hiện nhiệm vụ giám sát, quản lý.

Theo trang việc làm Indeed, các bài đăng tuyển lái xe giao hàng là một trong những nội dung khó tuyển nhất, thường tồn tại trên trang này khoảng 60 ngày hoặc lâu hơn.

8. Nhà phân tích dữ liệu – Mức lương: £55,765/năm (khoảng hơn 1,6 tỷ VNĐ/năm)

Ngành khoa học dữ liệu không kém “khát” nhân lực.

Theo trang Indeed, lượng người tìm kiếm các công việc về khoa học dữ liệu đã tăng 54% tại Anh trong vòng 12 tháng qua. Không chỉ có nhiều người quan tâm mà số lượng cần tuyển cũng nhiều không kém.

Các máy móc chỉ có thể làm việc với những thuật toán và mã. Tuy nhiên, người làm khoa học dữ liệu có thể thẩm định mang tính khoa học của mình, đồng thời, tìm ra những chi tiết ẩn trong khối lượng dữ liệu lớn. Họ là những người đặc biệt hữu ích.

9. Người làm việc ngắn hạn, đa dạng công việc

Bên cạnh những công việc cố định, làm part-time tự do chẳng bao giờ lỗi thời.

“Nền kinh tế Gig” là thị trường lao động bao gồm những hợp đồng ngắn hạn, những công việc tự do, ví dụ như Deliveroo và Uber. Kiểu làm việc này đang ngày một nhiều và đòi hỏi các nhân viên phải linh hoạt và độc lập. Đây là 2 điểm không phải là thế mạnh của robot.

Nhiều cũng tranh luận xung quanh vấn đề tuyển dụng nhân viên theo cách này đã diễn ra, tuy nhiên, nhìn chung, số lượng những người dùng đang tìm kiếm những công việc linh hoạt, bán thời gian tại Anh đang gia tăng mạnh mẽ.

Theo Ybox

5 mặt trái của việc nghỉ hưu sớm

Posted in Economy-Finance, General Posts, Poetry-Story, ThoughtsTagged , , , , , Leave a comment

“Có lúc nghi ngờ chính mình… “

Trong một cuộc khảo sát của CompHealth năm 2017, 68% trong số 400 bác sĩ thuộc độ tuổi 55- nghỉ hưu được khảo sát cho biết họ không hào hứng với việc nghỉ hưu. Một số mối bận tâm hàng đầu bao gồm mất tương tác xã hội tại nơi làm việc, mất mục đích, buồn chán và trầm cảm.

Nhiều người có quan điểm tiêu cực về những người trẻ tuổi về hưu: Họ lười biếng. Cha mẹ của họ đã giúp họ. Họ trúng số… Nhưng không có điều nào trong số những điều này đúng với tôi.

Tôi lớn lên trong một gia đình có thu nhập trung bình. Tôi đã làm việc chăm chỉ để đạt điểm cao và lấy học bổng đại học. Tôi là người đầu tiên tới văn phòng và cũng là người cuối cùng rời đi. Tôi đã may mắn khi trúng tuyển một công việc ngân hàng đầu tư với mức lương cao và kiếm được kha khá từ một số khoản đầu tư của mình, nhưng tôi luôn sống một cuộc sống đơn giản và cũng luôn siêng năng để giữ vững nền tảng tài chính đó của mình.

Tất cả những điều đó đóng một vai trò rất lớn giúp tôi nghỉ hưu sớm vào năm 2012, ở tuổi 34. Vào thời điểm nghỉ việc, tôi đã tích lũy được giá trị ròng khoảng 3 triệu đô la, tạo ra khoảng 80.000 đô la thu nhập đầu tư mỗi năm.

Tôi không hối hận về quyết định của mình

Với tôi, nghỉ hưu sớm đã là một giấc mơ trở thành hiện thực. Tôi đã từ bỏ một mức lương sáu con số đáng mơ ước, nhưng đổi lại tôi đã nhận được một thứ vô giá: Tự do.

Mọi người nói với tôi rằng tôi thật điên rồ khi bỏ một công việc lương cao khi còn trẻ như vậy, nhưng tôi đã hoàn toàn kiệt sức và cảm thấy vỡ mộng với công việc của mình. Tôi chưa bao giờ lường trước được sự khốn khổ của mình khi làm việc trong lĩnh vực tài chính, đặc biệt là sau cuộc khủng hoảng tài chính.

Nghỉ hưu sớm không phải dành cho tất cả mọi người. Nhưng từ kinh nghiệm của tôi, tôi thấy được ưu điểm nhiều hơn nhược điểm. Tôi thức dậy bất cứ khi nào tôi muốn. Tôi không còn phải chịu đựng những cuộc họp không có kết quả hay gặp phải những đồng nghiệp khó ưa. Tôi đã cùng vợ đi du lịch hơn 20 quốc gia, viết sách và trở thành huấn luyện viên quần vợt ở trường trung học.

Tôi cũng đã lên chức bố vào năm 2017. Làm cha mẹ là công việc toàn thời gian khó khăn nhất mà tôi từng có; nó khiến việc làm việc trong ngân hàng đầu tư trong 13 năm của tôi trông giống như một cuộc dạo chơi trong công viên vậy.

Mặt trái của việc nghỉ hưu sớm

Nhưng tôi cũng phải thừa nhận rằng việc nghỉ hưu sớm cũng có một vài nhược điểm.Điều đó nói rằng, đây là những tiêu cực lớn nhất của việc nghỉ hưu sớm mà không ai muốn nói đến:

1. Bạn có thể bị khủng hoảng danh tính

Một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà mọi người hỏi khi họ gặp nhau lần đầu là: “Bạn làm nghề gì vậy?”

Khi bạn đã dành ít nhất một thập kỷ làm việc trong bất kỳ công việc nào, bạn có thể sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu khi không còn có thể nói với mọi người rằng bạn là chuyên gia tiếp thị, chuyên gia đầu tư hay nhà tư vấn quản lý…

Chỉ sau khi rời bỏ công việc của mình, tôi nhận ra rằng tôi đã bị ám ảnh như thế nào với nghề của mình. Tôi thường tự hỏi: Công việc kinh doanh ra sao nếu không có tôi? Tôi đã ở đó 11 năm. Liệu họ có thực sự có thể tồn tại mà không cần đến chuyên môn của tôi không?

Nhưng sau nhiều tháng không có email hay những cuộc điện thoại xin tôi quay lại, cuối cùng tôi đã chấp nhận sự thật rằng tôi không còn cần thiết nữa.

2. Bạn có thể nghi ngờ chính mình

Khi về hưu ở độ tuổi khá trẻ, bạn có thể tự đặt câu hỏi rằng liệu mình có lựa chọn đúng hay không và hối tiếc về tất cả mức lương cũng như vị trí làm việc mà mình đã từng có.

Tôi vẫn còn một khoản thế chấp để trả và cũng đã từng lo lắng rằng liệu mình có đang phạm sai lầm nghiêm trọng. Nhưng sau một thời gian, kế hoạch nghỉ hưu của tôi ngày càng rõ ràng. Tôi bắt đầu viết lách nhiều hơn trên Financial Samurai, trang web tài chính cá nhân mà tôi bắt đầu vào năm 2009. Đó là một cách hữu ích để đối phó với bất kỳ căng thẳng và bất trắc nào.

May mắn thay, với sự lên bài chăm chỉ trong suốt hơn 10 năm qua, Samurai tài chính đã phát triển vượt bậc. Tôi đã tái đầu tư 100% lợi nhuận mà nó tạo ra và tạo ra một khoản thu nhập thụ động kha khá.

3. Mọi người có thể đối xử với bạn như một kẻ lạc loài

Có thể là do nghỉ hưu sớm là điều không bình thường. Hoặc có thể họ đang thầm ghen tị với bạn vì bạn không cần phải làm việc vất vả mỗi ngày tại công ty. Dù lý do là gì, mọi người không phải lúc nào cũng dành cho bạn sự tôn trọng như họ dành cho một công dân thuộc tầng lớp lao động.

Đã có lúc tôi cảm thấy mệt mỏi khi phải giải thích lý do tại sao tôi nghỉ hưu sớm hoặc rằng tôi chẳng phải là một “rich kid”. Để giữ cho mọi thứ đơn giản, tôi chỉ đơn giản nói rằng tôi là một nhà văn và huấn luyện viên quần vợt.

4. Bạn có thể ngạc nhiên nhận ra rằng thì ra bạn cũng chẳng hạnh phúc hơn nhiều

Nhiều người nghĩ rằng một khi họ đạt được tự do tài chính hoặc nghỉ công việc mà họ ghét, họ sẽ tự động hạnh phúc hơn. Nhưng, trên thực tế, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng bất kỳ mức độ hạnh phúc gia tăng đáng kể nào cũng chỉ là ngắn hạn.

Trên thang điểm từ 1 đến 10, mức độ hạnh phúc của tôi đã tăng vọt lên mức 10 sau khi tôi chắc chắn được rằng mình đã có thể nghỉ hưu rất sớm. Nhưng không lâu sau đó, có một khoảng thời gian, tôi lại trở lại mức hạnh phúc bình thường sau khi đã đạt được mục tiêu.

5. Bạn có thể thực sự rất, rất buồn chán

Nghỉ hưu sớm cũng giống như kết thúc mùa cuối cùng của chương trình truyền hình mà bạn yêu thích. Bạn vui vì nó có một kết thúc tốt đẹp, nhưng bạn cũng buồn vì nó đã kết thúc và tự hỏi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Khi có thêm 10 đến 14 giờ rảnh mỗi ngày, năng suất của tôi giảm sút và tôi ngày càng ít có động lực để đạt được những chiến thắng lớn. Không có bạn bè hoặc đồng nghiệp cũ nào của tôi có thể đi chơi thì cũng chẳng ích gì. Không có thêm các bữa tiệc ngày lễ của công ty hoặc các sự kiện khách hàng khác nhau. Trước đó, tôi thực sự rất thích những điều đó!

Hiện tại, tôi cố gắng tham dự nhiều sự kiện gặp gỡ khác nhau để kết bạn mới, nhưng cuộc sống xã hội của tôi chủ yếu chỉ bao gồm những người tôi gặp qua chơi quần vợt và bóng mềm.

Mãi cho đến ba năm sau, khi vợ tôi cùng tôi về hưu sớm, sự chán nản của tôi mới bắt đầu tan biến. Chúng tôi đã đi du lịch rất nhiều nơi, nhưng quan trọng hơn, chúng tôi trở thành cha mẹ, điều này đã làm mới ý thức về mục tiêu cuộc sống của tôi.

Nghỉ hưu sớm sẽ không giải quyết được tất cả các vấn đề của bạn

Đây là sự thật: Nếu bạn không hạnh phúc trước khi nghỉ hưu sớm, có khả năng bạn vẫn không hạnh phúc sau khi nghỉ hưu. Tốt hơn hết là bạn nên tìm ra đâu là cốt lõi của các vấn đề và khắc phục chúng trước đã. Rồi sau đó, có một tầm nhìn rõ ràng về những gì bạn thực sự định làm khi nghỉ hưu. Nếu không, việc nghỉ hưu nó sẽ chỉ giống như một chiếc nạng – và điều đó hiếm khi thành công.

Sau nhiều năm nghỉ hưu, cuối cùng tôi đã tìm thấy cơ hội cho mình bằng cách thường xuyên làm những việc mà tôi yêu thích:

Tiếp tục với trang Financial Samurai.

Đầu tư vào bất động sản.

Huấn luyện quần vợt trường trung học.

Làm chồng và làm cha ở nhà.

(Tôi coi hai điều đầu tiên giống như sở thích hơn, mặc dù tôi kiếm được một số tiền từ chúng.)

Nghỉ hưu sớm không phải là liều thuốc tiên để có được hạnh phúc vĩnh cửu, nhưng nó chắc chắn sẽ đánh bại việc đi làm và ngồi họp cả ngày!

Tác giả của bài viết là Sam Dogen. Anh đã làm việc trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư trong 13 năm trước khi lập nên Financial Samurai, một trang web tài chính cá nhân. Sam đã nhận được bằng B.A. về Kinh tế học từ Trường Cao đẳng William & Mary, bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh tại Đại học California ở Berkeley. Sam cũng từng được vinh danh trên Forbes, The Wall Street Journal, The Chicago Tribune và The L.A.Times.

Lưu Lâm (Sưu tầm) / KTCK

Giao tiếp bằng ý nghĩ

Posted in General Posts, Natural-Animals-Human, Science-CyberSec, ThoughtsTagged , , , , , , , , Leave a comment

Giao tiếp bằng ý nghĩ: Một thập niên thăng hoa

Trong số những địa hạt mà loài người khát khao khám phá, bộ não bé nhỏ của chúng ta thật ra vẫn còn là một đại dương sâu thẳm đầy bí ẩn. Ở đó, các nhà khoa học đã miệt mài cưỡi lên những con sóng đặc biệt – sóng não. Và trong mười năm qua, việc “giao tiếp bằng ý nghĩ” đã dần bước ra ngoài trí tưởng tượng.

 Ảnh: Getty Images

Tiến bộ khoa học hiện đã cho phép con người điều khiển cánh tay robot bằng ý nghĩ. Họ tưởng tượng mình đang bắt tay hay cầm nắm một vật trong đầu, và các tín hiệu não sẽ “ra lệnh” cho cánh tay giả thông qua một máy tính. Nhưng chuyện giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ vốn phức tạp hơn gấp nhiều lần.

Giải pháp phổ biến là người bị liệt điều khiển con trỏ trên bàn phím ảo bằng cách nháy mắt, gật đầu để gõ chữ. Quá trình tuy hiệu quả nhưng tốn nhiều thời gian và đòi hỏi sự tập trung cao độ. “Chén thánh” của lĩnh vực nghiên cứu này là con người có thể thực sự giao tiếp – qua chữ viết hay giọng nói – chỉ bằng cách… nghĩ.

Gần một trăm năm trước, sóng não ở người lần đầu tiên được phát hiện bởi Hans Berger, một bác sĩ tâm thần người Đức và là cha đẻ của kỹ thuật đo điện não đồ (EEG). Do quá ngỡ ngàng trước khám phá đó, phải 5 năm sau vị này mới công bố các phát hiện của mình (năm 1929), và tất nhiên đối mặt với vô vàn hoài nghi. 

Có lẽ đa số công chúng thời nay cũng khó mà hiểu được khái niệm này. Về cơ bản, sóng não là hoạt động điện xảy ra trong não và được đo bằng tần số. Sóng não thay đổi theo các quá trình nhận thức, chẳng hạn như sóng não ghi nhận trong các giai đoạn khác nhau của giấc ngủ là khác nhau. 

Sóng não “thay lời 
muốn viết”

“Hôm nay anh thấy thế nào?” – nghiên cứu viên hỏi. “Tôi rất khỏe” – người đàn ông đáp lại sau vài giây, không phải bằng lời nói mà bằng câu chữ hiện trên màn hình máy tính. Người này đã ngoài 30, không thể nói chuyện và bị liệt cứng tứ chi sau một cơn đột quỵ xảy ra hơn 15 năm trước.

Để biểu diễn được kết quả này, nhóm nghiên cứu đã cấy một số điện cực lên vỏ não của anh ta, ngay trên khu vực điều khiển giọng nói. Sau đó, trí tuệ nhân tạo (AI) trải qua hàng chục giờ phân tích sóng não của người này mỗi khi anh ta cố gắng “nói” (dù không thể nói) những từ phổ biến như “rất” và “khỏe”. Ý tưởng ở đây là nắm bắt tín hiệu não liên quan đến các sợi cơ góp phần tạo ra giọng nói (như hàm, môi, lưỡi…).

Cuối cùng, AI học được cách nhận biết 50 từ vựng – đủ để hình thành hơn 1.000 câu. Kết hợp mô hình vi tính và ngôn ngữ tự nhiên, hệ thống này có thể “dự đoán” được từ tiếp theo dựa vào từ đứng trước, nhờ đó giải mã thành câu nói trọn vẹn khi người đàn ông cố gắng diễn đạt một ý nghĩ.

Kết quả nghiên cứu trên vừa được công bố hôm 14-7 trên tạp chí New England Journal of Medicine. Đây là cột mốc quan trọng để thêm tin tưởng rằng trong tương lai, hàng ngàn người bị mất khả năng nói do chấn thương hoặc bệnh tật sẽ có thể giao tiếp hiệu quả trở lại.

Trong hệ thống hiện tại, mất khoảng ba đến bốn giây để một từ được nhận diện và xuất hiện trên màn hình – tuy không nhanh bằng tốc độ nói, nhưng vượt trội phương pháp chọn từng chữ cái để ráp thành câu.

Trên báo The Guardian, tiến sĩ Edward Chang, nhà giải phẫu thần kinh tại ĐH California (Mỹ) và là người dẫn đầu nghiên cứu, cho biết: “Hầu hết chúng ta đều chẳng để ý đến việc ta có thể giao tiếp bằng lời nói dễ dàng đến thế… Thật hào hứng khi biết rằng chúng ta đang ở trang đầu của một chương mới, một lĩnh vực mới”, nhằm cải thiện cuộc sống của những bệnh nhân bị cướp mất khả năng “độc quyền” đó ở loài người.

Trước đó 2 tháng, trên tạp chí Nature, một nhóm nghiên cứu quốc tế đã công bố một ý tưởng khác biệt, nhằm giải quyết vấn đề tương tự. Một bệnh nhân bị liệt khác đã có thể “gõ” 90 ký tự trong một phút – nhanh hơn hẳn các thiết bị “gõ chữ cái” – bằng cách tưởng tượng rằng anh ta đang cầm bút để viết ra nội dung đó (dù không thể cử động).

Trong nghiên cứu này, khoảng 200 điện cực được đưa vào vùng vỏ não tiền vận động (premotor cortex) của một người đàn ông ngoài 60 tuổi. Đây là nơi hình thành các ý định, trước khi thực sự nghĩ đến việc thực hiện một cử động. Nhìn chung, nhóm nghiên cứu cho biết hệ thống này có độ chính xác khoảng 94%. Độ trễ giữa suy nghĩ và ký tự xuất hiện trên màn hình là khoảng nửa giây.

 Minh họa thí nghiệm giao tiếp bằng sóng não của ĐH California. Ảnh cắt từ video

Sóng não “nói hộ lòng tôi”

Mắc bệnh xơ cứng teo cơ ALS từ năm 21 tuổi, nhà vật lý quá cố Stephen Hawking đã từng sử dụng một phiên bản thô sơ của công nghệ tổng hợp giọng nói để giao tiếp với người khác. Ông lựa chọn từ mà mình muốn bằng cử động của cơ má, và văn bản đó được đọc bởi một giọng nhân tạo gần giống giọng của vị giáo sư.

Trong tương lai, phiên bản lý tưởng của công nghệ này cần phải loại bỏ các bước trung gian vốn tốn nhiều công sức, cho phép người dùng hình dung trong đầu những gì họ muốn nói, rồi đợi giọng nói nhân tạo “nói hộ” những suy nghĩ này.

Đầu năm 2019, một nhóm nhà khoa học Mỹ cho biết họ đã thành công khi chuyển đổi sóng não của người thành tiếng nói có thể nghe và hiểu được. Nghiên cứu đăng trên Scientific Reports hứa hẹn có thể mang đến giọng nói mới cho những ai bị mất khả năng nói.

Thay vì trực tiếp theo dõi suy nghĩ để tạo ra giọng nói, nhóm nghiên cứu này ghi lại sóng não của những người tham gia khi họ đang lắng nghe người khác nói. Dữ liệu sóng não này sau đó được thuật toán AI chuyển đổi thành âm thanh có thể hiểu được, dù giống như giọng robot. Những âm thanh này lặp lại chính nội dung mà người tham gia đã được nghe trước đó.

ĐH California San Diego (Mỹ) cũng đã tái tạo được giọng hót phức tạp – gồm cao độ, âm lượng và âm sắc của một con chim bằng cách đọc sóng não của nó. Nghiên cứu được công bố trên Current Biology vào giữa tháng 6, củng cố tham vọng phát triển giọng nói giả cho con người.

Nhưng tái tạo được tiếng chim hót thì liên quan gì đến tiếng nói con người? “Trong thực tế, giọng của những loài chim biết hót và giọng nói của con người có nhiều điểm tương đồng: đều rất phức tạp và là hành vi học được – những đặc điểm mà chúng ta chưa thể tiếp cận ở các loài linh trưởng điển hình khác” – trang web của ĐH California San Diego dẫn lời giáo sư Vikash Gilja, đồng tác giả của nghiên cứu.

Tâm linh tương thông

Các nghiên cứu kể trên ứng dụng công nghệ kết nối não với máy tính (BCI: Brain-Computer Interface). Các hoạt động điện trong não không chỉ bao gồm việc gửi tín hiệu, mà còn tiếp nhận các xung điện, và bản chất này giúp mở ra một lĩnh vực tham vọng hơn nữa: truyền suy nghĩ từ bộ não này sang bộ não khác (BBI: Brain-to-Brain Interface).

Minh chứng đầu tiên cho ý tưởng này là một cặp chuột “thần giao cách cảm” trong một nghiên cứu năm 2013. Các nhà khoa học đã cấy ghép điện cực vào não chuột, cho phép chú chuột A “chỉ” cho chú chuột B biết nên nhấn cần gạt nào để cả 2 được nhận phần thưởng. Tất cả sự giao tiếp đều diễn ra trong đầu đôi chuột.

Năm 2019, các nhà khoa học Mỹ công bố trên tạp chí Scientific Reports kết quả thí nghiệm mang màu sắc viễn tưởng, làm gợi nhớ năng lực “hợp nhất tâm trí” của người Vulcan trong loạt phim Star Trek: kết nối bộ não của ba người bình thường để họ có thể giao tiếp chỉ bằng sóng não thông qua một hệ thống mang tên BrainNet.

Cụ thể, 2 người tham gia đóng vai trò “người gửi”, đội lên đầu thiết bị đo điện não đồ (EEG). Người thứ 3, trong vai “người nhận”, được gắn thiết bị kích thích từ xuyên sọ (TMS) trên đầu – nó tạo ra một từ trường trên da đầu, sau đó tạo ra dòng điện trong não. Cả EEG và TMS đều không cần phẫu thuật xâm lấn. Bộ ba được yêu cầu hợp tác thông qua suy nghĩ, để cùng giải quyết một nhiệm vụ giống như trò xếp gạch Teris.

Việc giao tiếp này thật ra không sử dụng từ ngữ, mà là các quyết định nhị phân có-không (có lật viên gạch tiếp theo trong trò chơi không). Giả dụ như khi “người gửi” quyết định “có”, thiết bị EEG sẽ ghi lại sóng não, và tín hiệu được truyền đến “người nhận” qua Internet. Thiết bị TMS nhận và “đọc” tín hiệu, khiến người nhận nhìn thấy một tia sáng, dù không hề có ánh sáng đi vào mắt (hiện tượng Phosphene) và thực hiện hành động. Không có tia sáng nghĩa là quyết định “không”.

 Thí nghiệm BrainNet. Ảnh: Mark Stone (ĐH Washington)

Những thành tựu kể trên chỉ giúp các nghiên cứu dùng sóng não để giao tiếp lên thêm một bước, chứ đích đến hãy còn xa. Giới khoa học vẫn miệt mài nghiên cứu và tiếp tục mơ xa hơn.

Các đột phá trong việc giải mã sóng não rồi sẽ đưa loài người đến đâu? Một xã hội mà người ta thấu hiểu nhau với tốc độ ánh sáng, hay “tải” suy nghĩ của mình ra máy tính – để lưu trữ cho con cháu, hoặc chỉ để tranh luận trên mạng? Một chiến trường nơi các binh sĩ phối hợp chỉ bằng suy nghĩ, chẳng cần phải cất thành lời? Một thế giới mà bộ não của ta điều khiển mọi thứ, cũng có thể là ngược lại? Hay ở đỉnh cao tiến hóa, khi y khoa có thể thay bàn tay tạo hóa, để tái sinh những bản năng đã mất? Câu trả lời đang chờ đợi ta ở những thập niên tiếp theo.

LÊ MY / TTCT

Làm sao nhớ lại giấc mơ ?

Posted in General Posts, Natural-Animals-Human, Science-CyberSec, Sharing, ThoughtsTagged , , , , Leave a comment

Chuyên gia về giấc ngủ nêu 5 bước giúp bạn dễ dàng nhớ lại nội dung giấc mơ

Đôi khi, một giấc mơ thú vị có thể là một trải nghiệm điểm nhấn mà bạn không hề ngờ tới. Dù là một giấc mơ kỳ lạ, một chuyến phiêu lưu kỳ thú hay một cơn ác mộng kinh hoàng, chúng vẫn rất mơ hồ và khó nhớ.

Tiến sĩ tâm lý học lâm sàng Jade Wu tại Đại học Duke giải thích: “Chúng ta có thể nhớ về giấc mơ khi chúng ta tỉnh thức trong giấc mơ một chút đủ lâu để nghĩ về trải nghiệm trong một vài giây. Thường thì trong khi ngủ chúng ta đôi khi có ý thức rất nhẹ và nội dung giấc mơ không được lưu lại trong trí nhớ dài hạn.”

Phần lớn các giấc mơ xảy ra vào đầu giờ sáng, bởi các giấc mơ thường xảy ra trong trạng thái ngủ REM. Khi ngủ não bộ hay chuyển qua chuyển lại giữa các trạng thái của chu kỳ REM – các khoảng thời gian mà cầu mắt chuyển động tự do liên tục trong khi nhịp tim và nhịp thở tăng. Các giai đoạn REM này ngày càng dài và thường xuyên hơn sau khi chúng ta đã chìm vào giấc ngủ đủ lâu.

Hầu hết các trải nghiệm mơ bị lãng quên ngay lập tức. Tại sao? Bởi vì não bộ không mã hóa giấc mơ vào bộ nhớ theo giống cách mà trải nghiệm thực tế được lưu trữ lại. Có ít dữ kiện về giác quan hay ngữ cảnh hơn cũng như ít thời gian để chuyển nội dung giấc mơ vào bộ nhớ dài hạn bởi khoảng thời gian não bộ tỉnh thức giữa các chu kỳ REM và các chu kỳ ngủ khác chỉ kéo dài vài giây.

Chuyên gia về giấc ngủ nêu 5 bước giúp bạn dễ dàng nhớ lại nội dung giấc mơ - Ảnh 1.

Tại sao bạn khó nhớ được giấc mơ của mình?

80% các giấc mơ xảy ra trong trạng thái REM, khoảng thời gian mà bộ nhớ được dọn dẹp lại. Khi này não bộ sẽ ngừng các quá trình xử lý liên quan tới bộ nhớ dài hạn bằng cách giảm lượng chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine, có vai trò quan trọng với bộ nhớ.

Thường thì một cơn ác mộng thì dễ nhớ hơn bởi nó khiến bạn giật mình tỉnh giấc trong khi cơ thể vẫn ‘đóng băng’ để bạn khỏi hành động theo giấc mơ và gây ra rủi ro cho cơ thể. Bạn sẽ dành một vài phút tỉnh giấc này để nghĩ về giấc mơ rồi lại chìm vào giấc ngủ hoặc tỉnh hẳn và bắt đầu ngày mới. Nhờ thế mà não bộ có thêm thời gian để ghi lại giấc mơ vào bộ nhớ, đặc biệt nếu cơn ác mộng lặp lại khiến bạn thức dậy thường xuyên.

Để nhớ được những chi tiết của một giấc mơ dễ chịu lại rất khó với hầu hết mọi người. Trừ khi giấc mơ lặp lại thì bạn sẽ phải làm một số bước sau đây để giúp cho não bộ có thể ghi nhớ giấc mơ trước khi nó đi vào dĩ vãng.

Vậy làm sao để ghi nhớ giấc mơ?

Để cải thiện chất lượng giấc mơ, trước tiên bạn cần cải thiện giấc ngủ. Một trong những điều kiện cho một giấc ngủ êm đềm là nhiệt độ môi trường đủ ấm – nếu nhiệt độ cao hơn 23 độ C có thể khiến giấc ngủ bị gián đoạn, ngoài ra phòng ngủ nên sạch sẽ và không có màn hình sáng.

Dữ liệu thu thập bởi công ty Oura chuyên sản xuất vòng tay theo dõi giấc ngủ cho thấy những người có giấc ngủ REM tốt hơn, hoặc ngủ dậy muộn hơn bình thường, hay ngủ dậy giữa chu kỳ REM sẽ dễ nhớ giấc mơ. Quan trọng nhất là trước khi ngủ không dùng đồ có cồn hay chất kích thích.

Cồn, chất kích thích và sự thiếu ngủ có thể dẫn đến chất lượng giấc ngủ kém cũng như nhiều ác mộng hơn bởi chu kỳ ngủ-thức không đều có thể gây rối loạn chu kỳ REM và quá trình mơ.

Chuyên gia về giấc ngủ nêu 5 bước giúp bạn dễ dàng nhớ lại nội dung giấc mơ - Ảnh 2.

1. Cách tốt nhất để dễ nhớ giấc mơ đó là lên kế hoạch cho giấc ngủ của bạn 

Phần lớn giấc mơ xảy ra ở giai đoạn ngủ REM, nên bạn cần có thời gian ngủ đều đặn và đủ giấc. Khi bạn ngủ đủ, bạn sẽ có thời lượng REM tối ưu, và trạng thái này xảy ra phần lớn trong nửa cuối của thời gian ngủ. Hãy thử dậy đúng giờ mỗi sáng và ngủ đúng giờ mỗi tối để giữ cho nhịp REM ổn định.

2. Tránh dùng chất có cồn và kích thích trước khi ngủ 

Do những chất này ức chế hệ thần kinh, nhiều người sử dụng thuốc hay chất gây say để thư giãn trước khi ngủ. Nhưng việc lạm dụng những chất này có thể dẫn đến chất lượng giấc ngủ suy giảm và có thể ảnh hưởng tới khả năng mơ của bạn. Hãy thử những phương pháp tự nhiên khác để thư giãn!

3. Đừng bật dậy quá đột ngột vào buổi sáng

Đừng với lấy điện thoại, cố gắng tắt chuông báo thức mà không nhìn vào điện thoại. Bạn sẽ dễ dàng nhớ lại giấc mơ vừa qua hơn. Sự phân tâm từ màn hình điện thoại có thể khiến bạn quên ngay giấc mơ.

4. Kể cho người ấy nghe 

Nếu bạn có người ngủ chung giường, hãy kể cho họ ngay về giấc mơ của bạn, cố gắng tả thật chi tiết. Cách này có thể giúp bạn luyện thói quen ghi nhớ về giấc mơ một cách chủ động ngay khi vừa ngủ dậy.

5. Viết lại nhật ký

Nếu bạn để sẵn giấy bút bên cạnh giường, hãy dành chút thời gian ghi lại các chi tiết của giấc mơ sau khi vừa tỉnh dậy. Bạn không cần phải cố viết quá chi tiết. Điều bạn cần làm là luyện tập thói quen dành vài giây ghi nhớ giấc mơ để lần tới điều đó xảy ra dễ dàng hơn.

Bạn có thể lập trình cho não bộ ghi nhớ giấc mơ?

Bằng cách tạo ra chủ ý ghi nhớ giấc mơ trước khi ngủ, bạn cũng có thể tăng cường khả năng ghi nhớ giấc mơ. Hãy tự nhắc bản thân “sẽ ghi nhớ giấc mơ của mình vào sáng mai”.

Bằng cách nhắc đi nhắc lại câu này bạn có thể thay đổi cách não bộ hoạt động khi ngủ và đặc biệt công hiệu với những người hay gặp ác mộng. Nếu bạn gặp ác mộng lặp lại hãy thử nghĩ về nội dung của nó rồi nghĩ về nội dung bạn muốn thay đổi 20 phút mỗi ngày, bạn sẽ cho não bộ một lựa chọn khác về cốt truyện cho giấc mơ trong tương lai.

Theo Prevention

Theo Pháp luật & Bạn đọc

[Covid19] Nên học gì lúc giãn cách và phong toả

Posted in Exemplary, General Posts, Poetry-Story, Sharing, ThoughtsTagged , , , , , , , , , , Leave a comment

Học gì cho hay giữa ngày phong tỏa?

Học kỹ năng mới là tốt, nhưng học cái gì và học như thế nào?

CON NGƯỜI LÀ GIỐNG HAM HỌC

Sam Browne có một công ty chuyên cung cấp ban nhạc và DJ cho các sự kiện, đám cưới, tiệc tùng… Đơn đặt hàng tới tấp làm không hết. Thế rồi COVID-19 tới, công ty sựng lại không có đơn hàng, rồi suốt mấy tuần liền chỉ có mỗi việc là hoàn tiền cọc, cuối cùng thì dừng hẳn.

Ở nhà, thay vì buồn bã, Browne “chộp” lấy cơ hội học thiết kế web và phát triển web. Anh bảo trước giờ việc này vẫn phải thuê người, nhưng nay thu nhập không có mà thời gian lại nhiều nên anh quyết định tự học lấy những kỹ năng này.

Một bài viết trên Forbes cho biết vào giữa tháng 4-2021, khi gần như cả thế giới bị coronavirus cầm chân trong phong tỏa, kết quả tìm kiếm trên Google cho các cụm từ như “khóa học online”, “khóa học online miễn phí” đạt đến số lượng “lịch sử”. Vào tuần đầu tháng 4 người ta xem 1,7 triệu tiếng nội dung LinkedIn Learning, so với hồi tuần đầu tháng 1 là 560.000 tiếng, tức tăng gấp ba.

Một khảo sát với khoảng 2.000 người Anh cho thấy trong thời gian phong tỏa, 24% trong số họ đã học thêm gì đó để tăng cơ hội tìm việc sau này và để bảo vệ giá trị của những kỹ năng sẵn có.

Con người, nghĩ lại, dù có xấu xa, tham lam thế nào thì vẫn là giống ham học nhất trong các loài. Sự tò mò, tham vọng, khả năng tưởng tượng và lòng tự tôn giúp người ta không ngừng học. Bản năng học và cải thiện kỹ năng luôn có trong mỗi người, ngay cả ở người lười nhất chỉ thích chơi game. Nhưng người có ý chí gặp lúc càng khó lại càng học nhiều, thậm chí học cả những thứ mà người khác cho là “chẳng để làm gì cả”.

VÌ SAO NÊN “HỌC, HỌC NỮA, HỌC MÃI”?

Trong một bài viết, Diego Courchay kể về vũ công chuyên nghiệp Alejandra Salas từng có 26 năm trong nghề, nay vì COVID mà không có việc làm. Lúc này, Salas tranh thủ tập trung vào những kỹ năng múa. Cô coi cơ thể và những cơ bắp của mình là công cụ phục vụ cho nghề nghiệp. “Thứ mà tôi có thể làm ngay bây giờ là mài gọt những công cụ ấy” – cô nói.

Hằng ngày, trong phòng khách, Salas theo các lớp học múa online. Học có biển học, múa cũng có biển múa, đủ thể loại múa và các lớp học khác nhau, đầy những khóa học miễn phí từ các viện và các vũ công hàng đầu ở New York và Berlin. Salas thấy thật may mắn khi ngồi nhà mà cũng được theo các lớp học của Vũ đoàn Martha Graham lâu đời nhất của Hoa Kỳ, được khám phá các thể loại múa mới từ hiphop tới lắc hông kiểu Bollywood. 

Salas háo hức: “Điều tôi đang làm chính là chuẩn bị bản thân bằng mọi cơ hội sẵn bày ngoài kia giữa thời dịch giã. Đó là thứ mà chúng ta ai cũng làm được, để một khi hết dịch, ta bước ra như những chú chó săn bước vào cuộc đua, nai nịt sẵn sàng, chỉ còn phóng mình tới những mục tiêu mới”.

Không chỉ “phục sẵn” để một ngày trở lại với nghề, khi gõ cụm từ “học kỹ năng mới”, bạn sẽ thấy rất nhiều bài viết về lợi ích của việc học này. Có người học với động cơ thuần “quy ra thóc”, như một bài viết trên Vault chỉ toàn nêu những lợi ích thực dụng, thí dụ: học một ngôn ngữ mới để vào làm được ở nhiều công ty khác, thêm kỹ năng mới là thêm một kênh thu nhập, biết nhiều kỹ năng thì được nhiều người ái mộ vì thấy mình là yếu tố “đa năng không thể thiếu”, luôn học hỏi thì sẽ luôn dẫn đầu cuộc đua… Toàn những mục tiêu tuy chính đáng nhưng rất thực dụng và tham vọng. Ở đây học chỉ là một phương tiện, đích lớn là con cá nghề nghiệp hoặc lương thưởng.

Câu hỏi đặt ra là: thế nếu bạn lớn tuổi rồi hoặc bạn thuộc thành phần không cần thăng tiến, không cần đi làm, không cần đua tranh… thì chẳng lẽ bạn không cần học kỹ năng mới à? Câu trả lời là: vẫn học, bởi vì lợi ích quan trọng nhất của việc học chính là để bảo vệ một bộ óc khỏe mạnh.

Một số công ty đã thấy được lợi ích này. Một công ty chuyên về dịch vụ trả lời điện thoại khách hàng ở Mỹ đã đề nghị nhân viên dành mỗi tuần ít nhất 150 phút để học, công ty sẽ trả tiền cho các khóa học liên quan đến chuyên môn cùng sách vở.

Giám đốc nội dung của công ty này cho biết anh và nhiều đồng nghiệp trong thời gian bị phong tỏa vì dịch đã dành nhiều hơn số thời gian ấy để học; họ chia sẻ tài liệu với nhau, gửi cho nhau các bài mới, tranh luận về sự khác biệt giữa các tài liệu học. Họ hiểu rằng việc học này không phải chỉ để phát triển kỹ năng mà còn để tinh thần nhân viên được sắc bén, con người được lành mạnh, không héo hon đi vì lười, vì dịch.

HỌC GÌ?

Theo bài viết trên Forbes, một điều thú vị là thời gian phong tỏa năm qua dường như đã khiến nhiều công ty thấy rằng việc học không nhất thiết chỉ là học nghề. Những lớp học đi vào sở thích cá nhân và sáng tạo như học nhạc, đàn online, viết văn, làm đồ thủ công… cũng giúp nhân viên giảm căng thẳng, các phần não khác của họ được kích hoạt theo khiến công việc tốt hơn.

Nhưng nếu chỉ có một mình, chẳng có công ty nào khuyến khích, thì ta học cái gì đây? Chọn được một môn để học hóa ra là điều rất khó. Thường thì mọi người sẽ chọn ngoại ngữ là thứ dễ nghĩ ra nhất. Theo các chuyên gia, tốt nhất hãy tự vấn: mình tò mò vì điều gì nhất? Từ bé đến lớn mình thích làm việc gì nhất? Nếu không phải kiếm tiền thì mình thích môn gì nhất?

Trả lời được là cũng đã nhìn ra phần nào con đường học mình nên theo đuổi. Trong một bài viết trên Linkedin, Alexander Cotnoir khoe hồi đầu năm đã lấy được chứng chỉ về lái thuyền và luật hàng hải, giờ thì anh đã có đủ kỹ năng để giong thuyền đi quanh nước Mỹ.

Cotnoir nhớ lại khi còn bé, mỗi lần ngắm hoàng hôn và những con thuyền lặng lẽ lướt trên làn nước sẫm màu, anh đều nghĩ sao mà mình muốn học cách lái thuyền đến thế. Gặp ai có thuyền neo ở cảng anh cũng hỏi han, dần dà thuộc hết các loại tàu thuyền, các bộ phận của con thuyền, cách thắt các nút dây…

Nhưng Cotnoir chỉ mới tốt nghiệp đại học, thu nhập thấp, hồi sinh viên phải làm thêm hai, ba công việc để kiếm tiền, học lái thuyền là một thứ rất xa vời, không cần thiết, không thực tế về mặt tài chính. Gặp lúc dịch, Cotnoir càng không dám nghĩ tới tương lai sắm thuyền, nhưng anh vẫn đăng ký học, vì càng học càng say mê, được hiểu về luật hàng hải Mỹ, về sửa chữa máy tàu, về những dòng hải lưu và những kiến thức thực tế khác như kỹ năng lên kế hoạch cho các hải trình, kỹ năng xử lý bình tĩnh trong tình huống khó như lật thuyền hay đâm vào đập nước…

Cotnoir thấy thế giới như mở rộng hơn, anh chân thành khuyên những người vẫn đang lưỡng lự hãy bỏ thời gian mà học lấy những kỹ năng mới. “Khi ta thấy mình ngày càng xa cộng đồng và bạn bè, khi ta thấy khó mà tìm được việc… thì khi học một kỹ năng mới, ta lại có một sự khuây khỏa, một liều kiêu hãnh, một niềm vui rất cần thiết. Cho dù đó là gì, là ngoại ngữ mới, là lái tàu, là vẽ…, tôi tin chắc rằng việc học những cách tương tác mới với thế giới quanh ta là chìa khóa để ta không những thấy mình thực sự đang sống… mà còn giúp ta phá vỡ những nếp quen đã thành “thoải mái” trong mùa dịch, như ở lì trong phòng, xem Netflix, vào Zoom xem bài ở lớp… Học kỹ năng mới cho một lối thoát cần thiết, giúp ta hiểu về bản thân hơn, về những khả năng của mình hơn” – Cotnoir nói.

 

 HỌC NHƯ THẾ NÀO?

Trong một bài viết về việc tự học, tác giả Marelisa Fabrega dẫn lại lời khuyên của một chuyên gia rằng với mỗi kỹ năng mới, ta nên kiên nhẫn với nó ít nhất 8 tuần trước khi có quyết định gì cho nó.

Fabrega còn đưa ra một số mẹo để học tốt. Đó là:

1. Xác định mục tiêu: vì sao lại học kỹ năng này. Mục tiêu ấy không được mơ hồ, như khi bạn với tay lên hái quả thì trước hết phải nhìn thấy quả ấy dù cao.

2. Đặt ra thời hạn. Luật Parkinson nói rằng nếu ta tự đặt ra một thời hạn cho một việc phải làm thì kiểu gì đến phút cuối cũng mới xong việc, vì thế hãy đặt một thời hạn ngắn để hoàn tất cho nhanh.

3. Tin rằng mình học được.Quan trọng là kiên nhẫn. Nghiên cứu cho thấy trong lúc học, phần não làm việc với kỹ năng đó sẽ phát triển thêm, bất kể người học đang ở tuổi nào.

4. Nhắm tới mức “đủ dùng”. Bước đầu không nên quá kỳ vọng mình thành bậc thầy hay thật giỏi.

5. Chọn khóa học tốt, tài liệu tốt, xác định các việc, các bước cần làm trước khi bắt tay vào học.

6. Chia nhỏ một kỹ năng lớn thành những gói kỹ năng phụ để học lên dần.

7. Áp dụng nguyên tắc Pareto:xác định trong kỹ năng ấy, khâu nào chiếm 20% sức nhưng mang lại 80% kết quả thì tập trung vào. Ví dụ, khi học một ngôn ngữ mới, hãy tập trung học các từ thường dùng trước.

8. Đặt ra mỗi ngày hẳn một tiếng để học kỹ năng mới này và không thay đổi.

9. Thực hành mọi lúc mọi nơi có thể.

Học chính ra là đặc ân lớn nhất của việc làm người, chỉ tiếc là do bận rộn với cuộc sống mà chúng ta không thể học suốt được. Học là một quá trình rèn chìa khóa để mở được cánh cửa bước vào những thế giới khác hoặc một kho vàng, tùy bạn chọn. Học sẽ cho bạn thấy trí óc mình có độ tự do đến vô biên và bạn muốn sống nhiều hơn, lâu hơn để biết về thế giới. Còn không thì ít ra, nói như chàng thanh niên Cotnoir học lái thuyền ở đầu bài, học là một lối thoát cho những ai đang bị cầm chân giữa những ngày phong tỏa.

Theo các chuyên gia, trước khi bước vào học một kỹ năng mới, bạn cần biết về bốn giai đoạn sau:

1: “Kém mà không biết”.Ở giai đoạn này, bạn chưa thể định ra mình đang làm gì sai, sai ở đâu. Giai đoạn này được tóm tắt bằng câu: “Tôi không biết rằng mình không biết cách làm việc này”.

2: “Kém mà biết kém”. Là giai đoạn khó khăn nhất nhưng cũng là giai đoạn mà việc học thực sự bắt đầu. Giai đoạn này được tóm tắt bằng câu: “Tôi biết rằng mình vẫn chưa biết cách làm việc này”.

3: “Giỏi biết mình giỏi”. Đến lúc này bạn biết mình đang làm gì và bạn thực sự đang làm tốt, tuy nhiên vẫn chưa tập trung đủ để mà không sinh lỗi.

4 “Giỏi mà không :biết mình giỏi”. Kỹ năng của bạn đã quá giỏi tới mức làm mà không phải nghĩ về thao tác. Ở giai đoạn này, bạn say mê thực hiện kỹ năng.

PHẠM PHONG / TTCT

Những khó khăn và cách khắc phục khi học ngoại ngữ

Posted in Children, General Posts, Sharing, ThoughtsTagged , , Leave a comment

Nhiều người chỉ mất một khoảng thời gian ngắn để giao tiếp cơ bản hoặc thành thạo một thứ tiếng. Trái lại, có một số ít người bỏ ra nhiều thời gian, công sức nhưng lại không thu được thành quả như mong muốn. Sự thành công hay thất bại trong quá trình phát triển một ngôn ngữ mới phụ thuộc vào việc xác định trở ngại và khả năng vượt qua của từng người. Trong bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu chín “rào cản” để hành trình chinh phục ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng được thuận lợi.

1. Tại sao cần xác định các trở ngại?

Không phải ngẫu nhiên việc xác định các rào cản trong quá trình học tiếng Anh lại quan trọng đến vậy. Xác định được những chướng ngại vật giúp người học nhận ra vấn đề đôi khi không phải do khả năng của bạn mà nằm phương pháp học chưa thực sự hiệu quả.

Nhờ đó, bạn sẽ biết được lý do tại sao lại gặp khó khăn trong việc học ngoại ngữ và tìm ra cách khắc phục cho riêng mình. Cho dù bạn đang gặp khó khăn với ngữ pháp hay đơn giản là bạn đang sử dụng phong cách học không phù hợp, việc biết lý do tại sao bạn gặp khó khăn sẽ giúp bạn có ý tưởng rõ ràng hơn về cách khắc phục những vấn đề đó. Vì thế, nếu bạn không thể xác định được vấn đề sẽ không thể xác định được giải pháp.

Xác định được những thách thức tạo cho bạn động lực và đưa ra lộ trình học tiếng Anh hiệu quả. Nếu như trong phim kinh dị, nhân vật phản diện đáng sợ nhất thường là những nhân vật không nhìn rõ mặt, kẻ thù đáng sợ nhất trong hành trình học ngôn ngữ mới là không biết mình vướng mắc ở đâu. Thế nhưng, một khi bạn nhìn nhận rõ những nguyên nhân dẫn đến học ngoại ngữ mãi không tiến bộ, bạn có thể có thêm động lực và hướng đi đúng đắn để tiếp tục. Với động cơ và hướng đi đúng đắn, ngay cả những ngôn ngữ khó nhất cũng có thể trở thành những ngôn ngữ dễ dàng.

2. Chín trở ngại thường gặp khi học ngoại ngữ

Phương pháp học nhàm chán, sáo rỗng

Nếu việc học tiếng Anh chỉ quanh quẩn ở những trang giấy với hàng loạt từ mới và cấu trúc câu cần nhớ, bạn sẽ nhanh chóng cảm thấy chán nản và muốn bỏ cuộc. Mặc dù từ vựng, cấu trúc câu và các quy tắc ngữ pháp là những phần quan trọng hàng đầu trong hành trình phát triển ngôn ngữ Anh. Nhưng sự nhàm chán trong cách học sẽ trở thành một lực cản thực sự và điều đó có thể khiến bạn không thể cải thiện các kỹ năng của mình như mong muốn.

Giải pháp: Hãy biến việc học thành một trò chơi tiếng Anh. Khi việc học trở nên thú vị, bạn sẽ có nhiều động lực hơn để tiếp tục.

Bạn có thể tìm kiếm bạn đồng hành và tham khảo các trò chơi tiếng Anh ở trên mạng. Chẳng hạn như Reddit hay nhóm trên Facebook sẽ giúp bạn tìm ra những người có cùng chí hướng ôn luyện tiếng Anh. Thông thường, các trò chơi tiếng Anh cho người lớn sẽ ở dạng đặt ra các thử thách với bạn bè của mình. Hãy đặt mục tiêu và xem ai có thể đạt được nhanh nhất. Ví dụ, soạn một danh sách các từ vựng mà bạn muốn ghi nhớ. Ai học thuộc được chúng trước sẽ là người thắng cuộc.

Cách tiếp cận không phù hợp

Một nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố như phong cách học tập yêu thích, nhu cầu học tập, mục tiêu và niềm tin sẽ ảnh hưởng đến khả năng thành công trong việc học ngoại ngữ một cách độc lập. Vì vậy, nếu bạn mới bắt đầu học tiếng Anh hãy cân nhắc kỹ lưỡng phương pháp tiếp cận không phù hợp với mình.

Giải pháp: Hãy thử nhiều cách tiếp cận cùng một lúc.Cách này giúp bạn chọn ra một phương pháp học tập phù hợp với mình.

Bạn có thể dành ra một vài giờ để thử nghiệm các phương pháp học trực tuyến, học thông qua các chương trình truyền hình, phim ảnh hoặc trải nghiệm thử app học tiếng Anh cho người lớn. Ghi lại những điều mà bạn thích và không thích ở phương pháp học để đánh giá đâu là cách tiếp cận hiệu quả. 

Bạn đang ở mức cao nhất của một cấp độ

Việc học ngoại ngữ cũng giống như quá trình leo núi dễ khiến bạn nản lòng. Mới bắt đầu học, bạn sẽ có xu hướng học nhanh hơn do sự mới mẻ và thú vị khi khám phá một ngôn ngữ mới. Nhưng sau khi một thời gian (giai đoạn trung cấp) khi đã có khối lượng kiến thức tương đối, việc học có xu hướng ổn định lại. Bạn nắm rõ hầu hết các thuật ngữ và quy tắc ngữ pháp cần thiết, việc mong muốn nâng cao trình độ và đánh giá được sự tiến bộ có vẻ khó khăn.

Giải pháp: Tương tác với người bản ngữ.

Tương tác với người bản ngữ là một trong số ít giải pháp có thể giải quyết tất cả các vấn đề chính mà người học ở trình độ cao thường gặp phải. Ví dụ, vốn từ vựng của bạn sẽ mở rộng một cách tự nhiên. Bên cạnh đó, bạn càng nói chuyện thường xuyên khả năng giao tiếp, phong thái (ngôn ngữ cơ thể) trở nên tự nhiên hơn. Nói chuyện với người bản ngữ cũng có thể cải thiện kỹ năng nói của bạn và khiến bạn nghe tự nhiên hơn. Không những thế, khi giao tiếp với người bản ngữ, bạn sẽ được chỉ ra những lỗi thường gặp.

Ngôn ngữ đang học quá khó

Ngôn ngữ đang học có cấu trúc quá khác biệt so với tiếng mẹ đẻ cũng được coi là một rào cản trong quá trình học tập. Chẳng hạn, một người nói tiếng Anh học tiếng Trung sẽ khó hơn rất nhiều so với học tiếng Tây Ban Nha. Do hai ngôn ngữ này có cách viết và cấu trúc ngữ pháp hoàn toàn khác biệt.

Giải pháp: Hãy ưu tiên học một ngôn ngữ dễ hơn trước.

Bạn bị thu hút và muốn dốc toàn lực cho một ngôn ngữ đặc biệt khó, nhưng hãy cân nhắc việc học một ngôn ngữ dễ hơn trước. Bởi những ngôn ngữ dễ học sẽ xây dựng các kỹ năng cần thiết. Bạn sẽ tìm hiểu những phương pháp nào phù hợp với mình, bạn cần làm gì để hoàn thành mục tiêu và cách bạn duy trì động lực. Sau khi học xong một ngôn ngữ dễ, bạn có thể tiếp cận với các thứ tiếng phức tạp hơn. 

Ít lợi thế khi học ngôn ngữ

Có rất nhiều yếu tố có thể khiến bạn rơi vào tình thế bất lợi. Chẳng hạn, khả năng nhớ âm vị học hay cấu trúc vỏ não đều ảnh hưởng đến khả năng học ngoại ngữ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, cấu trúc của vỏ não có thể là một yếu tố góp phần quan trọng trong việc tiếp thu ngôn ngữ của người lớn. Điều này dẫn đến tình trạng một số ít người có khả năng học hỏi ngôn ngữ mới nhanh hơn số còn lại. Nói cách khác, những người có khả năng học ngoại ngữ siêu việt có thể có sự khác biệt đặc biệt trong não bộ của họ.

Giải pháp: Học cách tận hưởng những thử thách và xem xét các giải pháp để cải thiện quá trình học.

Thừa nhận rằng việc học ngoại ngữ khó khăn hơn so với một số bạn bè của bạn sẽ làm giảm bớt áp lực cho bản thân. Thay vì nản lòng, thoái trí, bạn hãy cứ hoàn thành các bài tập được giao, chắc chắn sẽ gặt hái được thành quả.

Có rất nhiều phương pháp để củng cố trí nhớ ngắn hạn. Ví dụ, hãy thử nhai kẹo cao su khi học, hoặc điều chỉnh một tư thế ngồi học tốt hơn. Mặc dù những thủ thuật này có vẻ hơi khác thường, nhưng chúng thực sự có thể giúp bạn lưu giữ thông tin tốt hơn, do đó giúp việc học dễ dàng hơn một chút.

Thiếu động lực

Khi học một ngôn ngữ mới, động lực tạo ra sự khác biệt lớn giữa những người thông thạo ngoại ngữ với những người chỉ biết một vài từ.

Động lực có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh hỗ trợ cho việc học ngôn ngữ. Ví dụ, động lực có thể khiến người học tương tác nhiều hơn với người bản ngữ và sử dụng các mẹo học tập. Động lực giúp học viên thực hiện các bài kiểm tra và đạt thành tích tốt.

Vì vậy, nếu bạn đang tìm ra cách học một ngôn ngữ mới, hãy xem xét lại lý do tại sao bạn làm điều đó.

Giải pháp: Giữ động lực trong suốt quá trình học tập.

Khi bạn đã hiểu sâu về các quy tắc ngữ pháp và danh sách từ vựng, bạn có thể dễ dàng quên lý do thực sự mà bạn đang học một ngôn ngữ. Có một cách để duy trì động lực học là ghi nhật ký. Hãy dành ra một vài phút mỗi ngày để viết về lý do bạn đang học ngoại ngữ và kỹ năng mới này có ý nghĩa như thế nào đối với bạn. Một khi trình độ ngôn ngữ của bạn được cải thiện, bạn thậm chí có thể viết về động lực của mình bằng chính ngôn ngữ đó. Khi cảm thấy mất động lực, bạn chỉ cần đọc qua những gì bạn đã viết để lấy lại tinh thần.

Ngoài ra, bạn có thể đặt một bức tranh về nơi bạn muốn đi trong tương lai để tạo động lực.  

Mục tiêu chưa rõ ràng

Không có mục tiêu, bạn sẽ không có phương hướng và rất khó tiến bộ.

Giải pháp: Đặt mục tiêu dài hạn và ngắn hạn với những phần thưởng xác định trước.

Đặt mục tiêu và tự thưởng cho bản thân khi đạt là một cách dễ dàng để đảm bảo việc học của bạn không ngừng tiến bộ.

Trước hết hãy xác định mục tiêu dài hạn và ngắn hạn của bạn. Ví dụ: nếu mục tiêu dài hạn của bạn là sau sáu tháng có thể tương tác thoải mái với người bản ngữ bằng ngôn ngữ của họ. Mục tiêu ngắn hạn là luyện 10 từ vựng mỗi ngày hoặc sử dụng các nguồn tài nguyên học tập yêu thích 20 phút mỗi ngày. Lưu ý, lên mục tiêu càng cụ thể càng tốt sẽ giúp bạn đánh giá xem mình đã đạt được hay chưa.

Hãy thêm các mục tiêu vào lịch trên điện thoại và đặt lời nhắc để đảm bảo bạn đạt được tất cả các mục tiêu của mình. Cuối cùng, hãy tự thưởng cho bản thân khi đã đạt được mục tiêu. Đối với mục tiêu hàng ngày của bạn, những phần thưởng nhỏ như một món ăn hay đồ uống yêu thích sẽ một động lực to lớn. Đối với các mục tiêu dài hạn, bạn có thể đặt các phần thưởng ngày càng lớn, chẳng hạn như một chuyến du lịch.

Tâm lý rụt rè, lo lắng

Trạng thái lo lắng ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng học ngoại ngữ. Nếu bạn ngại luyện tập kỹ năng ngôn ngữ, bạn sẽ không tiến bộ nhanh chóng. Một nghiên cứu cho rằng lo lắng có thể dẫn đến tức giận và thất vọng – trạng thái tâm lý hoàn toàn không có lợi cho quá trình học tập.

Giải pháp: Nhận thức được cảm xúc của chính bạn và cố gắng xây dựng sự tự tin cho mình.

Bạn có thể lo lắng, hãy xác định nguyên nhân dẫn đến trạng thái tâm lý này. Sự tự nhận thức không chỉ có thể làm giảm sự căng thẳng mà còn giúp bạn tìm cách giải quyết vấn đề liên quan đến cảm xúc.

Bạn có thể tăng sự tự tin bằng cách tự khẳng định năng lực của bản thân. Chẳng hạn, hãy lặp lại sau tôi: “Tôi là một người học ngoại ngữ có năng lực và có kỹ năng”.

Không sử dụng ngôn ngữ thường xuyên

Ngôn ngữ cần luyện tập thường xuyên. Nếu bạn bỏ nhiều thời gian để học 1 ngôn ngữ nhưng không sử dụng sẽ nhanh chóng lãng quên.

Giải pháp: Hãy thường xuyên sử dụng ngôn ngữ đó. Bạn nên tận dụng mọi cơ hội thực hành ngôn ngữ mới mà bạn đang theo học.

Nếu khu vực bạn sống có nhiều người bản xứ, hãy tìm cơ hội giao tiếp với họ. Nếu bạn là sinh viên, bạn có thể kiếm công việc bán thời gian tại nơi thường xuyên có người bản xứ lui tới chẳng hạn như, ví dụ như một quán cà phê hay một trung tâm dạy ngoại ngữ có giáo viên bản xứ. Đây là cơ hội thực hành nghe và nói một cách hiệu quả.

Trong trường hợp bạn không có cơ hội tiếp xúc với người bản xứ, bạn có thể sử dụng app học tiếng Anh cho người lớn tuổi hoặc các ứng dụng luyện nghe nói để tự thực hành các kỹ năng. Ngoài ra bạn có thể xem các chương trình thực tế, bộ phim trên Netflix hoặc các trang chia sẻ tài nguyên tương tự. Bất kể bạn chọn gì, việc sử dụng ngoại ngữ một cách thường xuyên hơn sẽ giúp bạn chứng minh với bản thân rằng mình có khả năng học một ngôn ngữ mới.

Xác định các trở ngại sẽ giúp bạn tìm cách khắc phục, tiếp tục chặng đường chinh phục ngôn ngữ mới và trở nên thành thạo. Hi vọng các thông tin được chia sẻ trong bài viết sẽ giúp bạn đưa ra lộ trình học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng hiệu quả.

Nguồn: https://www.britishcouncil.vn/hoc-tieng-anh/tieng-anh-nguoi-lon/kinh-nghiem/chin-tro-ngai-thuong-gap-khi-hoc-ngoai-ngu-va-cach-khac-phuc

—-—

——

Luôn tự trách bản thân “không có năng khiếu học ngoại ngữ”, hãy áp dụng 7 nguyên tắc vàng sau để cải thiện

Đầu tiên, bạn cần xác định mục đích cụ thể của việc học ngoại ngữ, sau đó, chọn phương pháp hiệu quả. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là phải kiên trì.
Luôn tự trách bản thân
Học ngoại ngữ

Xác định mục đích cụ thể của việc học ngoại ngữ

Nếu bạn không xác định được bạn muốn học ngoại ngữ để làm gì thì việc học ngoại ngữ của bạn sẽ chẳng đi đến đâu cả. Bạn nên xác định mục tiêu càng cụ thể càng tốt, những lý do chung chung như học để… cho biết, học để… cải thiện vốn ngoại ngữ hay học để… sau này còn nói chuyện với người nước ngoài đều rất xa vời và khó có thể tạo được động lực cho bạn học ngoại ngữ.

Có thể lấy ví dụ về cách xác định mục tiêu khi học ngoại ngữ như dưới đây:

Mục đích chung chung và không tạo được động lực: “Tôi muốn học ngoại ngữ để sau này đi du lịch nước ngoài.” Mục đích cụ thể hơn một chút, có thể tạo được động lực: “Tôi muốn học tiếng Tây Ban Nha để đến đó du lịch vào mùa hè sang năm.” Mục đích cụ thể, rõ ràng và có sự thôi thúc: “Tôi cần học tiếng Tây Ban Nha để có thể nói trò chuyện được với một người bản xứ khi đến đó vào tháng 7/2017 tới đây.”

Qua 3 ví dụ trên thì có thể thấy rằng để việc học ngoại ngữ được hiệu quả nhất thì hãy xác định xem bạn học để làm gì? Mục tiêu đặt ra phải thật rõ ràng, cụ thể, tránh những lý do chung chung.

Chọn đúng loại ngôn ngữ để học

Việc học thêm một loại ngoại ngữ mới cũng giống như việc bạn lựa chọn môn thể thao mới để chơi vậy. Chúng thường cũng đi theo một nguyên tắc, đó là nếu bạn muốn học một môn thể thao mới nhanh nhất thì hãy lựa chọn những môn có một chút gì đó liên quan tới các môn mà bạn từng chơi qua rồi.

Ví dụ như bạn là một vận động viên tennis chuyên nghiệp chẳng hạn, lúc đó thì chắc chắn bạn sẽ dễ làm quen với cầu lông hơn là bóng đá.

Trong việc lựa chọn ngôn ngữ mới để học cũng như vậy, bạn hãy lựa chọn các ngoại ngữ có liên quan đôi chút đến tiếng mẹ đẻ hoặc liên quan tới loại ngoại ngữ mà bạn đã thông thuộc rồi. Ví dụ như khi bạn đã nói trôi chảy được tiếng Anh thì tiếp theo nên học tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp. Nó sẽ dễ dàng hơn là bạn chuyển sang học tiếng Trung Quốc với bộ chữ viết và ngữ pháp thay đổi hoàn toàn.

Lựa chọn phương pháp học hiệu quả

Tony Robbins từng nói: “Nếu bạn muốn thành công, hãy tìm hiểu về những người đã đạt được thành tựu như bạn mong muốn, copy lại cách làm của họ và bạn sẽ đạt được kết quả tương tự”.

Việc học ngoại ngữ cũng vậy, hãy tìm hiểu các mẹo và cách học của những người đi trước. Điều này sẽ giúp bạn rút ngắn được thời gian học đi rất nhiều.

Xác định thời gian học hợp lý mỗi ngày (15-30 phút)

Bạn sẽ chẳng thể học được gì nếu không xác định rõ thời gian dành cho việc học ngoại ngữ mỗi ngày. Mặc dù có thể bạn sẽ bận bịu với công việc, với gia đình hay vô vàn các vấn để khác nhưng hãy cố gắng duy trì thói quen dành ra 15-30 phút mỗi ngày để học ngoại ngữ.

Để có thể duy trì được thói quen này thì bạn có thể lên lịch cho tất cả các hoạt động trong ngày, bao gồm cả những việc như đi ăn, đi chơi, thời gian làm việc… Sau đó hãy tìm một khoảng thời gian hợp lý để bố trí cho việc học ngoại ngữ.

Tận dụng các công cụ học ngoại ngữ hiện nay

Một trong những bí quyết giúp bạn có thể học ngoại ngữ một cách nhanh chóng nhất, đó là tận dụng tất cả những phương tiện, công cụ có thể giúp ích cho việc tiếp thu ngôn ngữ. Có thể kể đến một loạt những công cụ phổ biến nhất như phim ảnh, sách báo hay thậm chí hiện nay cũng có rất nhiều những apps di động phục vụ cho việc học ngoại ngữ.

Đa phần chúng đều miễn phí và có thể dễ dàng tìm kiếm trên mạng internet nên hãy tận dụng tất cả những gì có thể.

Tìm cho mình một người cố vấn đích thực

“Muốn đi nhanh thì đi một mình. Muốn đi xa thì hãy đi cùng nhau.” Câu nói này cũng đúng với việc học ngoại ngữ.

Có thể khi học ngoại ngữ mới, bạn sẽ cảm thấy ngại ngùng và muốn tự học ở thời điểm đầu nhưng về lâu về dài, nếu muốn duy trì được việc học thì hãy tìm cho mình một người cố vấn thực sự.

Đó có thể là một người bạn có vốn ngoại ngữ tốt, một người giáo viên đáng tin cậy… Tóm lại là bạn cần phải có ít nhất một người có thể truyền cảm hứng, có thể giải đáp cho bạn các thắc mắc về môn ngoại ngữ mà bạn đã chọn. Có như thế thì bạn mới có thể theo đuổi nó trong một thời gian dài được.

Quan trọng là phải kiên trì

Biển học mênh mông vô bờ bến nên cũng chẳng có gì lạ nếu bạn cảm thấy chán nản và muốn bỏ cuộc. Đối với việc học ngoại ngữ cũng vậy, sẽ có những thời điểm bạn cảm thấy mệt mỏi, muốn bỏ ngang mọi thứ và đây là lúc mà bạn phải cố gắng hơn bao giờ hết.

Một trong những cách hay được sử dụng đó là hãy động viên mình rằng trước mình đã từng có hàng trăm nghìn người phải trải qua cảm giác chán nản khi học ngoại ngữ rồi và họ đều đã vượt qua. Họ làm được thì không có lý do gì mà mình không làm được cả. Hãy cố gắng kiên trì với việc học ngoại ngữ cho dù tâm trí bạn lúc đó chỉ muốn ném tất cả sang một bên mà thôi.

Huy Hoàng

Theo Theo Lifehack / Trí Thức Trẻ

Không gian ngưỡng: cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn

Posted in General Posts, Poetry-Story, Sharing, ThoughtsTagged , , , , Leave a comment

Nỗi ám ảnh về ‘không gian ngưỡng’: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn

Nếu bạn từng thấy mình ở trong một bối cảnh không gian mang lại cảm giác ‘không biết có chuyện gì, nhưng chắc chắn là có chuyện gì đó xảy ra’ thì có thể bạn đã gặp phải một thứ được gọi là không gian ngưỡng.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 1.

Không gian giáp ranh, không gian ngưỡng hay Liminal Space, là một khái niệm đang được nói đến rất nhiều trong thời gian gần đây. Đó là những nơi mà có thể khiến bạn hoặc người chứng kiến rơi vào một trạng thái nhất định, đôi khi là cảm giác khác biệt, khó chịu hoặc không thoải mái.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 2.

Từ nguyên của “liminal” bắt nguồn từ từ gốc Latinh “limen”, có nghĩa là “ngưỡng”. Nói cách khác, không gian giáp ranh hay không gian ngưỡng là nơi mà không gian chuyển tiếp hoặc biến đổi, là nơi giữa “cái đã có” và “cái tiếp theo”.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 3.

Thông thường, khi chúng ta ở trong không gian ngưỡng, chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều gì đó.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 4.

Trong một số trường hợp, cùng một nơi có thể có lúc là không gian ngưỡng và lúc khác thì không. Nhưng cũng có những nơi khác có thể khiến bạn cảm thấy chúng giống như một không gian ngưỡng bất kể thời gian trong ngày hoặc năm mà bạn đến thăm chúng.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 5.

Và khi chúng ta ở một địa điểm trong thời gian không bình thường đối với không gian đó, chúng ta thường có cảm giác bất an.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 6.

Đêm Giáng sinh thật đẹp, nhưng sẽ như thế nào nếu bạn chỉ có một mình giữa thành phố không bóng người.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 7.

Đôi khi, “ngưỡng” có thể tồn tại trong không gian, thời gian và trạng thái vật lý, và đề cập đến khoảnh khắc ở giữa nơi mà bạn ở giữa hai thứ.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 8.

Nếu chúng ta đang ở trong một không gian ngưỡng lâu hơn mức cần thiết, chúng ta có thể trải qua cảm giác giống như một thứ gì đó đang “tắt” mà chúng ta không thể xác định chính xác được nó là gì.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 9.

Hình ảnh trong ký ức này thuộc về tất cả mọi người, nhưng cũng chẳng phải của bất kỳ ai.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 10.

Nơi bạn cảm giác như trong một bộ phim hành động và thầm nhủ chắc chắn có gì đó sẽ xảy ra.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 11.

Những không gian như hành lang ở một nơi xa lạ có thể khiến bạn cảm thấy đáng sợ, do đang ở trong một môi trường hoàn toàn không quen biết.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 12.

Tầm nhìn từ phòng giặt đồ ra bên ngoài cảm giác như hai thế giới hoàn toàn khác biệt.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 13.

Hành lang này khiến bạn có cảm giác không nên quay lại mà hãy cứ tiếp tục bước đi.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 14.

Bạn có bao giờ có cảm giác kỳ lạ khi đứng chờ đèn đỏ vào giữa đêm khuya vắng, ở một nơi xa lạ?

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 15.

Một hồ bơi không có người mang lại nỗi ám ảnh thực sự, nhưng nó càng đáng sợ hơn nếu bạn bắt gặp đúng một người lạ mặt ở đó.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 16.

Một sân ga trong sương sớm, đẹp nhưng đầy bí ẩn.

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 17.

“Xin chào? Tôi tới đây để dự hội nghị. Có ai ở đó không?”

Nỗi ám ảnh về không gian ngưỡng: Nơi chúng ta có cảm giác như đang ở bên bờ vực của một điều bí ẩn - Ảnh 18.

Bạn sẽ chọn bước vào cánh cửa bên nào?

Tham khảo Boredpanda

Theo Pháp luật & Bạn đọc

Phải làm sao khi người già say YouTube?

Posted in General Posts, Poetry-Story, Sharing, ThoughtsTagged , , , , , Leave a comment

Công nghệ có thể là trợ thủ tuyệt vời cho người già. Nhưng sẽ ra sao nếu thế giới của những thuật toán thao túng tâm trí ấy khiến cha mẹ ta thay đổi theo chiều hướng làm ta lo ngại? Việc đầu tiên là hãy giải thích cho các cụ nghe về sự thông minh của thuật toán.

 Ảnh: livemaster.ru

SẮC SẢO LÊN CŨNG LÀ MỘT VẤN ĐỀ

Trong cuộc gặp gỡ của các bậc trung niên, sau câu chuyện đầy hài lòng vì con cái đã yên ổn đi học xa hoặc đã lấy chồng lấy vợ là bắt đầu những lời than vãn về bố mẹ già, thường là do bố mẹ lẫn cẫn, lạc hậu, bố mẹ phụ thuộc mình hơn… Có người ngán ngẩm thấy cuộc đời như xoay vòng quanh cái trục con cái-bố mẹ-con cái, khi về già thì bố mẹ lại như một lứa con nhỏ khác.

Cũng như với con mình, ai cũng muốn bố mẹ mình độc lập, minh mẫn, không quá cần đến mình. Và cũng như với con, nếu bố mẹ đang vững chãi hiền hòa như núi Thái Sơn với nước trong nguồn “bỗng nhiên” trở nên gay gắt, sắc bén, thậm chí dám… chống lại mình, thì sao?

Việc đó đôi khi cũng phiền lắm đấy, như một độc giả giấu tên đã hỏi The New York Times, rằng bố anh đã 80 hơn, gần như cả đời sống lặng lẽ, hiền hòa, chủ nhật đi lễ chăm chỉ, còn ngày ngày đọc kinh lần tràng hạt, luôn luôn tin vào lòng tử tế, tốt bụng. 

Từ hồi COVID-19 bùng nổ, ông cụ ít giao du bên ngoài, chỉ còn ngày ngày điện thoại cho con ở xa, thỉnh thoảng đi mua thực phẩm. Ông cụ góa vợ đã nhiều năm, bạn trung thành vẫn là iPad và YouTube, nay càng thêm khắng khít… 

Người con bỗng dưng nhận thấy bố mình ngày càng hay xem các kênh cực đoan, nói chuyện chính trị hung hăng hơn, kịch liệt chống vắc xin COVID-19. Câu chuyện qua điện thoại với ông cụ ngày càng khó nghe do bố con quan điểm ngược, cũng không giải thích được với cụ vì cụ rất hiếu thắng.

Người con băn khoăn hỏi bổn báo rằng anh nắm mật khẩu tài khoản YouTube của bố, và do biết quan điểm bố mình thay đổi là vì các thuật toán đề xuất nội dung nó dẫn dắt, nên anh hỏi: “Để bảo toàn mối quan hệ bố con, tôi đang nghĩ nên chăng vào tài khoản bố, xóa hết lịch sử xem của bố, và cài cắm những đường dẫn tới các trang thuần giải trí vui tươi với thể thao, làm vườn. Tôi cho rằng nếu thuật toán đã tẩy não bố thì tôi cũng có thể dùng thuật toán để đưa bố quay trở lại với con người cũ của bố, đặng ít nhất chúng tôi còn nói chuyện bình thường được với nhau. Nên chăng?”.

KẺ LÀM BẠN VỚI BỐ MẸ THAY TA

Những ai từng sống xa bố mẹ hẳn đều nhớ cái cảm giác biết ơn trào lên khi nghe có người thay mình chăm sóc bố mẹ mình. Internet (và cụ thể là YouTube) đã nhanh chân đóng vai trò như thế. 

Còn gì yên tâm hơn khi gọi điện về nghe bố mẹ hào hứng kể hôm nay xem được những gì trên mạng: một tiểu phẩm vui, một thông tin hữu ích, hoặc một bản tin mà ta nghe thì biết ngay là… tin vịt. 

Internet quả là một người thầy lại như một người bạn sinh động, muốn học thì nó dạy, muốn hư thì nó chiều; nó lại đón ý bằng các thuật toán đề xuất nội dung, khiến các cụ nếu mắt không mỏi thì có thể mê mệt cả ngày trên đó, ăn uống vớ vẩn gì cũng được.

… Câu hỏi của độc giả trên quả là một chiếc chìa khóa mở bung kho tạp hóa bình luận với các giải pháp rất đa dạng. Có vẻ như ai cũng thông cảm vì từng gặp thế. 

Người khuyên phải nhanh tay ngăn lại, can thiệp mạnh; cứ để thuật toán đưa đẩy rồi các cụ sẽ sa lầy, không biết phân biệt tin thật tin giả. Nếu YouTube đã dùng thuật toán để “dìu” cụ vào con đường nó muốn thì ta, với trách nhiệm của người con, phải “dìu” bố ra lại. 

Người lại can nếu đã làm con cần biết thương bố mẹ, hãy hiền hòa gần gũi các cụ hơn, nhất là vào lúc dịch giã này, rủ các cụ cùng xem với mình những điều tươi sáng rồi các cụ sẽ “vỡ” ra.

Ý kiến nào cũng có cái “phản ý kiến” đi kèm. Nếu như có người khuyên là cứ để cụ yên với thế giới của cụ, nghe cụ nói thôi chứ đừng tranh luận làm gì cho mất vui… thì lại có ngay người bảo phải tranh luận chứ, thế mới là coi bố mẹ còn sống; cứ tranh luận rồi cụ hiểu ra được tới đâu thì hiểu. 

Hay nếu như có người bảo hãy thẳng thừng đặt ra trước mặt ông cụ lựa chọn “sinh tử”: nếu còn nói những chuyện cực đoan tiêu cực thì thôi, bố con không cần dành thời gian cho nhau nữa… thì ngay lập tức có người vào can ngăn, làm gì có chuyện “con không dành thời gian cho bố nữa” chỉ vì trái ngược chính kiến, hãy tìm cách mà “nói phải” vì “nói phải củ cải cũng nghe”, nữa là bố.

 Ảnh: gograph.com

KẺ LỪA MỊ TRONG NHÀ

Dù giải pháp có là thế nào, ai cũng nhìn ra đây chính là sự loay hoay của con người trong trận đấu không cân sức giữa người với máy. Tuy các thuật toán là do con người nghĩ ra, nhưng giống như các bộ phim viễn tưởng với con quái vật bị sổng khỏi phòng thí nghiệm và tác oai tác quái mãi không bắt nhốt lại được, thuật toán cũng thế nhưng mềm dẻo hơn, len lỏi vào ngóc ngách mỗi cử động của ta trên bàn phím, làm ta bị nghiện máy, ta quấn lấy nó, trở thành xa lạ với người thân.

Chính vì thế, trong số các giải pháp đưa ra sau lời cầu cứu trên, giải pháp của một độc giả vốn là giảng viên điện toán có lẽ hợp lý và căn cơ nhất, do độc giả này nhìn rõ “thủ phạm”. Theo cô, ông cụ nên được nghe giải thích về cách vận hành của thuật toán, rằng nó đã làm gì để cụ cứ càng ngày càng xem mê mải, cuốn hút về một loại nội dung, một luồng quan điểm; và cho rằng nó thu được gì từ việc xem mê mải một chiều đó của cụ…

Trong một bài viết, Paige Cooper cho biết thuật toán (chứ không phải ý chí ta) quyết định đến 70% thời gian những gì người ta đang xem trên YouTube. Một khảo sát cho thấy có đến 81% người xem YouTube ở Mỹ nói họ thường xuyên xem các video do thuật toán này đề nghị. Có nghĩa là thuật toán tạo ra một sức hấp dẫn rất lớn, người ta trong vô thức buông tay để nó quyết định hộ món ăn tinh thần cho mình.

YouTube ra đời vào năm 2005. Theo Paiger Cooper, ngày nay cứ mỗi phút lại có 500 giờ video (chứ không phải 500 video nhé) được tải lên YouTube. Ai cũng có thể làm các video và đưa lên đó, từ những bài học và chia sẻ thú vị, tới những clip đánh ghen và hài rẻ tiền. Theo YouTube, thuật toán của họ là một “vòng lặp phản hồi” ngay tức thì, “đo ni đóng giày” được luôn video nào trong hàng tỉ video của họ sẽ thích hợp với sở thích của người đang xem kia. Người ta chỉ cần gõ lệnh đặt nội dung cần xem, danh sách các video đề xuất đã lù lù hiện ra ngay bên cạnh. Giữa một đại dương bát ngát và bát nháo ấy, tài tình thay thuật toán của YouTube vẫn tìm ra được các cọc hợp ý trâu. Tài tình nữa, hai người khác nhau gõ cùng một lệnh tìm kiếm, thí dụ “cây ăn thịt” thì danh sách đề nghị sẽ không giống hệt nhau, đó là do thuật toán đã biết người gõ lệnh là ai, cùng một cây ăn thịt nhưng mỗi người sẽ muốn tìm hiểu ở những góc độ hơi khác.

Theo Paiger Cooper, thuật toán YouTube không chỉ tìm video thích hợp mà còn giữ cho người dùng miên man không rời được mắt; nên trong lúc người dùng xem video, thuật toán quan sát người dùng như xem một video khác, chăm chú theo dõi và phân tích nhất cử nhất động của người dùng, cùng lúc đối chiếu với lịch sử xem trong quá khứ của người này: đã từng xem gì, xem cái gì được lâu, từng bình luận gì, “like” và “dislike” những video loại gì… để lọc luôn được một thực đơn tiếp theo cho đôi mắt là kẻ luôn đói khát.

Ai xem YouTuber nhiều hẳn cũng để ý, thực đơn gợi ý là những video cùng chủ đề hay na ná, luôn xen kẽ với những chủ đề hợp thời, mới mẻ khác để tránh nhàm chán và giữ cho người dùng được “thức thời”. Thực đơn ấy hấp dẫn vì đa dạng và “như” ngẫu nhiên mà vẫn không chệch khỏi khẩu vị gốc, và thế là người dùng có được cảm giác an toàn, cứ thế mê man khám phá, bước theo lộ trình đã vạch sẵn mà cứ tưởng do mình tự vạch ra.

Không ai phủ nhận được vai trò của “mạng” đối với người già. Nó giúp các cụ thấy thời giờ trôi nhanh, thấy mình bớt lạc hậu và tự tin miễn phí nghênh ngang bước vào một chốn lâu nay tưởng chỉ có con mình mới vào được. Các cụ là những “đứa trẻ” khám phá ra một thế giới hấp dẫn, phong phú; sau khi từ đó ra, các cuộc điện thoại với con cái ở xa cũng có thêm điều để nói (và thậm chí nó có ít gọi về cũng không sao). Các cụ rõ là có thay đổi, nhưng tâm lý con người rất lạ: ai cũng muốn bản thân mình là người dám thay đổi và biết thay đổi, cập nhật “san sát” với thời đại, nhưng lại không muốn người xung quanh mình thay đổi nhiều, đặc biệt là con mình, bố mẹ mình. Người xung quanh là “môi trường sống” bình ổn của ta. Con hãy cứ non nớt thế, bố mẹ hãy cứ hiền hòa thế để cuộc sống ta không bị đảo lộn.

LUÔN LUÔN LÀ CHUYỆN MỨC ĐỘ

Ta hãy tưởng tượng một người già được con mình ôn tồn giải thích cho nghe về sự thông minh của thuật toán. Cho dù cái thuật toán ấy có khéo nịnh người tới đâu, sau khi được hiểu rõ cũng không cụ nào muốn mình bị “xỏ mũi” nữa, muốn vùng lên lấy lại sự độc lập cho mình.

Nhưng thuật toán ấy có gì sai không? Chẳng có gì sai, vì quyền từ chối vẫn nằm trong tay người dùng, ngang với quyền chủ động gõ một dòng lệnh khác, chỉ xem những thứ cần xem. Việc các cụ xem nhiều rồi sa đà vào quan điểm tiêu cực, tin theo tin vịt cũng một phần do các cụ và con cụ.  

Các cụ “đói” thông tin, thích nghe ngóng xã hội bên ngoài, lại ít được con cái nói chuyện cùng đến nơi đến chốn. Một lần xem ngấu nghiến các nội dung kiểu ấy là một lần được thuật toán của YouTube ghi nhớ, và kẻ lanh lợi chu đáo ấy cứ thế mà mang những món tương tự dâng các cụ.

Vì thế, nếu có một bố mẹ đã tin vào YouTube hơn là thực tế của cuộc sống, việc đầu tiên là hãy giải thích cho các cụ nghe về sự thông minh của thuật toán. Kế là hãy rủ các cụ chơi trò “lẩn thuật toán”, không dễ dãi ăn những món dọn sẵn của nó nữa, khám phá những nội dung mới, quan điểm mới, quyết không để thuật toán nào “tẩy não” mình.

Và quan trọng nhất, bố mẹ già tin nhất vào con mình. Nếu bạn là người tích cực, trọng sự thực và “chịu khó” truyền những thứ đó cho bố mẹ thì bố mẹ cũng sẽ như thế. Còn nếu bạn bận lắm và ngại lắm chuyện rủ rỉ với người già? Thì hãy để cho YouTube bầu bạn suốt ngày cùng bố mẹ, kết quả ra sao chớ có đem ra làm món “tráng miệng” đãi bạn bè.

PHẠM PHONG / TTCT