MỸ- Cho đến nay, nguồn gốc của món ăn vẫn là một bí ẩn khiến các nhà ngôn ngữ học hiện đại phải đau đầu.
Theo các nhà ngôn ngữ học, đến nay đáp án chính xác về nguồn gốc của từ barbecue (viết tắt là BBQ) vẫn còn bỏ ngỏ. Một giả thuyết được nhiều người nhắc đến nhất là nó bắt nguồn từ tiếng Pháp barbe à queue (từ râu đến đuôi), nhắc đến việc toàn bộ con vật đã được nấu chín và ăn.
Một giả thuyết khác được nhiều người chấp nhận rộng rãi hơn, là bắt nguồn từ tiếng Haiti cổ barbacoa. Barbacoa đề cập đến hình thức nấu chín thịt động vật từ những thanh gỗ, củi đỏ lửa. Những người Tây Ban Nha vào thế kỷ 16 đã bắt đầu gọi thành phẩm cuối cùng của việc nấu chín này là barbacoa.
Một đĩa thịt nướng phong cách Texas. Ảnh: Knoxy Knox
Tại Mỹ có 4 phong cách thịt nướng nổi tiếng, đến từ 4 vùng Carolina (gồm hai bang South và North Carolina), Texas, Memphis và Kansas City. Barbecue kiểu Carolina (Carolina-style) được cho là hình thức nướng thịt lâu đời nhất ở Mỹ, liên quan đến thịt lợn được xé, cắt, chặt hoặc thái mỏng. Người ta thường dùng gỗ sồi hoặc gỗ mại châu (thuộc họ Óc chó) để nướng. Nước sốt thịt có mùi giấm hoặc mù tạt đặc trưng.
Barbecue kiểu Texas (Texas-style) chủ yếu là thịt bò thay vì thịt lợn hoặc gia cầm. Nhưng vì bang Texas quá rộng lớn, nên khó tránh khỏi từng khu vực sẽ có kiểu nướng khác nhau. Do đó, kiểu Texas thường được mọi người nhắc đến nhất là phong cách thịt nướng đến từ miền trung Texas, nơi thịt ức được làm chín chậm trên nhiệt độ thấp và gián tiếp (không nướng trực tiếp dưới ngọn lửa, mà đặt sang bên cạnh). Một đĩa barbecue ở Texas được nhiều người coi là không hoàn chỉnh, nếu không có phần thịt ức. Đầu bếp cũng chuộng việc dùng gỗ để nướng thịt hơn là than.
Gỗ thường được dùng để nướng thịt ở miền trung Texas là sồi, hồ đào hay mại châu. Ảnh: Dan Gentile/Thrillist
Thịt nướng kiểu Memphis thường được làm từ thịt lợn, dù một số hàng cũng dùng bò hay gà, thường có hương vị khói đặc biệt hơn những nơi khác. Ngoài ra, nơi này còn có hai thuật ngữ quan trọng khi gọi món như “Khô”, chỉ loại thịt được quết với muối và gia vị đơn giản trước khi nấu và không kèm nước sốt khi ăn. “Ướt” chỉ loại thịt được tẩm nước sốt trước, trong và sau khi chín. Còn thịt nướng ở Kansas có đặc điểm là sử dụng nhiều loại thịt để nướng, gồm cả cừu, gà tây và cá. Nước sốt thịt được làm từ cà chua với vị ngọt, cay và thơm.
Thị trấn Lexington, North Carolina được mệnh danh là “Thủ đô đồ nướng của thế giới”. Nơi đây thường tổ chức Lễ hội thịt nướng hàng năm vào tháng 10, thu hút 200.000 lượt khách ghé thăm. Nếu bạn đến Lexington vào mùa thu, bạn có thể thưởng thức tất cả món nướng tuyệt vời ở đây.
Năm nay, lễ hội thịt nướng bị hoãn lại đến ngày 22/10/2022 vì tình hình dịch bệnh. Ảnh: Barbecue festival
Có nhiều đời tổng thống Mỹ nằm trong danh sách thích barbecue như George Washington, Abraham Lincoln, George W. Bush, Barack Obama… Năm 1963, Tổng thống Lyndon B. Johnson khi đó đã tổ chức tiệc thịt nướng tại Nhà Trắng.
Bạn đã từng ngủ trên võng chưa? Bạn có cảm thấy võng lắc lưu nhẹ nhàng giúp chúng ta ngủ ngon hơn?
(Ảnh: Shutterstock) Ngủ trên võng
Hai cuộc nghiên cứu mới nhất cho thấy, hiệu quả của việc lắc lư nhẹ nhàng có thể hỗ trợ giấc ngủ và giúp cải thiện trí nhớ.
Chuyên gia Laurence Bayer của Trung tâm Y học Giấc ngủ thuộc trường Đại học Geneva (Thụy Sĩ) cho biết: “Một giấc ngủ ngon bao gồm đi vào giấc ngủ nhanh và ngủ thẳng một giấc đến sáng. Các tình nguyện viên tham gia thuộc thử nghiệm tuy không gặp vấn đề về giấc ngủ, nhưng ngủ trên võng vẫn khiến họ ngủ ngon hơn và ngủ sâu lâu hơn, ít bị thức giấc giữa đêm.”
(Ảnh: Shutterstock) – Dễ đi vào giấc ngủ khi nằm võng
Cuộc nghiên cứu trước đây của học giả Bayer cùng các đồng nghiệp cho thấy, dù chỉ là một giấc ngủ ngắn trong khoảng 45 phút nhưng sự dao động liên tục cũng khiến chúng ta dễ ngủ hơn, nghỉ ngơi tốt hơn. Trong cuộc nghiên cứu mới này, họ đã tiếp tục quan sát sự tác động của “chiếc giường dao động” đối với sóng điện não của con người.
Nhóm nghiên cứu đã mời 18 thanh niên thực hiện thí nghiệm ngủ. Đêm đầu tiên không được tính là thí nghiệm, chỉ là để họ làm quen với môi trường mới, đêm thứ 2 họ sẽ được ngủ trên một chiếc giường lắc lư, và đêm thứ 3 không ngủ trên giường lắc lư để so sánh.Sau đó, để biết được sự tác động của chất lượng giấc ngủ đối với trí nhớ, những người nghiên cứu để những người tham gia học các cặp từ ngẫu nhiên vào buổi tối hôm trước và thử nghiệm vào sáng hôm sau. Kết quả cho thấy, sau khi ngủ trên chiếc giường dao động cho hiệu quả tốt hơn.
Một cuộc nghiên cứu khác được thực hiện trên chuột bạch của trường Đại học Lausanne (Thụy Sĩ) cho thấy, khi được đặt trong những chiếc lồng lắc lư cũng khiến chuột ngủ nhanh hơn, ngủ lâu hơn. Nghiên cứu nhận thấy rằng tần suất dao động phù hợp nhất để chuột rơi vào giấc ngủ là gấp 4 lần so với con người.
Những người nghiên cứu cho biết, hai cuộc nghiên cứu này có thể cung cấp phương pháp mới để chữa trị chứng mất ngủ và mất kiểm soát cảm xúc hoặc có thể hỗ trợ những người lớn tuổi khó ngủ và cảm thấy trí nhớ bị suy giảm.
Hai cuộc nghiên cứu này được đăng tải trên tạp chí Current Biology.
LTS: Chuyên trang Khỏe & Vui có nhận được một số thắc mắc của bạn đọc hỏi về những lợi hại của việc ngủ võng. Có bạn đọc cao 1,80m, nặng 95 ký cho biết, ông mắc bệnh mạn tính ngáy rất to khi ngủ. Gần đây có người hướng dẫn nằm võng để ngủ qua đêm sẽ ít ngáy hơn. Tuy nhiên ông không biết ngủ cách này có hại gì cho sức khoẻ không. Hai bạn đọc khác thì lo lắng khi đọc được thông tin trên mạng, rằng ngủ võng nhiều sau này sẽ dễ bị bệnh cột sống, hô hấp, tim mạch… Chúng tôi giới thiệu ý kiến của các chuyên gia cùng luận bàn về vấn đề này.
ThS.BS Lê Thị Thu Hương, phó trưởng khoa nội hô hấp, bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP.HCM:
Có thể nằm võng để giảm ngáy to
Trong điều trị ngáy, việc thay đổi lối sống như giảm cân nặng (nếu thừa cân – béo phì), ngưng thuốc lá, tránh chất gây nghiện… là một phần không thể thiếu, trong đó tư thế ngủ cũng góp phần trong điều trị như quay đầu giường lên cao 10cm, nằm nghiêng… có thể giảm bớt ngáy.
Nên đi khám để xác định xem nguyên nhân ngáy là do béo phì hay còn những nguyên nhân nào khác không, và tìm giải pháp lâu dài để điều trị ngáy. Giảm cân có thể chữa hết ngáy nếu béo phì là nguyên nhân duy nhất gây ra ngáy.
Nếu ngủ võng cảm thấy dễ chịu, ít ngáy hơn khi ngủ giường thì có thể do ở tư thế nằm này, đầu đã được kê cao hơn, làm giảm ngáy.
Nếu nằm võng tạo cảm giác thoải mái, giảm ngáy và không gây bất cứ khó chịu nào cho cơ thể thì vẫn có thể nằm. Tuy nhiên cũng cần lưu ý tùy theo loại võng, độ cong của võng… việc nằm võng thường xuyên cũng có thể ảnh hưởng lên một số cơ quan của cơ thể, như sẽ hạn chế hô hấp nếu quá gập người ra phía trước.
PGS.TS.BS Nguyễn Hoài Nam, tổng thư ký hội Phẫu thuật lồng ngực và tim mạch TP.HCM:
Chỉ nên ngủ võng với giấc ngủ ngắn
Có nhiều cách để chống ngáy nhiều khi ngủ như dùng dụng cụ chống ngáy đeo ở cổ. Mổ treo các cơ vùng hầu họng, nằm ngủ đầu cao (nằm ngủ trên võng là một cách), giảm cân nặng… nhưng không có một phương pháp nào có thể làm hết ngáy hoàn toàn.
Việc nằm võng ngủ có thể bị bệnh tim mạch hay không thì cho đến nay vẫn chưa có một công trình nghiên cứu khoa học nào đề cập đến. Tuy nhiên nằm võng để ngủ thì chỉ nên sử dụng cho những giấc ngủ ngắn như ngủ trưa, còn ngủ dài như ngủ ban đêm thì rất không tốt vì tư thế nằm võng như vậy rất khó chịu, cơ thể bị bó hẹp ở tư thế nằm đầu cao, chân cao, ngực bị ép sẽ ảnh hưởng đến hô hấp, bệnh nhân dễ bị suy hô hấp, thiếu oxy não, làm giấc ngủ không có chất lượng.
PGS.TS.BS Võ Văn Thành, chủ tịch danh dự hội Cột sống Việt Nam:
Không làm tăng nguy cơ đau cột sống
Những nguyên nhân ngủ ngáy thường thấy nơi người mập quá mức lý tưởng là cổ họng nhiều ngấn mỡ, mỡ thừa chẳng những quanh vùng ngoài cổ họng mà còn phía trong cổ họng, gây hẹp đường hô hấp, khí lưu thông qua ngõ hẹp, gây ra tiếng ngáy.
Những nguyên nhân khác có thể là: do hay uống rượu làm cơ vùng cổ họng nhão đi, khiến ngõ khí vào dễ hẹp lại; dùng thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc dãn cơ cũng khiến cơ vùng cổ họng bị nhão; cổ họng ngắn, nằm ngửa ngủ khiến lưỡi tụt vào cổ họng, gây hẹp đường thông khí; mô mềm phía trên đường thở va chạm nhau gây ra chấn động rung và âm thanh ngáy ngủ; các bệnh lý vùng mũi – họng gây tắc đường thông khí mũi – họng, cơ hàm căng và kéo lệch hàm dưới ra sau khi ngủ khiến đường thông khí hẹp lại; cổ họng yếu dễ khép lại khi ngủ; hút thuốc lá quá nhiều…
Nên khám bệnh để biết nguyên nhân cụ thể là gì, nhất là khi nghi ngờ có hội chứng ngừng thở khi ngủ do tắc nghẽn đường thở. Nằm đầu cao như ngủ võng chỉ là một biện pháp bớt ngáy nhưng không đủ, phải biết nguyên nhân ngáy và áp dụng thêm các biện pháp điều trị khác. Ngủ võng không làm tăng nguy cơ viêm khớp hay đau cột sống.
Các biện pháp phòng trị ngáy to thường là nên tránh nằm ngửa (nằm đầu cao và nên nằm nghiêng mặt ngó thẳng. Nằm nghiêng bên nào nên có gối ôm bên đó, tránh vẹo cổ, xoay cổ sang bên). Cử bia rượu, nếu buộc phải uống thì uống xa giấc ngủ vài ba giờ. Không nên ăn vặt trước ngủ, tránh phân tiết nước bọt nhiều, trở ngại hô hấp.
Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, giữ cơ thể săn chắc, trọng lượng lý tưởng so với chiều cao, tránh tạo ngấn cổ hay mỡ thừa quanh nếp cổ hay phía trong vùng cổ họng. Tránh dùng thuốc an thần, thuốc ngủ và kháng chống dị ứng trước khi ngủ, khiến cơ bắp bị nhão quá mức, ống khí quản xẹp xuống và hẹp lại, dễ tạo ra tiếng ngáy. Nên tập thói quen ngủ đúng giờ, giữ độ ẩm trong phòng ngủ.
Dopamine là một hóa chất não quan trọng ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm giác của bạn về sự hưng phấn và vui vẻ. Chính vì vậy, dopamine còn được gọi là hormone hạnh phúc.
Hormone dopamine là gì?
Dopamine là một trong những hormone quan trọng trong não bộ mang lại nhiều tác dụng cho con người. Dopamine liên quan đến cảm giác hạnh phúc, động lực, trí nhớ, khả năng tập trung và điều chỉnh các chuyển động của cơ thể.
Khi hormone hạnh phúc dopamine được giải phóng với số lượng lớn, bạn sẽ có cảm giác hưng phấn, thích thú, tăng cảm hứng sống. Ngược lại, mức độ dopamine thấp sẽ khiến bạn giảm động lực, giảm sự nhiệt tình với mọi thứ xung quanh.
Thông thường, hormone dopamine sẽ được điều khiển bởi hệ thần kinh. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng một số phương pháp nhất định để tăng hormone hạnh phúc này.
10 cách tự nhiên để tăng hormone hạnh phúc dopamine
Ăn nhiều protein góp phần quan trọng trong việc sản xuất dopamine.Sau đây là 10 cách tự nhiên để tăng hormone hạnh phúc dopamine, bao gồm:
Ăn nhiều protein
Protein được hình thành từ các khối xây dựng nhỏ hơn được gọi là axit amin. Có 23 loại axit amin khác nhau, một số loại trong số đó được cơ thể tổng hợp, những loại khác bạn phải lấy từ thực phẩm.
Một axit amin được gọi là tyrosine, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất dopamine.
Các enzym trong cơ thể bạn có khả năng biến tyrosine thành dopamine vì vậy việc đủ lượng tyrosine là rất quan trọng để sản xuất dopamine.
Tyrosine cũng có thể được tạo ra từ một axit amin khác được gọi là phenylalanine.
Cả tyrosine và phenylalanine đều được tìm thấy tự nhiên trong thực phẩm giàu protein như gà tây, thịt bò, trứng, sữa, đậu nành, và các loại đậu khác.
Các nghiên cứu cho thấy việc những thành phần tyrosine và phenylalanine trong chế độ ăn uống có thể làm tăng mức độ dopamine trong não, thúc đẩy bạn tập trung suy nghĩ và cải thiện trí nhớ.
Ngược lại khi phenylalanine và tyrosine bị loại bỏ khỏi chế độ ăn, nồng độ dopamine có thể bị cạn kiệt.
Mặc dù nghiên cứu này cho thấy rằng lượng axit amin cực cao hoặc cực thấp có thể ảnh hưởng đến mức độ dopamine nhưng không thể biết được khi lượng protein thay đổi thì mức độ dopamine có bị ảnh hưởng nhiều hay không.
Ăn ít chất béo bão hòa
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng thói quen ăn nhiều các chất béo bão hòa chẳng hạn như chất béo có trong mỡ động vật, bơ, sức béo, dầu cọ, dầu dừa có thể phá vỡ các liên kết dopamine trong não bộ.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể, dẫn đến thay đổi hệ thống dopamine.
Nghiên cứu đã cho thấy được mối liên hệ giữa lượng chất béo bão hòa và trí nhớ kèm cùng chức năng nhận thức ở người nhưng không biết liệu những tác động này có liên quan đến mức độ dopamine hay không.
Tiêu thụ Probiotic
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra ruột và não bộ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
Trên thực tế, ruột được xem là não bộ thứ 2 vì chứa một số lượng lớn các tế bào thần kinh tạo ra nhiều phân tử dẫn truyền tín hiệu thần kinh, bao gồm cả dopamine.
Đặc biệt, một số vi khuẩn đường ruột cũng có khả năng sản xuất dopamine, có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi.
Đậu mèo rừng
Hay còn được gọi là Mucuna pruriens, chứa hàm lượng L-dpa cao, phân tử tiền chất của dopamine.
Ăn loại đậu này có thể giúp tăng mức độ dopamine một cách tự nhiên, đặc biệt ở những người mắc bệnh Parkinson, một rối loạn vận động gây ra bởi mức độ dopamine thấp.
Một nghiên cứu nhỏ cho thấy những người mắc bệnh Parkinson tiêu thụ 250gr đậu mèo rừng nấu chín, làm tăng đáng kể nồng độ dopamine và giảm các triệu chứng Parkinson từ một đến hai giờ sau bữa ăn.
Đậu mèo rừng sẽ gây hại nếu bạn sử dụng với hàm lượng cao.
Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn hoặc bổ sung nguồn L-dopa tự nhiên.Tập thể dục thường xuyên được khuyến khích để tăng mức endorphin và cải thiện tâm trạng
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên được khuyến khích để tăng mức endorphin và cải thiện tâm trạng.
Mặc dù sự tác động của việc luyện tập thể dục không hoàn toàn do sự thay đổi nồng độ dopamine.
Tập thể dục thường xuyên cũng có lợi cho những người mắc bệnh Parkinson, một tình trạng do mức độ dopamine thấp làm gián đoạn khả năng kiểm soát các chuyển động của cơ thể.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập thể dục với cường độ đều đặn vài lần mỗi tuần giúp cải thiện đáng kể việc kiểm soát vận động ở những người mắc bệnh parkinson, hoạt động tiết dopamine được diễn ra đều đặn hơn.
Ngủ đủ giấc
Khi dopamine được giải phóng, nó tạo ra cảm giác tỉnh táo. Khi bạn phải thức suốt đêm, mức độ dopamine trong não sẽ giảm đáng kể vào sáng hôm sau.
Vì dopamine thúc đẩy sự tỉnh táo, làm giảm độ nhạy cảm của các thụ thể sẽ giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn, đặc biệt là sau một đêm mất ngủ.
Ngủ đủ giấc giúp mức độ dopamine cân bằng và giúp bạn cảm thấy tỉnh táo hơn, hoạt động tốt hơn trong ngày.
Thường dopamine được giải phóng vào buổi sáng với số lượng lớn và giảm dần vào buổi tối trước khi đi ngủ. Thiếu ngủ sẽ khiến phá vỡ nhịp điệu tự nhiên này.
`Bạn cần ngủ đủ giấc và nên luyện thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày, giảm tiếng ồn trong phòng ngủ, tránh caffein vào buổi tối.
Nghe nhạc
Nghe nhạc là một cách thú vị để kích thích giải phóng dopamine trong não.
Một số nghiên cứu hình ảnh não bộ đã phát hiện ra rằng nghe nhạc làm tăng hoạt động các khu vực khoái cảm của vùng vỏ não, nơi chứa nhiều thụ thể dopamine.
Vì âm nhạc có thể tăng mức độ dopamine, nghe nhạc thậm chí còn được chứng minh là giúp những người mắc bệnh Parkinson cải thiện khả năng kiểm soát vận động tinh của họ.
Thiền
Thiền quá quá trình thực hành giúp tâm trí của bạn ở trạng thái yên tĩnh, gạt bỏ mọi muộn phiền để tập trung vào hơi thở bên trong.
Bạn có thể thiền khi đứng, ngồi hoặc thậm chí là đi bộ. Thiền thường xuyên có liên quan đến việc cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
Những nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những lợi ích mà thiền đem lại có thể là do mức độ dopamine trong não khi thiền tăng lên.
Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời
Rối loạn cảm xúc theo mùa là tình trạng mà con người cảm thấy buồn bã hoặc chán nản trong mùa đông khi họ không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời đủ nhiều.
Thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thấp có thể dẫn đến giảm mức độ dẫn truyền thần kinh khiến tâm trạng của bạn sẽ trở nên nặng nề.
Hãy tích tắm nắng buổi sớm. Hoạt động này sẽ giúp cơ thể bạn sản sinh nhiều hormone hạnh phúc dopamine.
Mặc dù tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể làm tăng mức độ dopamine và cải thiện tâm trạng, điều quan trọng là phải tuân thủ các nguyên tắc an toàn, vì việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều có thể gây hại.
Nói chung, nên hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong giờ cao điểm khi bức xạ cực tím mạnh nhất, thường là từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều và bôi kem chống nắng bất cứ khi nào chỉ số UV trên 3.
Chất dinh dưỡng có trong thực phẩm
Bổ sung dưỡng chất
Cơ thể bạn cần một số vitamin và khoáng chất để tạo ra dopamine. Chúng bao gồm sắt, niacin, folate và vitamin B6.
Nếu cơ thể bạn thiếu một hoặc nhiều chất dinh dưỡng này, bạn có thể gặp khó khăn trong việc tạo ra đủ dopamine để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Tóm lại, chế độ ăn uống và lối sống cân bằng có thể giúp tăng sản xuất dopamine tự nhiên của cơ thể và giúp não bạn hoạt động tốt nhất.
Cuộc sống càng bận rộn, con người càng dễ bị stress và cũng dễ quên thể thao là “bài thuốc” hữu hiệu để bài trừ căng thẳng.
Chọn môn thể thao không mang tính cạnh tranh. Ảnh: rotana.net
Luyện tập thể thao có thể giảm stress. Vậy, luyện tập làm sao để đạt được hiệu quả tốt nhất?
Stress đâu loại trừ ai
Stress là trạng thái tâm lý tiêu cực mà mỗi chúng ta ai cũng phải trải qua. Nó có thể thay đổi từ trầm cảm (với các triệu chứng như buồn rầu, mất tập trung, vô vọng) tới lo sợ (với cảm giác sợ hãi, mệt mỏi về thể chất,có thể hoảng sợ). Do đó để cuộc sống vui tươi và hạnh phúc khỏe mạnh thì chúng ta phải chấm dứt strees.
Bất kỳ tình huống nào ta phải giải quyết đều gây stress. Ai cũng có stress. Một số phải chịu đựng hậu quả của stress nặng nề hơn những người khác.
Để nói về nguyên nhân của bệnh stress thì thật sự nó có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, nó sẽ phụ thuộc vào hoàn cảnh của mỗi người. Đó có thể phụ thuộc vào: Môi trường bên ngoài, những căng thẳng từ xã hội và gia đình, các vấn đề về thể chất, vấn đề tâm lý, tác động không tốt từ cơ thể bên trong hay chính những áp lực mà chính bản thân tự đặt ra…
Cuộc sống càng bận rộn, con người càng dễ bị stress và cũng dễ quên thể thao là “bài thuốc” hữu hiệu để bài trừ căng thẳng.
Người bệnh có thể tự thư giãn bằng cách nghe nhạc, nói chuyện nhiều hơn với bạn bè, không “đụng chạm” đến vấn đề khiến bạn không vui và khó chịu…
Nếu vẫn không thấy tâm trạng ổn hơn. Bạn nên đi gặp chuyên gia, bác sĩ để được điều trị tâm lý. Đừng e ngại, vì hơn 1/3 dân số toàn cầu có vấn đề về bệnh tâm lý.
Thể thao phá bỏ sự căng thẳng
Lợi ích của thể thao trong việc cải thiện thể chất thì đã được biết đến từ rất lâu tuy nhiên những lợi ích về mặt tâm lý thì có một số điểm như sau:
– Khi chơi thể thao chúng ta sẽ được gặp gỡ và giao lưu với rất nhiều người, do đó tăng các mối giao tiếp ngoài xã hội, giúp kết nối mọi người với nhau, giúp cho cuộc sống của chúng ta lạc quan, vui tươi, và thêm yêu cuộc sống hơn. Mặt khác khi bạn chơi thể thao bạn sẽ rũ bỏ được tất cả các mối lo nghĩ hàng ngày. Khi chơi thể thao bạn sẽ được trải qua đủ các cung bậc cảm xúc từ thất bại đến chiến thắng tương ứng với từ buồn phiền tới vui vẻ và nó sẽ tập cho cơ thể chúng ta thích nghi với các cảm xúc đó và chúng ta sẽ kiểm soát cảm xúc tốt hơn.
– Hoạt động thể thao giúp kích thích tế bào não sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh là endorphins và các opiate, nó làm cho chúng ta vui vẻ, yêu cuộc sống.
– Hoạt động thể thao sẽ làm cho tim và phổi hoạt động nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ oxy tăng của cơ thể. Nó sẽ mang nhiều oxy tới các tế bào cơ và não hơn sẽ giúp cải thiện chức năng các tế bào này.
Thể dục, thể thao giúp chúng ta cân bằng lại các mối quan hệ, tinh thần lẫn sức khỏe thể chất.
– Hoạt động thể thao giúp cải thiện sắc thái của bạn: Các bài tập thể thao làm tăng sự tự tin, có thể giúp cơ thể nghỉ ngơi các suy nghĩ và nó có thể làm giảm các triệu chứng kết hợp với trầm cảm nhẹ hoặc lo âu. Tập thể thao sẽ giúp cải thiện giấc ngủ của chúng ta, làm cho giấc ngủ đến nhanh và sâu hơn mà chúng ta đã biết mất ngủ là nguyên nhân của stress, trầm cảm và lo âu do đó tập thể thao sẽ giúp chúng ta giảm các vấn đề đó.
Tóm lại thể thao rất có hiệu quả đối với sự phát triển thể chất của cơ thể và giúp cho chúng ta sống lạc quan, yêu bản thân chúng ta và yêu cuốc sống này nhiều hơn.
Phải lưu ý gì?
Để đạt được những lợi ích trên từ việc tập thể thao, tránh những tác dụng phụ, người tập cần chú ý:
– Cần được bác sĩ tư vấn để chọn được loại hình thể thao phù hợp với sức khỏe và thể trạng.
– Ngưng suy nghĩ các vấn đề của cuộc sống khi ta chơi thể thao.
– Làm nóng cơ thể, vận động các khớp trước khi “nhập cuộc”. Đừng nóng vội mà hãy từ từ nâng cao tần suất luyện tập để cơ thể không bị quá tải.
– Chọn môn thể thao ưa thích. Nếu bạn không thích chạy bộ hoặc chơi tennis không nhất thiết phải chọn nó cho dù có rất nhiều người đang tập luyện môn này, bởi phải ép mình làm điều mình không thích sẽ tạo thêm áp lực và chính nó lại trở thành yếu tố gây stress.
– Chọn môn thể thao không mang tính cạnh tranh, vì sự thắng – thua trong thi đấu có thể tạo thêm áp lực cho người chơi thay vì thư giãn.
– Tính thường xuyên quan trọng hơn khối lượng. 30 phút luyện tập đều đặn mỗi ngày có tác dụng tốt hơn một lần tập mỗi tuần kéo dài 3 giờ.
Chớ bỏ qua yếu tố dinh dưỡng
Để phát huy tối đa lợi thế của thể thao đối với sức khoẻ, những người chơi thể thao cần phải chú ý tới chế độ dinh dưỡng dưới đây:
Những người chơi thể thao thường xuyên cần có một chế độ ăn giàu chất ma giê. Chất này có rất nhiều trong các loại thực phẩm như rau xanh, ngũ cốc, hoa quả khô có dầu, sôcôla… và nước khoáng.
Khi chơi thể thao bạn nên uống nước, bổ sung lại lượng nước của cơ thể đã bị mất đi khi chơi thể thao.
Không nên ăn nhiều đường và các thực phẩm có đường. Hạn chế uống nhiều các loại nước ngọt có đường, các loại mứt… Hãy cung cấp đường cho cơ thể bạn bằng những thực phẩm thiên nhiên như hoa quả. Hạn chế uống nhiều cà phê mỗi ngày.
Nếu không đủ dinh dưỡng cơ thể sẽ không đủ năng lượng đáp ứng nhu cầu tập luyện. Ngoài ra, người ta còn nhận thấy bản thân một số vi chất dinh dưỡng có tác dụng tích cực trong việc cải thiện các chỉ số tâm trạng và nâng cao thể lực rất có lợi trong việc giảm stress.
Nguồn: Bệnh viện Nhân dân 115 TP HCM / TTO
—-—
———
Lợi ích tâm lý của tập thể dục với trầm cảm là gì?
Luyện tập thể dục thường xuyên đã được khoa học chứng minh giúp kích hoạt cảm giác tích cực, giảm các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Ngoài ra, tập thể dục còn mang lại nhiều lợi ích khác như tăng cường sức mạnh cơ bắp, khả năng linh hoạt, tạo ngủ ngon giấc, …
1. Tập thể dục có lợi cho bệnh trầm cảm?
Khi tập thể dục, cơ thể sẽ giải phóng một hóa chất gọi là endorphin – hormone hạnh phúc. Những endorphin này tương tác với các thụ thể trong não giúp làm giảm cảm giác đau, tác dụng tương tự như thuốc giảm đauvà thuốc an thần. Ngoài ra, nó cũng giúp kích hoạt cảm giác tích cực trong cơ thể, tương tự như morphin. Đó là lý giải tại sao sau khi tập thể dục, cơ thể có cảm giác hưng phấn và tràn đầy năng lượng.
Endorphin được sản xuất tại não bộ, tủy sống và nhiều bộ phận khác trên cơ thể. Nó được giải phóng nhằm thực hiện vai trò như một chất dẫn truyền thần kinh. Các thụ thể tế bào thần kinh endorphin có khả năng liên kết với một số loại thuốc giảm đau. Tuy nhiên, không giống như morphin, việc kích hoạt các thụ thể này bởi endorphin không gây ra tình trạng nghiện hay phụ thuộc.
Tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh giúp làm:
Giảm căng thẳng
Tránh cảm xúc lo lắng và chán nản
Tăng lòng tự trọng
Cải thiện giấc ngủ
Tập thể dục cũng có những lợi ích sức khỏe bổ sung:
Củng cố hoạt động tim mạch
Tăng năng lượng
Giảm huyết áp
Cải thiện sức mạnh cơ bắp
Củng cố cấu trúc xương khớp
Giảm mỡ
Thân hình cân đối và cơ thể khỏe mạnh
Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích sức khỏe
2. Tập thể dục được ứng dụng trong điều trị trầm cảm?
Tập thể dục là một phương pháp điều trị trầm cảm nhưng chưa được tận dụng hiệu quả trong điều trị chứng trầm cảm nhẹ đến trung bình. Ngoài ra, tập thể dục còn giúp tăng tổng hợp vitamin D và cải thiện sức khỏe tinh thần.
3. Các bài tập thể dục tốt cho người trầm cảm
Một số loại hình tập thể dục có thể áp dụng với người trầm cảm, gồm có:
Đi xe đạp
Khiêu vũ
Làm vườn (cắt tỉa cành cây, cuốc đất, …)
Golf (đi bộ thay vì sử dụng xe đẩy)
Việc nhà (quét dọn, lau nhà, hút bụi, …)
Chạy bộ với tốc độ vừa phải
Thể dục nhịp điệu cơ bản
Chơi tennis
Bơi lội
Đi dạo
Yoga
Bệnh trầm cảm có thể cải thiện nhanh hơn nhờ hỗ trợ của xã hội. Do đó, người trầm cảm có thể lựa chọn tham gia các lớp tập thể dục hoặc tập với người thân, bạn bè.
4. Có cần tư vấn của bác sĩ trước khi quyết định tập thể dục?
Hầu hết tất cả mọi người đều có thể tự luyện tập thể dục mà không cần đến lời khuyên của bác sĩ, ngoại trừ các đối tượng là người ở độ tuổi từ 50 trở lên có thời gian dài không luyện tập thể thao, người mắc các bệnh lý như tiểu đường, tim mạch, …
Hầu hết tất cả mọi người đều có thể tự luyện tập thể dục mà không cần đến lời khuyên của bác sĩ
5. Làm sao để lựa chọn loại hình luyện tập thể dục phù hợp?
Trước khi bắt đầu một chương trình tập thể dụcđiều trị trầm cảm, bạn nên xem xét trả lời các câu hỏi:
Những hoạt động thể chất nào làm bạn cảm thấy hứng thú nhất?
Bạn thích hoạt động nhóm hay cá nhân?
Loại hình tập thể dục nào phù hợp với thời gian biểu của bạn?
Hiện tại, bạn đang mắc bệnh lý gì? Nó cản trở tham gia hoạt động thể chất nào?
Bạn có mục tiêu gì? (giảm cân, tăng cường cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt hoặc tăng cường tâm trạng)
Bạn nên luyện tập trong thời gian bao lâu để giảm trầm cảm?
Cố gắng tập thể dục ít nhất 20 – 30 phút, 3 lần/tuần, tập thể dục 4 hoặc 5 lần/tuần còn có tác dụng tốt hơn. Bạn nên bắt đầu luyện tập nhẹ nhàng, với 20 phút và tăng dần theo thời gian đến tối đa 30 phút.
6. Một số lời khuyên trước khi bắt đầu tập thể dục
Chọn hoạt động thể dục mà bạn thích để giúp quá trình luyện tập trở nên vui vẻ
Đặt thói quen tập thể dục vào lịch trình, bạn có thể cài đặt nhắc nhở nếu cần thiết
Bạn nên thay đổi đa dạng các bài tập để tránh nhàm chán bằng tham gia các phòng tập thể dục ở gần nơi mình sinh sống để tìm hiểu về các chương trình tập thể dục
Bạn nên cân nhắc tiêu tiền hợp lý cho các chương trình tập thể dục. Tránh mua các thiết bị đắt tiền và các gói tập của câu lạc bộ trừ khi bạn cam kết tham gia thường xuyên
Duy trì tập luyện để nó nhanh chóng trở thành một phần trong lối sống của bạn
7. Tập thể dục gây đau cần làm gì?
Cơ thể sẽ tăng cảm giác căng thẳng, tổn thương khớp và cơ bắp nếu tiếp tục tập luyện bỏ qua cơn đau. Nếu tình trạng đau kéo dài trên một giờ sau khi luyện tập, có thể là do bạn luyện tập quá sức. Nếu cơn đau kéo dài hoặc nghiêm trọng, có khả năng bạn đã bị thương, cần đi khám để kiểm tra và chữa trị.
Nếu luyện tập thể dục không phù hợp hoặc bạn không có nhiều thời gian thì có thể chuyển sang các phương pháp giúp tăng cường tâm trạng khác. Thiền và liệu pháp xoa bóp đã được chứng minh có tác dụng kích thích giải phóng endorphin, tăng cảm giác thư giãn giúp cải thiện tâm trạng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.
Nếu trò chơi điện tử có thể được thi đấu như một môn thể thao chuyên nghiệp với khái niệm esports (thể thao điện tử), có chăng một tương lai cho bộ môn lập trình máy tính trong bức tranh của ngành công nghiệp tỉ đô này?
Hình ảnh này có thể gắn với một sự kiện thể thao điện tử lập trình được không?
Mới đây, Microsoft đã chứng minh một phần mềm văn phòng như trình soạn thảo bảng tính Excel của công ty này cũng có thể trở thành nội dung thi đấu esports với Cúp mô hình tài chính thế giới.
Diễn ra ngày 8-6, giải đấu lần đầu tiên tổ chức được quảng bá là một “trận chiến nhiều người chơi” trong đó các vận động viên phải xây dựng các mô hình tài chính và “sử dụng tối đa các khả năng của Excel để giải quyết những vấn đề phức tạp ngay lập tức”.
Cụ thể, họ có 40 phút để giải quyết một tình huống kinh doanh mà giám khảo đề ra bằng cách lập trình mô hình tài chính với Excel. Đại diện Michael Jarman của Canada đã xuất sắc vượt qua 7 thí sinh đến từ các nước khác để về nhất trong sự kiện được tổ chức trực tuyến. “(Đây là) lập mô hình tài chính dưới dạng một môn thể thao điện tử” – tài khoản Twitter của Microsoft Excel viết ngày 4-6.
Từ “pro gamer” đến “programmer”
Esports có một sức hút không thể chối cãi, minh chứng là sự thành công của những giải đấu quốc tế với tổng giải thưởng lên đến hàng chục triệu USD và thu hút hàng triệu tín đồ theo dõi trực tiếp và qua các kênh trực tuyến.
Khái niệm esports gắn liền trò chơi điện tử, cụ thể là những tựa game mang tính chiến thuật và đối kháng tập thể, còn các vận động viên esports không ai khác chính là những game thủ chuyên nghiệp (pro gamer).
Nếu như xã hội từng có cái nhìn nghi kỵ với esports khi cho rằng nó thần tượng hóa việc chơi game, ngày nay các vận động viên esports chuyên nghiệp có thể sống khỏe với thu nhập từ tiền thưởng khi tham gia các giải đấu lớn nhỏ được tổ chức quanh năm. Việc esports trở thành môn thi đấu tính huy chương lần đầu tiên tại SEA Games 30 và sẽ tiếp tục có mặt tại SEA Games 31 và Asiad 19 chính là sự thừa nhận chính thức đối với môn thể thao trí tuệ mới mẻ.
Dù cách sử dụng tên gọi “esports” cho giải đấu của Microsoft có phần khiên cưỡng và nhằm mục đích tạo ấn tượng là chính, ý tưởng xem lập trình đối kháng như một môn thể thao điện tử không hẳn là quá xa vời.
Các cuộc thi lập trình hay hackathon ngày nay đang tạo được chú ý không chỉ với giới chuyên môn mà cả với một bộ phận khán giả phổ thông. Trang CodinGame đặt câu hỏi: “Liệu esports có thể được nâng lên một tầm cao mới bằng sự kết hợp khéo léo giữa game với lập trình không? Việc thi thố lập trình trở nên phổ biến và giải trí như chơi game chuyên nghiệp là giấc mơ không tưởng hay một lời khẳng định mang tính dự báo?”.
Trước khi bàn đến tính khả thi, hãy thử nghĩ xem tại sao đây là một ý tưởng tốt. Một trong những lý do chính khiến khán giả thích xem esports hay một môn thể thao nói chung, bên cạnh nhu cầu giải trí đơn thuần, là để xem những người giỏi nhất trong lĩnh vực của họ phô diễn kỹ năng và truyền cảm hứng.
Không ít tài năng thể thao thế giới đã được gieo đam mê đối với bộ môn của họ từ khi còn nhỏ qua việc theo dõi các trận đấu có sự góp mặt của vận động viên yêu thích. Thần tượng một game thủ không có gì xấu, nhưng chẳng phải sẽ tuyệt vời hơn nếu trẻ em được tiếp cận với những trận đấu esports đỉnh cao nhưng không phải giữa các đội tuyển game mà là giữa các lập trình viên đẳng cấp thế giới như Gennady Korotkevich, Makoto Soejima hay Tiancheng Lou sao?
Nếu các cuộc thi hackathon cũng được truyền hình trực tiếp đến hàng triệu khán giả khắp thế giới, tầm ảnh hưởng đến sự hứng thú tìm hiểu của khán giả nhỏ tuổi đối với bộ môn lập trình sẽ là rất tích cực.
Theo tạp chí Forbes, nhận thức của người dân về thể thao điện tử cũng đã có sự tăng trưởng ấn tượng trong những năm gần đây, với gần 2 tỉ người có nghe nói đến esports và khoảng nửa tỉ là khán giả của esports trong năm 2020. Đây cũng là một thị trường làm ra tiền: theo eMarketer, doanh thu ngành quảng cáo liên quan thể thao điện tử đạt khoảng 214 triệu USD trong năm 2020. Tất cả các yếu tố này cho thấy esports có thể mở ra một hướng đi mới cho thể thao truyền thống trong thời đại số, và việc kết hợp với lập trình để tạo ra những bộ môn bổ ích sẽ là chìa khóa để cởi bỏ tâm lý “esports là game, không phải thể thao” đang khiến quá trình này chưa thể diễn ra nhanh hơn.
Mơ về một “thế vận hội” lập trình
Rào cản lớn nhất trên con đường trở thành môn thể thao điện tử chuyên nghiệp của lập trình đối kháng chắc hẳn là khiến trải nghiệm này trở nên thú vị đối với cả những người không phải là lập trình viên. Thể thao không chỉ là màn phô diễn của những vận động viên quốc tế mà phải có sức sống của riêng nó trong xã hội.
Một cách tuyệt vời để thực hiện ý tưởng này là kết hợp lập trình với trí tuệ nhân tạo, nơi toàn bộ tiềm năng của bộ môn này có thể được khai thác. “Hãy tưởng tượng cảm giác của bạn khi chứng kiến chỉ với một trăm dòng code (người lập trình viên) có thể khiến một con bot AI hoạt động theo những cách tuyệt vời. Những thứ như thế sẽ cuốn hút khán giả và đánh thức sự tò mò trong họ” – theo CodeChef, một cộng đồng các lập trình viên thi đấu chuyên nghiệp.
Theo trang này, cộng đồng lập trình đối kháng cần mang tính tương tác cao hơn nếu họ muốn đạt đến sự phổ biến như thể thao điện tử. Các lập trình viên ưu tú cần phải hoạt động tích cực trên các diễn đàn để tương tác với khán giả, và sự tương tác sẽ khiến người hâm mộ cảm thấy thêm đam mê môn thể thao này và xem thành công của thần tượng là mục tiêu để theo đuổi.
Để giúp khán giả gần gũi hơn với những gì đang diễn ra trong một “trận đấu” lập trình, game hóa cũng là một hướng đi khả quan. Một số kênh YouTube và Twitch về lập trình đã bắt đầu thể nghiệm phương pháp này: thay vì ngồi gõ những dòng mã lệnh máy tính khô khan và cố gắng giải thích cho người xem hiểu chuyện gì đang xảy ra, các vlogger chọn cách dùng ngôn ngữ lập trình để tự động hóa việc “phá đảo” một trò chơi thay vì phải điều khiển mọi thứ bằng tay.
Bằng cách này, khán giả có thể thấy ngay kết quả của những dòng code trên giao diện trực quan và đồ họa đẹp mắt của trò chơi điện tử. Hãng phim Warner Bros, khi quảng bá cho bộ phim The Accountant năm 2016, đã tổ chức một cuộc thi lập trình trong đó người chơi sắm vai chàng kế toán kiêm điệp viên ngầm Christian Wolff. Thay vì điều khiển nhân vật trong game bằng chuột và bàn phím, người chơi phải dùng những câu lệnh máy tính. “Điện ảnh, trò chơi điện tử và lập trình – tất cả hội tụ trong một loại hình giải trí mới” – trang CodinGame nhận xét.
Trong những năm tới, sự phát triển của công nghệ được dự báo sẽ đưa esports phát triển theo hướng ngày càng đa dạng hóa loại hình thi đấu, thay vì chỉ tập trung vào trò chơi điện tử. Các vận động viên esports có thể thật sự… vận động thay vì ngồi dán mắt vào màn hình máy tính nhờ công nghệ thực tế ảo và thực tại tăng cường, còn lập trình có thể góp phần xóa nhòa ranh giới giữa giải trí và thể thao bằng cách tạo ra những bộ môn “lai” thú vị.
Thử tưởng tượng một thế vận hội của những con robot được lập trình để thi đấu các môn thể thao như người, hay một giải cờ vua nhưng thế chỗ 2 đại kiện tướng là bộ đôi AI “đấu trí” xem bên nào thông minh hơn. Những khả năng mà lập trình mở ra cho tương lai esports thật sự là không giới hạn.
Sinh viên Đại học Texas tại một cuộc thi lập trình. Ảnh: The Daily Texan
Một trong những cuộc thi lập trình lâu đời và danh tiếng nhất thế giới là ICPC – được tổ chức lần đầu tại Đại học Texas A&M vào năm 1970 và vẫn còn duy trì đến ngày nay. Chiếc máy tính IBM được sử dụng trong cuộc thi đầu tiên khi đó nặng… vài tấn và có bộ nhớ chưa đến 1MB, còn các thí sinh phải làm bài thi bằng ngôn ngữ Fortran và giao tiếp với máy tính bằng những tấm thẻ bấm lỗ thay cho bàn phím và chuột. Ngày nay, cuộc thi đã phát triển thành một giải đấu tầm cỡ quốc tế, mỗi năm thu hút hàng chục ngàn học sinh, sinh viên từ hàng chục quốc gia tham dự, và dĩ nhiên là sử dụng những chiếc máy tính hiện đại và nhỏ gọn hơn rất nhiều.
Google cũng có Hash Code, một cuộc thi lập trình dành cho sinh viên và các chuyên gia trên khắp thế giới. Người tham gia lập nhóm, chọn ngôn ngữ lập trình của mình và giải quyết một vấn đề kỹ thuật do Google đưa ra.
Nếu những cuộc thi như kể trên được truyền hình trực tiếp, có bình luận, phân tích, giao lưu với người dự thi như bất kỳ cuộc thi esports nào hiện tại, hẳn cũng sẽ không thiếu người xem.
Các nhà khoa học ở Khoa Sinh lý thuộc Đại học Granada (Tây Ban Nha) phát hiện, uống một cốc cà phê đậm đặc khoảng 30 phút trước khi tập thể dục sẽ giúp tăng đáng kể tốc độ đốt mỡ. Họ cũng nhận thấy, caffeine phát huy tác dụng đốt mỡ tốt hơn trong các bài tập thể dục vào buổi chiều so với buổi sáng.
Kết quả này đã được công bố trên tạp chí Journal of the International Society of Sports Nutrition. Các tác giả của nghiên cứu muốn tìm hiểu caffeine – một trong những chất tăng lực phổ biến nhất thế giới được dùng trong các hoạt động thể thao – có thực sự giúp tăng quá trình oxy hóa hoặc “đốt cháy” chất béo trong các bài tập thể dục không. Caffeine được tiêu thụ nhiều trong các loại thực phẩm bổ sung, nhưng có rất ít bằng chứng khoa học về lợi ích của nó.
Các nhà khoa học chứng minh rằng việc tiêu thụ caffeine (khoảng 3mg/kg, tương đương với một cốc cà phê đậm đặc) trước khi tập thể dục sẽ giúp tăng đáng kể tốc độ đốt cháy mỡ. “Một khuyến nghị phổ biến là tập thể dục khi đói bụng vào buổi sáng sẽ tăng quá trình oxy hóa chất béo. Tuy nhiên, điều này thiếu cơ sở khoa học vì chúng ta không biết sự gia tăng này là nhờ tập thể dục vào buổi sáng hay vì nhịn ăn”, tác giả dẫn dắt nghiên cứu Francisco José Amaro-Gahete ở Khoa Sinh lý thuộc ĐH Granada giải thích.
Tổng cộng có 15 người đàn ông (trung bình 32 tuổi) tham gia vào nghiên cứu, hoàn thành một thử nghiệm tập thể dục khoảng bốn lần trong vòng 7 ngày. Họ uống 3 mg/kg caffeine (tương đương một cốc cà phê đậm đặc) hoặc giả dược vào lúc 8 giờ sáng và 5 giờ chiều (mỗi đối tượng hoàn thành các thử nghiệm trong bốn điều kiện theo thứ tự ngẫu nhiên). Các điều kiện trước mỗi thử nghiệm (khoảng thời gian kể từ bữa ăn cuối cùng, bài tập thể dục hoặc việc sử dụng các chất kích thích) được tiêu chuẩn hóa nghiêm ngặt và quá trình oxy hóa chất béo trong quá trình tập luyện được tính toán tương ứng. “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy việc uống caffein khoảng 30 phút trước khi tập thể dục làm tăng quá trình oxy hóa chất béo tối đa trong quá trình tập luyện bất kể thời gian nào trong ngày”, Amaro giải thích. Trong đó, hiệu quả sẽ rõ ràng hơn vào buổi chiều.
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, caffeine làm tăng quá trình oxy hóa chất béo khi tập thể dục buổi sáng tương đương với tập thể dục vào buổi chiều mà không dùng caffeine. Tóm lại, theo những phát hiện này, tiêu thụ caffeine trước khi tập thể dục với cường độ vừa phải vào buổi chiều sẽ là tối ưu đối với những người muốn đốt mỡ trong quá trình tập luyện.
Một năm qua do covid mà các hoạt động thể thao bị trì hoãn, dời lịch vài lần, mặt khác còn phải giãn cách, các vận động viên nghiệp dư hay phong trào phải ngồi ở nhà hoặc tập ít lại, không có những cuộc thi cộng đồng lớn náo nhiệt, sôi động, ồn ào, và vui vẻ như các giải chạy marathon. Chủ nhật 11/4 này chính là ngày mong đợi và chờ đợi của nhiều bạn vđv, có lẽ HCM Techcombank marathon năm 2021 sẽ có hai lần chạy trong một năm do covid mà phải đổi lịch chạy. Chúc các bạn có một ngày chạy vui vẻ, khoẻ mạnh, thử thách hơn, hẹn gặp các bạn tại những con đường tươi đẹp của Sài Gòn.
Đâu là bản hợp đồng ấn tượng nhất của CLB Manchester City trong năm qua? Không phải một ngôi sao lừng lẫy nào cả, mà đó là chuyên gia phân tích dữ liệu Laurie Shaw!
Hãng tin BBC không hề quá lời khi đưa ra nhận định đó. Phân tích dữ liệu ngày càng trở thành một nội dung không thể thiếu của thế giới thể thao.
Ảnh: wyscout.com
Bùng nổ công nghệ
Khi đại dịch bùng lên ở châu Âu một năm trước, người ta đã bắt đầu nói về vai trò của các thiết bị công nghệ.
Vào lúc các giải đấu bị hủy bỏ hàng loạt, những chuyến tập huấn ngày càng xa vời, và ngay cả việc ra sân tập luyện như bình thường cũng trở nên khó khăn, các thiết bị công nghệ trở thành thứ cứu vãn VĐV.
Với một thiết bị GPS, các VĐV dễ dàng đo được hiệu suất tập luyện, kiểm soát luôn cả những thông số kỹ thuật như nhịp tim, để xây dựng dữ liệu và kế hoạch tập luyện.
Những thiết bị GPS còn là nền tảng để những môn như xe đạp, chạy bộ tổ chức các giải đấu ảo. VĐV chỉ cần kết nối thiết bị của mình với hệ thống giải đấu là có thể tham dự, thi đấu và so sánh thành tích.
Tất cả đã trở thành bình thường mới một năm qua, dù cách đây chưa lâu, những điều đó nghe như viễn tưởng.
“Khi chúng tôi thành lập công ty cách đây 12 năm, công nghệ này còn rất sơ khai. Mọi người không hiểu vì sao chúng tôi lại phải phức tạp hóa vấn đề với việc tập luyện như vậy. Suy nghĩ khi đó là mỗi CLB đều có đội ngũ đông đảo các HLV với nhiều vai trò khác nhau. Tại sao phải sử dụng quá nhiều thiết bị nữa?” – ông Sean O’Connor, người đồng sáng lập Công ty phân tích dữ liệu thể thao STATSports, nói.
STATSports có trụ sở tại Bắc Ireland, được xem là một trong những công ty phân tích dữ liệu thể thao hàng đầu thế giới hiện nay. Rất nhiều CLB ở Premier League sử dụng phần mềm của họ.
Vào năm 2018, công ty đạt thỏa thuận trị giá 1,2 tỉ USD với Giải bóng đá nhà nghề Mỹ (MLS) để cung cấp thiết bị kỹ thuật cho các CLB của giải trong thời hạn 5 năm.
Năm 2020, công ty phát triển phần mềm Sonra 3.0 cho phép các đội xem dữ liệu gần như ngay lập tức từ iPad hoặc Apple Watch (AAPL), để ngay cả trong trận đấu, ở thời gian thực, VĐV và HLV có thể nhận phản hồi và điều chỉnh chiến thuật.
Tốc độ, thời gian, quãng đường di chuyển thật ra chỉ là những thông số cơ bản nhất mà STATSports hay các công ty công nghệ tương tự cung cấp. Để phân tích dữ liệu trong bóng đá còn rất nhiều chỉ số phức tạp khác.
“Những VĐV ưu tú luôn muốn biết tại sao họ chưa giỏi bằng đối thủ dù tập luyện như nhau. Và chúng tôi phải cung cấp cho họ những thiết bị có thể đo lường điều đó” – Tom Allen, người đứng đầu đội ngũ phân tích dữ liệu của CLB Arsenal từ năm 2017, cho biết.
Đo đếm mọi thứ mọi nơi
Một trong những dụng cụ phổ biến nhất trong phân tích dữ liệu bóng đá là theo dõi quang học. Thiết bị này được sử dụng để chụp lại vị trí của mỗi cầu thủ trên sân 25 lần một giây, từ đó đưa ra phân tích liên quan đến việc cầm bóng, sự di chuyển của đối thủ và đồng đội.
Sự xuất hiện của những thủ môn chơi bóng bằng chân điêu luyện như ter Stegen có đóng góp lớn của công nghệ dữ liệu thể thao. Ảnh: Barca Blaugranes
Theo dõi quang học là thứ không thể thiếu trong các trận đấu. Bởi chúng ta cũng biết, không một HLV, hay kể cả là nguyên ban huấn luyện nào có thể bao quát toàn bộ sân đấu.
Phản xạ tự nhiên khiến gần như tất cả mọi người thường chỉ dõi theo trái bóng, hay cụ thể hơn là người đang cầm bóng. Cần đến công nghệ để xác định bước di chuyển của 21 cầu thủ còn lại trên sân.
Giống như chiến thuật, hệ thống phân tích dữ liệu trận đấu cũng được chia ra làm hai mảng tấn công và phòng ngự. Ở mảng tấn công, các thiết bị đo đạc dữ liệu về tỉ lệ chuyền bóng, dứt điểm, các pha phối hợp, tốc độ lên bóng…; trong khi với phòng ngự là khoảng cách tối ưu giữa các hậu vệ, khả năng kiểm soát bóng, hiệu quả không chiến, tranh chấp, kỹ năng chống phản công…
Đó là các thiết bị theo dõi từ ngoài sân. Còn ngay trên sân bóng, cầu thủ có thể mang thiết bị đo chỉ số cá nhân của họ như lực sút bóng, độ bền thể lực, tốc độ chạy, nhịp tim…
“Không bao giờ được phép đánh giá thấp giá trị của dữ liệu và các nhà phân tích – Trevor Watkins, người đứng đầu mảng thể thao của Công ty luật Pinsent Masons và là cựu chủ tịch CLB Bournemouth, nói – Những nhà phân tích dữ liệu ngày nay nắm vai trò lớn trong bóng đá. HLV Arsene Wenger là một trong những người tiên phong trong việc kết nối với lĩnh vực này”.
Cũng như điền kinh hay đạp xe, tầm quan trọng của các thiết bị đo đạc và phân tích dữ liệu càng được nhấn mạnh khi đại dịch xuất hiện.
Những rào cản về giãn cách xã hội khiến các đội bóng không thể triển khai chương trình tập luyện như thường lệ, và họ cần đến sự phân tích từ xa hơn bao giờ hết.
Theo Grand View Research, ngành công nghiệp phân tích thể thao có thể trị giá 4,6 tỉ đôla vào năm 2025, với công nghệ đã bắt đầu lan xuống tận cấp độ nghiệp dư.
Các công ty như Catapult của Úc (cũng có khách hàng ở Premier League) và STATSports đã phát triển các hệ thống nhắm vào thị trường thể thao đại chúng này.
Trong mảng đào tạo trẻ, đất dụng võ của công nghệ phân tích dữ liệu càng hứa hẹn hơn. Đại dịch khiến công tác tuyển trạch trực tiếp gặp rất nhiều khó khăn, nên giống như việc theo dõi cầu thủ tập luyện tại nhà, giờ các CLB có thể “xem giò cẳng” những cầu thủ trẻ mục tiêu dựa trên tổng hợp và phân tích dữ liệu.
Quan trọng hơn, khi phải làm việc với số lượng lớn cầu thủ, giá trị của công nghệ cũng tăng theo. Thực tế là với dữ liệu quá lớn, hệ thống sàng lọc công nghệ chắc chắn sẽ hiệu quả hơn đội ngũ tuyển trạch là người.
Đo trên sân tập, trong trận đấu, trong công tác tuyển trạch, và giờ người ta còn kỳ vọng công nghệ đo được cả… tương lai. Duncan Alexander, người đứng đầu Công ty Stat Perform tin rằng các hệ thống công nghệ sẽ sớm đưa ra được nhận định gần như chuẩn xác nhất về phong độ của cầu thủ và thậm chí là kết quả các trận đấu.
Một ví dụ, mốt thời thượng của bóng đá hiện đại là các thủ môn không chỉ giỏi bắt bóng mà còn phải biết cầm bóng, tranh chấp, phòng ngự từ xa, thậm chí là triển khai tấn công, như Manuel Neuer, Marc-André ter Stegen, Alisson, Ederson… có cơ sở quan trọng là phân tích dữ liệu.
Trước trận đấu, ban huấn luyện sẽ xem xét khả năng di chuyển của đối phương để đưa ra chỉ đạo hợp lý cho thủ môn của mình.
Dữ liệu thống kê không phải là tất cả trong bóng đá, nhưng nó mang lại một kết quả gần đúng, và quan trọng hơn, nó cho thấy một thế giới thể thao luôn luôn vận động để thay đổi.
